Dąbrówka Kujawska
52°57′16″N 18°02′19″E/52,954444 18,038611| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo |
Dąbrówka Kujawska[2] |
| Wysokość |
80 m n.p.m. |
| Liczba ludności (31 grudnia 2013[3]) |
201 |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Kod pocztowy |
86-060[4] |
| Tablice rejestracyjne |
CIN |
| SIMC |
0100227 |
Położenie na mapie gminy Złotniki Kujawskie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu inowrocławskiego  | |
| 52°57′16″N 18°02′19″E/52,954444 18,038611[1]
| |
Dąbrówka Kujawska – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie inowrocławskim, w gminie Złotniki Kujawskie.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Dąbrówka Kujawska usytuowana jest na północnym skraju Wysoczyzny Kujawskiej u podnóża krawędzi Kotliny Toruńskiej. Miejscowość sąsiaduje od północy z Jakubowem i Dziemionną (powiat bydgoski), od zachodu z Jeżewem (powiat żniński), a od wschodu z Krążkowem (powiat inowrocławski).
Pod względem fizyczno-geograficznym leży w obrębie Pojezierza Wielkopolskiego w mezoregionie Równina Inowrocławska[5].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Dąbrówka Kujawska to wieś sołecka usytuowana w północnej części gminy Złotniki Kujawskie. Zabudowa wsi rozciąga się na północ od drogi łączącej Łabiszyn ze Złotnikami Kujawskimi. Najstarsza część wsi znajduje się na palczastej ostrodze morenowej (85 m n.p.m.) opadającej na północy ku Kotlinie Toruńsko-Bydgoskiej, a od południa ograniczonej dolinką erozyjną odwadnianą ciekiem wodnym. Terytorium sołectwa obejmuje głównie tereny rolnicze, użytkowane w dużej części jako grunty orne.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W okresie przedrozbiorowym Dąbrówka była wsią szlachecką[6]. W XVI wieku należała do parafii katolickiej w Pęchowie[a], w dekanacie bydgoskim oraz w powiecie bydgoskim. W II połowie XVI wieku właścicielem wsi był J. Pławiński. Areał ziem uprawnych wynosił 2 i pół łana[7]. W 1757 r. wzmiankowana jest Dąbrówka jako osada powstała na gruntach i łąkach wsi kościelnej Kolankowo. Oznacza to rozwój wsi także na terenach położonych poniżej Wysoczyzny Kujawskiej[6].
Spis miejscowości rejencji bydgoskiej z 1860 r. podaje, że w Dąbrówce (niem. Dombrowken) w powiecie inowrocławskim mieszkało 223 osób (179 ewangelików, 144 katolików) w 12 domach. Najbliższa szkoła elementarna znajdowała się w Jakubowie (ewangelicy) i Jeżewie (katolicy). Miejscowość należała do parafii katolickiej w Pęchowie i ewangelickiej w Łabiszynie[8]. Na południe od wsi znajdowała się cegielnia.
W czasie powstania wielkopolskiego (1919 r.) w Tarkowie Dolnym, Krążkowie, Palczynie i Dąbrówce Kujawskiej stacjonowały polskie wojska powstańcze. Próby podejścia pod Bydgoszcz zakończyły się niepowodzeniem, mimo przejściowych sukcesów, m.in. opanowania Nowej Wsi Wielkiej i Brzozy[9].
W styczniu 1920 roku na mocy traktatu wersalskiego miejscowość znalazła się w granicach odrodzonej Polski. Wieś nadal znajdowała się w powiecie inowrocławskim. Nazwę wsi zmieniono na Dąbrówka Kujawska. W 1934 r. w wyniku reformy administracyjnej włączono ją w skład gminy wiejskiej Złotniki Kujawskie[6]. Mieszkańcy wsi czynili jednak starania o włączenie ich do powiatu bydgoskiego[6].
Dla upamiętnienia walk podczas powstania wielkopolskiego w Dąbrówce Kujawskiej postawiono okolicznościowy pomnik[b], który został zniszczony przez Niemców jesienią 1939 roku[6].
W latach 1945-1954 gromada wiejska Dąbrówka Kujawska wchodziła w skład gminy Złotniki Kujawskie w powiecie inowrocławskim. Gromada obejmowała wsie: Kolankowo, Jakubowo i Dąbrówkę Kujawską[6]. W 1948 r. gromada posiadała powierzchnię 616 ha i zaludnienie 192 osób[6]. We wsi istniały wówczas Państwowe Gospodarstwa Rolne, zajmujące obszar 227 ha[6].
W 1947 roku w dyskusjach na temat nowego podziału administracyjnego przedstawiciele wsi opowiadali się[c] za przywróceniem gminy Nowa Wieś Wielka i włączeniem do niej wsi Dąbrówka. Władze gminy Złotniki Kujawskie wydały zgodę na takie rozwiązanie. Po reformie administracyjnej z 25 września 1954 r. miejscowość włączono jednak do nowo utworzonej gromady Palczyn, a po jej likwidacji w 1959 roku – do gromady Lisewo Kościelne. Mieszkańcy wsi Dąbrówka Kujawska i Krążkowo wystąpili wówczas do Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Inowrocławiu z wnioskiem o włączenie ich wsi do gromady Nowa Wieś Wielka. Starania te zakończyły się niepowodzeniem, a wsie pozostały w gromadzie Lisewo Kościelne[6]. 1 stycznia 1972 roku gromadę Lisewo Kościelne (z wsią Dąbrówka Kujawska) wcielono do gromady Złotniki Kujawskie. Rok później podczas reformy administracyjnej gromada ta przekształciła się w gminę Złotniki Kujawskie, która od 1999 r. włączona jest w skład powiatu inowrocławskiego.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru zabytków NID[10] na listę zabytków wpisany jest park dworski z pocz. XIX w., nr rej.: A/338/1 z 27.10.1992.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ parafia pęchowska w XVI wieku obejmowała Pęchowo, Nową Wieś Wielką, Będzitowo, Dąbrówkę Kuj., Dobrogościce, Gniewkowiec, Krążkowo, Lisewo Kościelne, Mamlicz, Mochle, Pałczyn, Rzucewko, Rucewo, Tarkowo, Krężoły, Tupadły, Połętowo
- ↑ pomniki powstańców wielkopolskich postawiono w Dąbrowie (gdzie poległ pierwszy powstaniec, 18-letni Olejniczak), Dąbrówce Kujawskiej, Lisewie Kościelnym, Pęchowie i Brzozie. Pomniki w Dąbrowie, Dąbrówce i Brzozie zostały zniszczone przez hitlerowców
- ↑ podobnie jak mieszkańcy wsi: Jakubowo, Prądocin i Kolankowo
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 22566
- ↑ Wykaz sołectw, wsi wchodzących w skład sołectwa, sołtysów i przewodniczących rad sołeckich. Gmina Złotniki Kujawskie. [dostęp 2014-12-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-16)].
- ↑ Stan ludności gminy Złotniki Kujawskie na dzień 31.12.2013 r.. Gmina Złotniki Kujawskie, 10 lutego 2014. [dostęp 2014-12-16].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 220 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Środowisko przyrodnicze Bydgoszczy. Praca zbiorowa pod red. Józefa Banaszaka, Wydawnictwo Tanan. Bydgoszcz 1996
- ↑ a b c d e f g h i Łukasz Myszka, Gmina Nowa Wieś Wielka. Z dziejów samorządu terytorialnego – do 2002 roku, Bydgoszcz: Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2006, ISBN 83-89734-14-1, OCLC 749214986.
- ↑ Guldon Zenon: Rozmieszczenie własności ziemskiej na Kujawach w II połowie XVI wieku. Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu. Rocznik 69. Zeszyt 2. Toruń 1964
- ↑ Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg. Bromberg 1860
- ↑ Bydgoszcz w dobie powstania wielkopolskiego. Praca zbiorowa pod red. Zdzisława Grota. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Prace Popularnonaukowe nr 5. Bydgoszcz 1970
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 50 [dostęp 2016-05-08].
- Siedziba gminy: Złotniki Kujawskie
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Osady | |
| Nazwy zniesione |
|
