Dąbrówka piramidalna

Dąbrówka piramidalna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	dąbrówka
Gatunek	dąbrówka piramidalna
	Nazwa systematyczna
	Ajuga pyramidalis L.; Sp. Pl. 2: 561. 1753
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dąbrówka piramidalna (Ajuga pyramidalis L.) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. Rośnie w Europie^[3]. W Polsce występuje niezbyt pospolicie, głównie na północy.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Osiąga wysokość 5–30 cm. Cała roślina krótko owłosiona. Nie tworzy rozłogów.
Liście: Dolne tworzą różyczkę. Są odwrotnie jajowate, bardzo duże, krótkoogonkowe, falisto karbowane. Górne łodygowe wyraźnie mniejsze. Wszystkie przysadki są szerokojajowate, dużo dłuższe od kwiatów, o całobrzegiej lub słabo karbowanej blaszce, która swoją nasadą szeroko obejmuje łodygę.
Kwiaty: Zebrane w okółki na gęstym, piramidalnym kwiatostanie. Kwiaty grzbieciste o niebieskiej koronie nie odpadającej po przekwitnięciu. Jej duża dolna warga jest 3-klapowa, środkowa klapa ma szerokość 2–3 mm. Górna warga jest zredukowana do 2 małych ząbków. Wewnątrz rurki korony pierścień włosków. Pręciki o nagich nitkach nie wystające, lub tylko nieznacznie z rurki korony.
Owoc: Rozłupki o długości ok. 2,5 mm.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do lipca. Porasta świetliste lasy, zarośla, murawy. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Nardion^[4].

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

Gatunek zróżnicowany na dwa podgatunki^[5]:

Ajuga pyramidalis subsp. meonantha (Hoffmanns. & Link) Fern.Casas - występuje we Francji,Portugalii i Hiszpanii
Ajuga pyramidalis subsp. pyramidalis - rośnie w całym zasięgu gatunku

Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek umieszczony został na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006, 2016)^[6]^[7] i na obszarze Polski uznany za narażony (kategoria zagrożenia V (VU)).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
↑ Ajuga pyramidalis na Germplasm Resources Information Network [dostęp 2013-11-15].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ World Checklist of Selected Plant Families [dostęp 2013-11-15].
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).

[3] Ajuga pyramidalis na Germplasm Resources Information Network [dostęp 2013-11-15].

[4] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[5] World Checklist of Selected Plant Families [dostęp 2013-11-15].

[6] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[7] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]