Dębe (powiat legionowski)
52°29′38″N 20°55′05″E/52,493889 20,918056| wieś | |
 Elektrownia Wodna Dębe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
524[2] |
| Strefa numeracyjna |
22 |
| Kod pocztowy |
05-140[3] |
| Tablice rejestracyjne |
WL |
| SIMC |
0008160[4] |
Położenie na mapie gminy Serock  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu legionowskiego  | |
| 52°29′38″N 20°55′05″E/52,493889 20,918056[1]
| |
Dębe – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie legionowskim, w gminie Serock[4][5].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa warszawskiego.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Dębe leży na pograniczu Wysoczyzny Ciechanowskiej i Kotliny Warszawskiej[6], nad Narwią[7]. Na północ od wsi przebiega droga krajowa nr 62, a przez samą miejscowość – droga wojewódzka nr 632 Legionowo – Nasielsk[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś w 1827 liczyła 105 mieszkańców w 16 domach[8]. Na przełomie XIX i XX wieku Rosjanie zbudowali w miejscowości betonowy fort według proj. Konstantina Wieliczki[7]. Załoga fortu odparła ataki bolszewików 13 sierpnia 1920[7]. W ciągu drogi wojewódzkiej nr 632 znajduje się zapora i elektrownia wodna Dębe, oddane do użytku w 1963 roku[7].
Dawny majątek[edytuj | edytuj kod]
W XVIII w. w Dębem powstał dwór należący do rodziny Poniatowskich. Po upadku Księstwa Warszawskiego władze carskie przekazały skonfiskowany majątek jednemu z rosyjskich generałów. Ten nieopodal dworu, przy głównej drodze wsi zbudował na własny użytek niewielką cerkiewkę w kształcie baszty[9]. Budynek zwany przez miejscowych „Okrąglakiem” zachował się do czasów dzisiejszych.
W 1858 r. majątek w Dębem kupili Konstanty i Weronika z Załusków (primo voto Skotnicka) Zgleniccy. Liczył on wówczas 20 włók, czyli około 336 hektarów. Synem państwa Zglenickich był inżynier Witold Zglenicki - geolog, nafciarz, ojciec nafty bakijskiej, darczyńca Kasy im. Mianowskiego, pochowany w pobliskiej Woli Kiełpińskiej.
Od 1924 r. majątek należał do rodziny Krzywickich i uchodził za wzorowo prowadzony. Po 1945 r. zniszczony w czasie wojny majątek rozparcelowano pomiędzy służbę folwarczną. Wśród pozostałości parku znajduje się Ośrodek Szkoleniowy Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury (poprzednio Ośrodek Doskonalenia Kadr Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej).
Gospodarka i szkolnictwo[edytuj | edytuj kod]
W okolicy rozwija się sadownictwo. We wsi znajduje się zespół szkół[7]. Tutejsze technikum gospodarki wodnej ukończył aktor Paweł Wawrzecki[potrzebny przypis].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Dębe leży na skraju Jeziora Zegrzyńskiego. Przez Dębe przebiega niebieski szlak pieszy z Choszczówki do Nieporętu, a w miejscowości biorą początek szlaki: zielony (do Zaręb) i żółty do Zegrzynka[6].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 22917
- ↑ Strona gminy. Liczba osób zameldowanych na pobyt stały na dzień 2021-11-30 [dostęp 2021-11-30]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 219 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b c Juliusz Uliasz, Dariusz Wiśniewski, Anna Tekiel, Elżbieta Mlącka: Legionowo: mapa topograficzna Polski. Wydanie turystyczne. Wyd. 2. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 2006. ISBN 83-7135-228-X.
- ↑ a b c d e Tadeusz Glinka, Marian Kamiński, Marek Piasecki, Krzysztof Przygoda, Andrzej Walenciak: Mazowsze Północne. Warszawa: Sport i Turystyka, 1998, s. 195-196. ISBN 83-7200-144-8.
- ↑ Dębe, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 12.
- ↑ Henryk Sienkiewicz: Cerkwie w krainie kościołów. Prawosławne świątynie na Mazowszu. Warszawa: Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, Wydawnictwo TRIO, 2006, s. 21. ISBN 978-83-60623-04-6.
- Siedziba gminy: Serock
