Dębinka (województwo kujawsko-pomorskie)
52°59′07″N 18°08′59″E/52,985278 18,149722| osada leśna | |
 Dębinka leśnictwo | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
80 m n.p.m. |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Tablice rejestracyjne |
CBY |
| SIMC |
1028041 |
Położenie na mapie gminy Nowa Wieś Wielka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego  | |
| 52°59′07″N 18°08′59″E/52,985278 18,149722[1]
| |
Dębinka – osada leśna w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. bydgoskim, w gminie Nowa Wieś Wielka.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Dębinka to osada niesołecka usytuowana w południowej części Puszczy Bydgoskiej, około 3 km na wschód od Nowej Wsi Wielkiej i 2 km na zachód od Leszyc. Pod względem fizyczno-geograficznym leży w obrębie Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej w mezoregionie Kotlina Toruńska[2].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość zajmuje enklawę leśną, gdzie znajdują się wilgotniejsze siedliska. W tym rejonie Puszczy znajduje się pas gleb piaszczysto-gliniastych, ciągnących się z zachodu na wschód. Tereny te wylesiono i zasiedlono już kilkaset lat temu. Zajmują je wsie: Dobromierz, Dębinka, Leszyce i Chrośna. Na terenach leśnych otaczających osadę spotyka się zarówno zatorfione obniżenia, jak i wydmy śródlądowe.
Nazwą Dębinka określa się również leśnictwo, które wchodzi w skład Nadleśnictwa Solec Kujawski. Jego powierzchnia wynosi 1430 ha z czego 1276 ha to powierzchnia leśna, a 154 ha stanowi powierzchnię nieleśną[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze źródła pisane o osadzie Dębinka[a] pochodzą z inwentarza wójtostwa bydgoskiego z 1744 roku[4]. Podano w nim, że 29 czerwca 1731 r. wieś otrzymał w kontrakcie Krzysztof Garski, który obowiązany był opłacać czynsz, pogłówne i hibernę na rzecz wójta bydgoskiego. W inwentarzu z 1753 r. podano, że wieś posiadała 2 włóki ziemi uprawnej. Mieszkał tu Marcin Glim, według kontraktu czynszowego zawartego 8 października 1746 roku. W 1766 r. wieś była opodatkowana kwotą 158 florenów[5]. Z mapy topograficznej Friedricha von Schröttera (1798-1802) wynika, że wieś znajdowała się na dużej polanie leśnej w pobliżu Dobromierza i Nowej Wsi.
Spis miejscowości rejencji bydgoskiej z 1833 r. podaje, że osadę Dembinek w powiecie bydgoskim zamieszkiwały 52 osoby (43 ewangelików, 9 katolików) w 5 domach[6]. Według opisu Jana Nepomucena Bobrowicza z 1846 r. folwark Dębinek należał do rządowej domeny bydgoskiej[7]. Kolejny spis z 1860 r. podaje, że osada liczyła 62 mieszkańców (wszyscy ewangelicy) w 7 domach. Najbliższa szkoła elementarna znajdowała się w Dąbrowie Wielkiej. Miejscowość należała do parafii katolickiej w Pęchowie i ewangelickiej w Bydgoszczy[8].
Z kolei Słownik geograficzny Królestwa Polskiego dla roku 1884 podaje, że Dębinka (niem. Eichenau) była wsią w powiecie bydgoskim. Mieszkało tu 60 osób (58 ewangelików, 2 katolików) w 6 domach. Najbliższa poczta znajdowała się w Nowej Wsi Wielkiej, a telegraf i stacja kolejowa w Bydgoszczy[9]. W styczniu 1920 roku na mocy traktatu wersalskiego miejscowość znalazła się w granicach odrodzonej Polski.
Podczas okupacji niemieckiej wieś wchodziła w skład nowo utworzonej gminy Nowa Wieś Wielka[10], do czasu gdy gminę tą rozwiązano i wcielono do gminy Solec Kujawski[b].
W styczniu 1945 r. nacierające wojska radzieckie uderzeniem oskrzydlającym ominęły Bydgoszcz, pozostawiając na tyłach oddziały niemieckie (m.in. w okolicy Dębinki, Dobromierza i Prądocina), których likwidacją zajęli się żołnierze 47. Armii Radzieckiej i polscy czołgiści[10].
W latach 1945–1954 Dębinka wchodziła w skład gromady wiejskiej Leszyce w składzie gminy Solec Kujawski[c]. Po reformie administracyjnej z 25 września 1954 r. miejscowość znalazła się w gromadzie Nowawieś Wielka[10] i sołectwie Leszyce. Od lat 60. miejscowość znajduje się w obwodzie szkolnym Nowa Wieś Wielka[10]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa bydgoskiego.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ w inwentarzach wójtostwa i starostwa bydgoskiego wieś nazywano Dembinki
- ↑ W skład gminy Nowa Wieś Wielka (1940-1945) weszły wyłączone z gminy Solec Kujawski wsie: Chrośna, Dąbrowy Wielkie, Dobromierz, Leszyce, Łażyn i Nowa Wieś Wielka
- ↑ Gromada Leszyce obejmowała: wieś Leszyce, leśnictwo Leszyce, nadleśnictwo Leszyce, leśnictwo Nowawieś, leśnictwo Dobromierz, osadę Dębinka oraz leśnictwo Dąbrowy Wielkie
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 23240
- ↑ Środowisko przyrodnicze Bydgoszczy. Praca zbiorowa pod red. Józefa Banaszaka, Wydawnictwo Tanan. Bydgoszcz 1996
- ↑ Opracowanie ekofizjograficzne dla terenu gminy Nowa Wieś Wielka
- ↑ Guldon Romana, Guldon Zenon: Inwentarz wójtostwa bydgoskiego z 1744 roku. [w:] Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Prace Wydziału Nauk Humanistycznych. Seria C. Nr 10. Prace Komisji Historii VII. Bydgoszcz 1970
- ↑ Kabaciński Ryszard: Inwentarze starostwa i wójtostwa bydgoskiego z lat 1753-1766 roku. [w:] Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Źródła do dziejów Bydgoszczy. Nr 9. Warszawa-Poznań 1977
- ↑ Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks mit einer geographisch-statistischen Uebersicht. Bromberg 1833
- ↑ Jan Nepomucen Bobrowicz: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Lipsk: Księgarnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 426.
- ↑ Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg. Bromberg 1860
- ↑ http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_II/17 dostęp 6-10-2014
- ↑ a b c d Łukasz Myszka, Gmina Nowa Wieś Wielka. Z dziejów samorządu terytorialnego – do 2002 roku, Bydgoszcz: Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2006, ISBN 83-89734-14-1, OCLC 749214986.
