Davy Crockett
| |
| Data i miejsce urodzenia |
17 sierpnia 1786 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 marca 1836 |
| Członek Izby Reprezentantów USA z 9. okręgu w Tennessee | |
| Okres |
od 4 marca 1827 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Członek Izby Reprezentantów USA z 12. okręgu w Tennessee | |
| Okres |
od 4 marca 1833 |
| Poprzednik |
nowy okręg |
| Następca | |
| |
David Crockett (ur. 17 sierpnia 1786, zm. 6 marca 1836) – amerykański polityk, żołnierz i pionier.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w pobliżu dzisiejszego Rogersville w Tennessee, a wychował się w lasach Appalachów. Zdobył słabe wykształcenie. Wstąpił do milicji[1] stanu Tennessee i podczas tzw. Creek War walczył pod dowództwem Andrew Jacksona (1813). Dzięki swoim zasługom militarnym zdobył w swoim stanie pewną sławę. Został wybrany na tzw. sędziego pokoju i w 1821 r. został wybrany do stanowej legislatury.
Po dwóch kadencjach został wybrany do Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych z ramienia demokratów. Początkowo popierał demokratów Jacksona, ale później doszło między nimi do rozłamu. Kosztowało go to przegranie reelekcji w 1830 r.
W dwa lata później został jednak ponownie wybrany, tym razem jako przedstawiciel amerykańskiej partii Wigów. Z ramienia tej partii był potencjalnym pretendentem na stanowisko prezydenta USA, jako ewentualny kontrkandydat Martina Van Burena, protegowanego Jacksona. W reelekcji w 1834 r. Crockett doznał porażki. Zniechęcony do polityki swojego stanu wypowiedział słynne słowa Możecie iść wszyscy do piekła, ja idę do Teksasu.
Przenosiny do Teksasu w 1835 r. były spowodowane chęcią ożywienia swojej politycznej kariery. Razem z grupą swoich znajomych dołączył do pułkownika Williama B. Travisa i wziął udział w obronie Alamo w czasie oblężenia w lutym i marcu 1836 r. przez oddziały meksykańskie dowodzone przez Antonia Lopeza de Santa Annę. Zachowany dziennik pułkownika Travisa potwierdza niezwykłe bohaterstwo Crocketta.
6 marca 1836 r. Alamo zostało zdobyte. Okoliczności jego śmierci nie są do końca jasne. Bardziej popularna wersja mówi o śmierci w trakcie walki. Niektóre źródła[2] podają jednak, że był on jednym z pięciu lub sześciu ocalałych obrońców, którzy dostali się do niewoli i z rozkazu Santa Anny zostali zabici (zakłuci bagnetami lub rozstrzelani – opisy różnią się pod tym względem[3]).
W kulturze i tradycji[edytuj | edytuj kod]
Davy (Davey) Crockett jest jedną z powszechnie znanych postaci w USA. Jako bohater legendarnych, częściowo nieprawdziwych wyczynów, stał się bohaterem ludowym (ang. folk hero). Jeszcze za swego życia wydawał z wielkim sukcesem almanach, który wiele dodał do jego popularnego heroicznego wyobrażenia.
Davy Crockett stał się bohaterem filmowym już w erze kina niemego, gdy w 1915 roku Joseph A. Golden, a następnie w 1916 roku William Desmond Taylor nakręcili o nim filmy, obydwa pod tymi samymi tytułami: Davy Crockett[4][5].
W latach 50. wytwórnia Disneya uczyniła z niego bohatera serialu telewizyjnego, propagując jego postać wśród młodych widzów[6].
Jego prawdziwe i fikcyjne przygody (w legendach ludowych czasami są przesadzone aż do śmieszności) zostały opisane, m.in. w następujących książkach:
- James Kirke Paulding. The Lion of the West. (1930) Sztuka teatralna.
- Davy Crockett. A Narrative of the Life of David Crockett of the State of Tennessee. (1834)
- Davy Crockett. Sketches and Eccentricities of Colonel David Crockett of West Tennessee[7]
- Redaktor Michael A. Lafaro. Davy Crockett: The Man, The Legend, The Legacy, 1786–1986. (1986)
- James A. Shackford. David Crockett: The Man and the Legend. (1986)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W Stanach Zjednoczonych termin ten jest stosowany do każdego zdrowego mężczyzny pomiędzy 18 a 45 rokiem życia, który nie jest członkiem regularnych sił zbrojnych. Gwardia Narodowa oraz rezerwiści sił zbrojnych (armii, lotnictwa, ochrony wybrzeża, marynarki i marines) tworzą milicję zorganizowaną, a inni – niezorganizowaną. Ogólnie milicja oznacza wszelką siłę zbrojną złożoną z cywili.
- ↑ José Enrique de la Peña, George M. Dolson.
- ↑ Film z Johnem Wayne’em z 1960 r. The Alamo przedstawia śmierć w walce, natomiast reżyser filmu The Alamo z 2004 r. wybrał wersję mówiącą o egzekucji.
- ↑ Davy Crockett. Joseph A. Golden Crystal Film Company. 1915-05-18. [dostęp 2023-08-25].
- ↑ Davy Crockett. William Desmond Taylor Pallas Pictures. 1916-07-16. [dostęp 2023-08-25].
- ↑ Rodzice masowo kupowali dzieciom czapki z futra szopa, wykonane według jego nakrycia głowy.
- ↑ Nie jest to dzieło autorstwa Crocketta. Ktoś posłużył się jego oryginałem i opublikował swoją wersję pod nazwiskiem Crocketta.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Redaktorzy: Alan Axelrod, Harry Oster. The Penguin Dictionary of American Folklore. Penguin Reference, Nowy Jork 2000 ISBN 0-14-100240-9.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Biografia w Biographical Directory of the United States Congress (ang.)