Skoczki (ssaki)

Skoczki
	Dipodinae
	G. Fischer, 1817
	; Przedstawiciel podrodziny – podskoczek egipski (Jaculus jaculus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	skoczkowce
Rodzina	skoczkowate
Podrodzina	skoczki
	Typ nomenklatoryczny
	Dipus E.A.W. Zimmermann, 1780
Synonimy
	Dipodea Rafinesque, 1815; Dipodes G. Fischer, 1817; Dipodum: G. Fischer, 1817; Dipsidae: J.E. Gray, 1821; Dipina: J.E. Gray, 1825; Dipodina: Bonaparte, 1837; Dipodidae: Waterhouse, 1842; Dipodineae: Lesson, 1842; Dipodii: Chenu, 1854; Dipodæ: P. Gervais, 1848; Dipodini: Brandt, 1855; Jaculini Brandt, 1855; Dipodinæ: Loche, 1858; Dipodinae: Murray, 1866; Jaculina: Haeckel, 1866; Jaculina: Carus, 1868; Jaculidae: Gill, 1872; Jaculinae: Alston, 1876; Dipodoidea: Weber, 1904; Dipodoidae: G.S. Miller & Gidley, 1918; Paradipodini Pavlinov & Schenbrot, 1983; Paradipodinae: Holden, 1993; Stylodipodina Zazhigin & Lopatin, 2000;
Rodzaje
	9 rodzajów (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	9 rodzajów (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Skoczki^[25] (Dipodinae) – podrodzina ssaków z rodziny skoczkowatych (Dipodidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Podrodzina obejmuje gatunki występujące na stepach i półpustyniach Afryki i Eurazji^[26]^[27].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Do podrodziny skoczków zalicza się następujące występujące współcześnie rodzaje^[28]^[26]^[25]:

Paradipus Vinogradov, 1930 – stoposkoczek – jedynym żyjącym współcześnie przedstawicielem jest Paradipus ctenodactylus (Vinogradov, 1929) – stoposkoczek grzebykopalcy
Dipus E.A.W. Zimmermann, 1780 – skoczek
Chimaerodipus Shenbrot, Bannikova, Giraudoux, Quéré, Raoul & Lebedev, 2017 – jedynym przedstawicielem jest Chimaerodipus auritus Shenbrot, Bannikova, Giraudoux, Quéré, Raoul & Lebedev, 2017
Stylodipus G.M. Allen, 1925 – chyżoskoczek
Eremodipus Vinogradov, 1930 – pustelniczek – jedynym żyjącym współcześnie przedstawicielem jest Eremodipus lichensteini (Vinogradov, 1927) – pustelniczek wydmowy
Jaculus Erxleben, 1777 – podskoczek

Opisano również rodzaje wymarłe:

Jaculodipus Zazhigin & Lopatin, 2001^[29] – jedynym przedstawicielem był Jaculodipus yavorensis Zazhigin & Lopatin, 2001
Mynsudipus Kordikova, Heizmann & De Bruijn, 2004^[30] – jedynym przedstawicielem był Mynsudipus ustjurtensis Kordikova, Heizmann & De Bruijn, 2004
Plioscirtopoda Gromov & Schevtchenko, 1961^[31]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Typ nomenklatoryczny: Jaculus Erxleben, 1777.
↑ Typ nomenklatoryczny: Paradipus Vinogradov, 1930.
↑ Typ nomenklatoryczny: Stylodipus G.M. Allen, 1925.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Dipodinae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b J.G. Fisher von Waldheim. Adversorium Zoologicorum Fasciculus primus. 2. De systemate Mammalium. „Mémoires de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 5, s. 372, 1817. (łac.).
↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 58. (fr.).
↑ J.G. Fisher von Waldheim. Adversorium Zoologicorum Fasciculus primus. 3. De Mammalium generibus. „Mémoires de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 5, s. 407, 1817. (łac.).
↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 303, 1821. (ang.).
↑ J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 342, 1825. (ang.).
↑ Ch.L. Bonaparte: Synopsis Vertebratorum Systematis. 1837, s. 9. (fr.).
↑ G.R. Waterhouse. Observations on the Rodentia. „The Annals and Magazine of Natural History”. 10 (64), s. 203, 1842. (ang.).
↑ R.-P. Lesson: Nouveau Tableau du Règne Animal: Mammifères. Paris: Arthus Bertrand, 1842, s. 129. (fr.).
↑ J.Ch. Chenu: Encyclopédie d’histoire naturelle; ou, traité complet de cette science d’après les travaux des naturalistes les plus éminents de tous les pays et de toutes les époques: Buffon, Daubenton, Lacépède, G. Cuvier, F. Cuvier, Geoffroy Saint-Hilaire, Latreille, De Jussieu, Brongniart, etc.. Cz. 10: Rongeurs et pachydermes. Paris: Maresq, 1851–1860, s. 163. (fr.).
↑ P. Gervais: Rongeurs. Glires. Mam. W: A. d’Orbigny: Dictionnaire universel d’histoire naturelle: résumant et complétant tous les faits présentés par les encyclopédies, les anciens dictionnaires scientifiques, les Oeuvres complètes de Buffon, et les meilleurs traités spéciaux sur les diverses branches des sciences nautrelles; donnant la description des etres et des divers phénomènes de la nature, l’étymologie et la définition des noms scientifiques, et les principales applications des corps organiques et inorganiques à l’agriculture, à la médecine, aux arts industriels, etc. T. 11. Paris: MM. Renard, 1848, s. 204. (fr.).
↑ Brandt 1855 ↓, s. 219.
↑ Brandt 1855 ↓, s. 230, 310.
↑ V. Loche: Catalogue des mammifères et des oiseaux observés en Algérie. Paris: Bertrand, 1858, s. 21. (fr.).
↑ A. Murray: The Geographical Distribution of Mammals. London: Day and Son, 1866, s. 227. (ang.).
↑ E. Haeckel: Generelle morphologie der organismen. Allgemeine grundzüge der organischen formen-wissenschaft, mechanisch begründet durch die von Charles Darwin reformirte descendenztheorie. Cz. 2. Berlin: G. Reimer, 1866, s. clx. (niem.).
↑ J.V. Carus: Handbuch der Zoologie. Cz. 1: Wirbelthiere, Mollusken und Molluscoiden. Leipzig: Wilhelm Engelmann, 1868, s. 101. (niem.).
↑ T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 20, 1872. (ang.).
↑ E.R. Alston. On the classification of the order Glires. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1876 (1), s. 89, 1876. (ang.).
↑ M. Weber: Die Säugetiere. Einführuing in die Anatomie und Systematik der recenten und fossilen Mammalia. Jena: Gustav Fischer, 1904, s. 500. (niem.).
↑ G.S. Miller & J.W. Gidley. Synopsis of the supergeneric groups of rodents. „Journal of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 8, s. 439, 1918. (ang.).
↑ И.Я. Павлинов & Г.И. Шенброт. Строение мужских гениталий и над-видовая систематика Dipodidae. „Труды Зоологического института РАН”. 119, s. 84, 1983. (ros.).
↑ M.E. Holden: Family Myoxidae. W: Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference. Wyd. 2. Washington, D.C.: Smithsonian Institution Press, 1993, s. 495. ISBN 1-56098-217-9. (ang.).
↑ B.C. Зaжигин & A.B. Лопатин: Эволюция, филогения и классификация Dipodoidea. W: А.К. Агаджаняна & В.Н. Орлова (red.): Систематика и филогения грызунов и зайцеобразных. Москва: Териологическое общество, 2000, s. 52. ISBN 5-00-004472-X. (ros.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 230. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 322–324. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Podrodzina Dipodinae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-16].
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-30]. (ang.).
↑ B.С. Зажигин & А.В. Лопатин / V.S. Zazhigin & А.V. Lopatin. История Dipodoidea (Rodentia, Mammalia) в миоцене Азии. 4. Dipodinae на рубеже миоцена и плиоцена / The History of the Dipodoidea (Rodentia, Mammalia) in the Miocene of Asia: 4. Dipodinae at the Miocene–Pliocene Transition. „Палеонтологический журнал / Paleontological Journal”. 35 (1), s. 72, 2001. (ros. • ang.).
↑ E.G. Kordikova, E.P.J. Heizmann & H. de Bruijn. Early – Middle Miocene vertebrate faunas from Western Kazakhstan. Part 1. Rodentia, Insectivora, Chiroptera, and Lagomorpha. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie”. Abhandlungen 231 (2), s. 253, 2004. DOI: 10.1127/njgpa/231/2004/219. (ang.).
↑ И.М. Громов & А.И. Шевченко. Hовий вид тушканчика (Rodentia, Dipodidae) з куяльницьких вiкладiв пiвдня України. „Доклады Академии наук Украинской ССР”. 139 (4), s. 976–979, 1961. (ros.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

J.F. von Brandt. Beiträge zur nähern Kenntniss der Säugethiere Russland’s. 5. Abhandlung: Unlersuchungen uber die craniologischen Entwickelungsstufen und die davon herzuleiteten Yerwandtschaften und Classificationen der Nager der Jetztzeit, mit besonderer Beziehung auf die Gattung Castor. 2. Theil: Craniologische Charakteristik der einzeluen Nagergruppen. „Mémoires de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg”. 6^e série. Seconde partie. Sciences naturelles. 7 (2), s. 1–336, 1855. (niem.).

[13] Typ nomenklatoryczny: Jaculus Erxleben, 1777.

[23] Typ nomenklatoryczny: Paradipus Vinogradov, 1930.

[26] Typ nomenklatoryczny: Stylodipus G.M. Allen, 1925.

[itis-1] Dipodinae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[fisa-2] J.G. Fisher von Waldheim. Adversorium Zoologicorum Fasciculus primus. 2. De systemate Mammalium. „Mémoires de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 5, s. 372, 1817. (łac.).

[raf-3] C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 58. (fr.).

[fisb-4] J.G. Fisher von Waldheim. Adversorium Zoologicorum Fasciculus primus. 3. De Mammalium generibus. „Mémoires de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 5, s. 407, 1817. (łac.).

[gray21-5] J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 303, 1821. (ang.).

[gray25-6] J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 342, 1825. (ang.).

[bon-7] Ch.L. Bonaparte: Synopsis Vertebratorum Systematis. 1837, s. 9. (fr.).

[wat-8] G.R. Waterhouse. Observations on the Rodentia. „The Annals and Magazine of Natural History”. 10 (64), s. 203, 1842. (ang.).

[les-9] R.-P. Lesson: Nouveau Tableau du Règne Animal: Mammifères. Paris: Arthus Bertrand, 1842, s. 129. (fr.).

[che-10] J.Ch. Chenu: Encyclopédie d’histoire naturelle; ou, traité complet de cette science d’après les travaux des naturalistes les plus éminents de tous les pays et de toutes les époques: Buffon, Daubenton, Lacépède, G. Cuvier, F. Cuvier, Geoffroy Saint-Hilaire, Latreille, De Jussieu, Brongniart, etc.. Cz. 10: Rongeurs et pachydermes. Paris: Maresq, 1851–1860, s. 163. (fr.).

[ger-11] P. Gervais: Rongeurs. Glires. Mam. W: A. d’Orbigny: Dictionnaire universel d’histoire naturelle: résumant et complétant tous les faits présentés par les encyclopédies, les anciens dictionnaires scientifiques, les Oeuvres complètes de Buffon, et les meilleurs traités spéciaux sur les diverses branches des sciences nautrelles; donnant la description des etres et des divers phénomènes de la nature, l’étymologie et la définition des noms scientifiques, et les principales applications des corps organiques et inorganiques à l’agriculture, à la médecine, aux arts industriels, etc. T. 11. Paris: MM. Renard, 1848, s. 204. (fr.).

[CITEREFBrandt1855[https://www.biodiversitylibrary.org/page/29014511_219]-12] Brandt 1855 ↓, s. 219.

[CITEREFBrandt1855[https://www.biodiversitylibrary.org/page/29014522_230],_[https://www.biodiversitylibrary.org/page/29014602_310]-14] Brandt 1855 ↓, s. 230, 310.

[loche-15] V. Loche: Catalogue des mammifères et des oiseaux observés en Algérie. Paris: Bertrand, 1858, s. 21. (fr.).

[mur-16] A. Murray: The Geographical Distribution of Mammals. London: Day and Son, 1866, s. 227. (ang.).

[hae-17] E. Haeckel: Generelle morphologie der organismen. Allgemeine grundzüge der organischen formen-wissenschaft, mechanisch begründet durch die von Charles Darwin reformirte descendenztheorie. Cz. 2. Berlin: G. Reimer, 1866, s. clx. (niem.).

[car-18] J.V. Carus: Handbuch der Zoologie. Cz. 1: Wirbelthiere, Mollusken und Molluscoiden. Leipzig: Wilhelm Engelmann, 1868, s. 101. (niem.).

[gill-19] T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 20, 1872. (ang.).

[als-20] E.R. Alston. On the classification of the order Glires. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1876 (1), s. 89, 1876. (ang.).

[web-21] M. Weber: Die Säugetiere. Einführuing in die Anatomie und Systematik der recenten und fossilen Mammalia. Jena: Gustav Fischer, 1904, s. 500. (niem.).

[mil&gid-22] G.S. Miller & J.W. Gidley. Synopsis of the supergeneric groups of rodents. „Journal of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 8, s. 439, 1918. (ang.).

[pav&sch-24] И.Я. Павлинов & Г.И. Шенброт. Строение мужских гениталий и над-видовая систематика Dipodidae. „Труды Зоологического института РАН”. 119, s. 84, 1983. (ros.).

[hol-25] M.E. Holden: Family Myoxidae. W: Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference. Wyd. 2. Washington, D.C.: Smithsonian Institution Press, 1993, s. 495. ISBN 1-56098-217-9. (ang.).

[zaz&lop00-27] B.C. Зaжигин & A.B. Лопатин: Эволюция, филогения и классификация Dipodoidea. W: А.К. Агаджаняна & В.Н. Орлова (red.): Систематика и филогения грызунов и зайцеобразных. Москва: Териологическое общество, 2000, s. 52. ISBN 5-00-004472-X. (ros.).

[Cichocki&inni-28] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 230. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-29] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 322–324. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-30] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Podrodzina Dipodinae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-16].

[mdd-31] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-30]. (ang.).

[zaz&lop01-32] B.С. Зажигин & А.В. Лопатин / V.S. Zazhigin & А.V. Lopatin. История Dipodoidea (Rodentia, Mammalia) в миоцене Азии. 4. Dipodinae на рубеже миоцена и плиоцена / The History of the Dipodoidea (Rodentia, Mammalia) in the Miocene of Asia: 4. Dipodinae at the Miocene–Pliocene Transition. „Палеонтологический журнал / Paleontological Journal”. 35 (1), s. 72, 2001. (ros. • ang.).

[kor&inni-33] E.G. Kordikova, E.P.J. Heizmann & H. de Bruijn. Early – Middle Miocene vertebrate faunas from Western Kazakhstan. Part 1. Rodentia, Insectivora, Chiroptera, and Lagomorpha. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie”. Abhandlungen 231 (2), s. 253, 2004. DOI: 10.1127/njgpa/231/2004/219. (ang.).

[gro&sch-34] И.М. Громов & А.И. Шевченко. Hовий вид тушканчика (Rodentia, Dipodidae) з куяльницьких вiкладiв пiвдня України. „Доклады Академии наук Украинской ССР”. 139 (4), s. 976–979, 1961. (ros.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[a]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[b]

[22]

[23]

[c]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]