Dominik Dziewanowski

Dominik Jan Chryzostom Dziewanowski
	; Dominik Dziewanowski
	generał brygady
Data i miejsce urodzenia	1759 ; Płonne
Data i miejsce śmierci	1827 ; Płonne
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Pruska; Armia Księstwa Warszawskiego
Stanowiska	dowódca kawalerii
Główne wojny i bitwy	Insurekcja kościuszkowska: bitwa pod Łabiszynem; wojny napoleońskie: oblężenie Gdańska; wojna polsko-austriacka; inwazja Na Rosję: bitwa pod Mirem; bitwa pod Borysowem;
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dominik Jan Chryzostom Dziewanowski herbu Jastrzębiec^[1] (ur. 1759 w Płonnem, zm. 1827 tamże) – generał brygady Armii Księstwa Warszawskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z dawnej rodziny mazowieckiej^[1]. Był synem Juliusza, kasztelana chełmińskiego, i Ludwiki Pawłowskiej. Rotmistrz Kawalerii Narodowiej. Najpierw służył w armii pruskiej, potem przeszedł do armii polskiej, gdzie był adiutantem ks. S. Poniatowskiego. W powstaniu 1794 roku walczył pod Rypinem i Łabiszynem. Po upadku powstania osiadł na wsi, ale mimo to utrzymywał kontakty z legionami i wspierał je finansowo. W 1806 sformował Pułk 6 Ułanów, a następnie wstąpił do Armii Księstwa Warszawskiego. Na czele pułku walczył w kampaniach napoleońskich – w 1807 na Pomorzu, pod Tczewem i Gdańskiem, oraz w 1809 pod Sandomierzem. W czasie drugiej kampanii zajął także Lublin i uczestniczył w zajęciu Zamościa. W 1810 roku został awansowany na generała brygady i mianowany komendantem wojskowym w departamencie łomżyńskim. Stanowiska nie objął, ponieważ otrzymał urlop zdrowotny, który spędził w Cieplicach i w Karlsbadzie. W latach 1810–1812 był komendantem wojskowym w departamencie lubelskim, a w 1812 roku – w departamencie radomskim. W kampanii 1812 był dowódcą 28 Brygady Lekkiej Jazdy w 4 Dywizji Jazdy (IV Rezerwowy Korpus Kawalerii) i walczył pod Mirem i Romanowem. W czasie obrony Borysowa został ciężko ranny i dostał się do niewoli rosyjskiej.

Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Legii Honorowej (1809) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari (1808)^[2]^[3]^[4].

Janusz Staszewski scharakteryzował Dziewanowskiego: Był jednym ze zdolniejszych i światlejszych wojskowych swej epoki. Odważny w boju, łączył z dzielnością i szybką orientacją, która przyniosła mu sławę dobrego zagończyka, dużą umiejętność wychowawczą. Starał się szkolić i przekazywać swe doświadczenie młodym oficerem. [...] Posiadał też dużą odwagę cywilną. W razie niepowodzeń nie zasłaniał się nikim innym ani okolicznościami, nie szukał wybiegów, winę brał na siebie.

Razem z Janem Nepomucenem Dziewanowskim jest patronem Szkoły Podstawowej w Płonnem^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Seweryn Uruski: Rodzina: Herbarz szlachty Polskiej. T. 3. Warszawa: 1906, s. 358-359.
↑ Tadeusz Jeziorowski: The Napoleonic Orders. Ordery Napoleońskie. Warszawa 2018, s. 147
↑ Studia i Materiały do Historii Wojskowości. T. 17/1971, s. 192
↑ Dziewanowski Dominik (1759-1827), napoleon.org.pl
↑ Szkoła Podstawowa im. Dziewanowskich w Płonnem. Gmina Radomin. [dostęp 2022-03-15]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Janusz Staszewski; Generał Dominik Dziewanowski. Poznań, 1933 (Seria: Życiorysy Zasłużonych Polaków Wieku XVIII i XIX)
Mirosław Krajewski, Dobrzyński słownik biograficzny. Ludzie europesjkiego regionu, Włocławek 2002, s. 196-198.
Mirosław Krajewski, Nowy słownik biograficzny ziemi dobrzyńskiej, t. 1, Dobrzyńskie Towarzystwo Naukowe, Rypin 2014, s. 246-247.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

"Gdzie jest grób generała?", szpejankowski.eu
Dominik Dziewanowski, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2021-12-13].

[Uruski-1] Seweryn Uruski: Rodzina: Herbarz szlachty Polskiej. T. 3. Warszawa: 1906, s. 358-359.

[2] Tadeusz Jeziorowski: The Napoleonic Orders. Ordery Napoleońskie. Warszawa 2018, s. 147

[3] Studia i Materiały do Historii Wojskowości. T. 17/1971, s. 192

[4] Dziewanowski Dominik (1759-1827), napoleon.org.pl

[5] Szkoła Podstawowa im. Dziewanowskich w Płonnem. Gmina Radomin. [dostęp 2022-03-15]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]