Don

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Don (rzeka))
Don
Дон
Ilustracja
Don w obwodzie rostowskim
Kontynent

Europa

Państwo

 Rosja

Rzeka
Długość 1950 km
Powierzchnia zlewni

422 000 km²

Średni przepływ

935 m³/s

Źródło
Miejsce Rosja, na Wyżynie Środkoworosyjskiej, w pobliżu Nowomoskowska
Współrzędne

54°00′43,9″N 38°16′40,1″E/54,012200 38,277800

Ujście
Recypient Morze Azowskie
Miejsce

Do Zatoki Taganroskiej

Współrzędne

47°05′11,0″N 39°14′19,0″E/47,086400 39,238600

Mapa
Mapa rzeki
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, po lewej znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „ujście”

Don (ros. Дон, starożytny Tanais) – rzeka w południowej Rosji. Długość – 1950 km, powierzchnia zlewni – 422 000 km², średni przepływ – 935 m³/s.

Źródła rzeki znajdują się w północno-wschodniej części Wyżyny Środkoworosyjskiej. Początkowo płynie w kierunku południowo-wschodnim do Woroneża, a potem południowo-zachodnim aż do ujścia. W górnym biegu płynie wąską doliną, następnie rozlewa się szeroko na terenach nizinnych, znaczną część jego biegu zajmuje Zbiornik Cymlański (ok. 2600 km²). Don uchodzi deltą do Zatoki Taganroskiej na Morzu Azowskim w pobliżu Rostowa nad Donem.

Główne dopływy:

Główne miasta nad Donem:

Don jest pokryty lodem nawet przez 160 dni w roku. Rzeka jest żeglowna na odcinku ok. 1350 km od ujścia.

W swoim najbardziej na wschód wysuniętym odcinku rzeka połączona jest z Wołgą przez Kanał Wołga-Don (ok. 105 km długości), tworząc ważną drogę wodną. Główny port to Rostów nad Donem.

Historia[edytuj | edytuj kod]

We wczesnym średniowieczu dorzecze Donu zamieszkane było przez Słowian, którzy na początku VIII wieku zależni byli od państwa Chazarów. Od tego też czasu datuje się masowy wywóz pojmanych niewolników do krain kalifatu. Kroniki arabskie, wszystkich niewolników zarówno Słowian, oraz grup pochodzenia ugrofińskiego i prawdopodobnie skandynawskiego wymieniają pod wspólną nazwą Saqaliba, zaś korytarz wodny wzdłuż dorzecza Wołgi i Donu, stanowiący główną oś skąd przybywali niewolnicy, nazywają Nahr-as-Saqaliba ("rzeki Słowian"). Kaganowie chazarscy władali wówczas obszarami nad dolną Wołgą, Donem oraz na północnym Kaukazie. Podczas drugiej wojny arabsko-chazarskiej (722-737) skierowanej przeciwko kaganowi muzułmański generał Marwan Ibn Muhammad (ostatni kalif umajjadzki) miał wziąć do niewoli nad rzeką Don 20 tys. Słowian i prawdopodobnie przesiedlił ich w głąb kalifatu[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Przegląd orientalistyczny: rocznik społeczno-naukowy, PWN, 1999 s. 293; The Entry of the Slavs into Christendom: An Introduction to the Medieval History of the Slavs A. P. Vlasto s. 239.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]