Durny Szczyt

Durny Szczyt
Pyšný štít
	; Widok z Doliny Białych Stawów. Od lewej Poślednia Turnia, Durny Szczyt, Mały Durny Szczyt
Państwo	Słowacja
Położenie	powiat Poprad
Pasmo	Tatry, Karpaty
Wysokość	2622 m n.p.m.
Wybitność	123 m
Pierwsze wejście	8 sierpnia 1877; Ödön Téry, Martin Spitzkopf
• zimowe	27 marca 1910
	Położenie na mapie Tatr Durny Szczyt
	Położenie na mapie Karpat Durny Szczyt
	49°11′51,3″N 20°12′28,8″E/49,197583 20,208000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Durny Szczyt (słow. Pyšný štít, niem. Schwalbenturm, węg. Fecske-torony) – czwarty co do wysokości szczyt Tatr, znajdujący się w długiej bocznej grani pomiędzy Baranimi Rogami (Baranie rohy) a Łomnicą (Lomnický štít)^[1]. Wznosi się na wysokość 2622 m n.p.m.^[2] (według wcześniejszych pomiarów 2623^[3]^[4] lub 2625 m^[1]).

Należy do Wielkiej Korony Tatr^[5].

Topografia[edytuj | edytuj kod]

Wierzchołek góruje nad:

Doliną Pięciu Stawów Spiskich (kotlina Piatich Spišských plies) – górnym piętrem Doliną Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina),
Miedzianą Kotliną (Medená kotlina) – odgałęzieniem Doliny Dzikiej (Veľká Zmrzlá dolina), górnego piętra Doliny Zielonej Kieżmarskiej (dolina Zeleného plesa)^[4].

Jest to urwisty wierzchołek o wyraźnej kulminacji położony pomiędzy Małym Durnym Szczytem (Malý Pyšný štít) – rozdziela je Durna Przełęcz (Lastovičia štrbina) – a Poślednią Turnią, oddzieloną Klimkową Przełęczą (Bachledova štrbina). W Durnej Przełęczy króluje niewielka turnia – Durna Igła, rozdzielająca ją na dwa siodła: Przełęcz Pawlikowskiego (położoną bliżej Durnego Szczytu) i Maćkową Przełęcz. Z kolei w grani łączącej Durny Szczyt z Poślednią Turnią (i dalej Łomnicą) najbliższym wzniesieniem jest Durna Turniczka, położona już za Klimkową Przełęczą^[6].

Durny Szczyt i Łomnica widziane ze Sławkowskiego Szczytu
Widok z Doliny Pięciu Stawów Spiskich
Masywy Durnego Szczytu i Baranich Rogów – widok z Doliny Zielonej Kieżmarskiej
Durny Szczyt, Igła w Durnym i Mały Durny Szczyt

Nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Słowo durny w gwarze podhalańskiej znaczy: dumny, pyszny. Nazwa szczytu związana jest z jego wyglądem. Dawniej szczyt określano wieloma podobnymi nazwami: Durny Wierch, Durna Góra, Dumna Góra, Głupi Wierch, Głupia Góra, także Mała Łomnica^[6]. W literaturze niemieckiej używano pierwotnie określeń Nordtrabant lub Lomnitzer Nordtrabant, natomiast Węgrzy nazywali wierzchołek: Lomniczi éjszaki lábas lub Északi mellékcsúcs. Później przez pomyłkę przesunięto w językach węgierskim i niemieckich na Durny Szczyt jego obecne nazwy, które pojawiły się także częściowo po czesku i słowacku. Polska nazwa pochodzi sprzed 1880 r.^[3]

Dostępność[edytuj | edytuj kod]

Góra jest dostępna jedynie dla bardzo wprawnych turystów górskich, konieczne jest towarzystwo uprawnionego przewodnika lub członkostwo w związku alpinistycznym (np. PZA, JAMES, OEAV, DAV) i poruszanie się drogami o skali trudności co najmniej II według UIAA^[7]. Masyw Durnego Szczytu należy do najbardziej skomplikowanych orientacyjnie miejsc w Tatrach, przez co w razie załamania pogody wycofanie się bywa trudne^[6]. Widok z wierzchołka należy do najbardziej rozległych w Tatrach^[6].

Historia zdobycia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze odnotowane wejścia:

pierwsze letnie – Ödön Téry, Martin Spitzkopf, 8 sierpnia 1877 r., po wcześniejszej nieudanej próbie 1 sierpnia,
drugie – Jan Gwalbert Pawlikowski, Maciej Sieczka i Józef Sieczka, 8 sierpnia 1881 r.,
zimowe – Ede Hruby, Oszkár Jordán, Roman Komarnicki i Jenő Serényi, 27 marca 1910 r.^[6]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 406–408. ISBN 83-01-13184-5.
↑ Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania .
↑ ^a ^b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
↑ ^a ^b Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 124. ISBN 83-909352-2-8.
↑ Andrzej Marcisz, Wielka Korona Tatr. Przewodnik wspinaczkowy po 14 ośmiotysięcznikach tatrzańskich, Gliwice: wyd. Helion, 2020, ISBN 978-83-283-5985-7.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XX. Baranie Rogi – Durny Szczyt. Warszawa: Sport i Turystyka, 1976, s. 137–162.
↑ Durny Szczyt (TATRY WYSOKIE) 2623 m. Góryonline.com. [dostęp 2014-08-21].

[bedeker-1] Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 406–408. ISBN 83-01-13184-5.

[ugkk-2] Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania .

[wet-3] Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.

[atlas-4] Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 124. ISBN 83-909352-2-8.

[marcisz-5] Andrzej Marcisz, Wielka Korona Tatr. Przewodnik wspinaczkowy po 14 ośmiotysięcznikach tatrzańskich, Gliwice: wyd. Helion, 2020, ISBN 978-83-283-5985-7.

[whp-6] Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XX. Baranie Rogi – Durny Szczyt. Warszawa: Sport i Turystyka, 1976, s. 137–162.

[7] Durny Szczyt (TATRY WYSOKIE) 2623 m. Góryonline.com. [dostęp 2014-08-21].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Tatry Wysokie	1. Gerlach (2655 m) 2. Łomnica (2633 m) 3. Lodowy Szczyt (2628 m) 4. Durny Szczyt (2622 m) 5. Wysoka (2559 m) 6. Kieżmarski Szczyt (2558 m) 7. Kończysta (2537 m) 8. Baranie Rogi (2530 m) 9. Rysy (2501 m) 10. Krywań (2495 m)
Tatry Zachodnie	1. Bystra (2248 m) 2. Raczkowa Czuba (2194 m) 3. Baraniec (2182 m) 4. Banówka (2178 m) 5. Starorobociański Wierch (2176 m) 6. Hruba Kopa (2168 m) 7. Pachoł (2166 m) 8. Zadnia Kopa (2163 m) 9. Trzy Kopy (2150 m) 10. Szczerbawy (2149 m)
Tatry Bielskie	1. Hawrań (2152 m) 2. Płaczliwa Skała (2142 m) 3. Szalony Wierch (2061 m) 4. Zadnie Jatki (2020 m) 5. Skrajne Jatki (2012 m) 6. Nowy Wierch (2009 m)