Dwór „Ludwikówka” w Pszczynie
 nr rej. 537/65 z 07.02.1965[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
dwór |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Wilhelm Pusch |
| Ukończenie budowy |
ok. 1800 |
Położenie na mapie Pszczyny  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu pszczyńskiego  | |
Położenie na mapie gminy Pszczyna  | |
 49°59′02,71″N 18°56′28,51″E/49,984086 18,941253
| |
Dwór „Ludwikówka” (niem. tradycyjnie Schloss Ludwigswunsch) – zabytkowa budowla w typie okazałego dworu szlacheckiego, utrzymanego w stylu klasycystycznym, przy ul. Chopina w Pszczynie. Dawny dwór rezydencyjny książąt pszczyńskich, obecnie własność prywatna. Wpisany do rejestru zabytków byłego woj. katowickiego pod nr A/537/65 z datą 7 lutego 1966. Gruntownie restaurowany w latach 2008–2010.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Dwór znajduje się na północnym skraju dawnego parku angielskiego, otaczającego od XIX w. zamek w Pszczynie. Zbudowany na łagodnym stoku, stanowi północne zamknięcie głównej osi parkowej, której południowym wyznacznikiem jest wspomniany zamek. Wraz ze wzniesionymi w pobliżu budynkami gospodarczymi, tj. oficyną, budynkiem folwarcznym, stajnią i wozownią tworzył niegdyś odrębny zespół architektoniczny, połączony z pałacem wysadzaną drzewami aleją.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Zbudowany ok. 1800 r. (1805?) według planów i pod nadzorem Wilhelma Puscha, nadwornego architekta władającej wówczas Pszczyną rodziny Anhalt-Köthen[2]. Murowany na planie prostokąta, potynkowany. Parterowy z mieszkalnym poddaszem, podpiwniczony. Zwrócony frontem ku południowemu zachodowi[3]. Elewacja frontowa dziewięcioosiowa, ze znacznie wysuniętym przed lico piętrowym portykiem, złożonym z czterech kolumn toskańskich, podtrzymujących trójkątny, spłaszczony przyczółek z żeliwnym kartuszem zawierającym herb Anhaltów. Poziom parteru pod portykiem tworzy wąski taras, na który prowadzą schody z obu boków. Elewacja tylna jedenastoosiowa. W jej centrum piętrowy, trójosiowy ryzalit, rozczłonkowany czterema wydatnymi pilastrami, zwieńczony kostkowym gzymsem i niskim, trójkątnym szczytem[3]. Dach naczółkowy z nowszymi lukarnami, kryty pierwotnie łupkiem, później papą, obecnie ponownie pokryciem w formie płytek łupkowych. Układ wnętrz pierwotnie dwutraktowy, w późniejszym czasie przekształcony. W pokojach sufity z fasetami.
Nazwa związana jest z imieniem Ludwika Anhalta (1783–1841) – najmłodszego syna Fryderyka Erdmanna Anhalta, dla którego dwór został zbudowany (niem. Schloss Ludwigswunsch oznacza dokładnie "Pałac Życzenie Ludwika"). Do czasu objęcia władzy w utworzonym w 1825 r. Księstwie Pszczyńskim (tj. do 1830 r.) dwór był stałym miejscem zamieszkania Ludwika. Natomiast za czasów jego panowania w księstwie (1830–1841) „Ludwikówka” była najczęstszym miejscem jego pobytu i głównym ośrodkiem życia dworskiego w Pszczynie[4]. Nieopodal poprowadzono później drogę konną – tzw. Reitweg – prowadzącą do innego obiektu „rekreacyjnego” pszczyńskich książąt – zameczku myśliwskiego w Promnicach.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Płazak Ignacy: Pszczyna. Zabytki miasta i regionu. Przewodnik po muzeum. Pszczyna: Muzeum Wnętrz Pałacowych w Pszczynie, 1974, s. 24.
- ↑ a b Rejduch-Samkowa Izabela, Samek Jan (red.): Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom VI. Województwo katowickie. Zeszyt 10. Powiat pszczyński. Warszawa: Instytut Sztuki PAN i Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach, 1961, s. 30.
- ↑ Włodarska Teresa: Turystyczne wyprawy księcia Ludwika, w: Materiały Muzeum Wnętrz Zabytkowych w Pszczynie t. II. Pszczyna: Muzeum Wnętrz Zabytkowych w Pszczynie, 1983, s. 83–93. ISSN 0209-3163.
