Dwór z otoczeniem parkowym w Niegoszowicach
 nr rej. A-300 z 29.09.1971 [A-648/M][1]
| |
 Otoczenie parkowe dworu w Niegoszowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Niegoszowice |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy |
koniec XVIII w. |
| Ukończenie budowy |
przełom XVIII i XIX w. |
| Ważniejsze przebudowy |
1983–1986 |
| Pierwszy właściciel |
ksiądz Michał Sołtyk |
| Obecny właściciel |
osoba prywatna |
Położenie na mapie gminy Zabierzów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
 50°07′22,66″N 19°44′06,83″E/50,122960 19,735230
| |
Dwór z otoczeniem parkowym w Niegoszowicach – zabytkowy dwór, znajdujący się w Niegoszowicach, w gminie Zabierzów, w powiecie krakowskim.
Obiekt wraz z otoczeniem ogrodowym i drzewostanem wpisany został do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwszym właścicielem był dziekan kapituły krakowskiej, ksiądz Michał Sołtyk. Około 1800 roku, wykorzystując stare mury budynku z XVI wieku zajął się budową obecnie istniejącego dworu. Kolejnym dziedzicem został Jan Kanty Bobrowski, a następnie Agnieszka Bathowa. W 1832 roku dwór kupił pułkownik Benedykt Zielonka, a od 1874 właścicielem został Kazimierz Chwalibogowski. Następnym właścicielem został książę Eugeniusz Lubomirski, a jego spadkobiercy w roku 1912 sprzedali majątek hrabiemu Piotrowi Rostworowskiemu, który go w znacznej części rozparcelował.
Ksiądz Michał Sołtyk, będąc dworzaninem i wysłannikiem biskupa Kajetana Sołtyka, przywoził z podróży do Rzymu, Wiednia, Florencji i Wenecji dzieła różnych twórców. Kolekcja składała się z ponad 360 obrazów i sztychów, zbierał też wyroby rzemiosła artystycznego, minerały i kamienie szlachetne[2].
We wrześniu 1939 roku pałac został obrabowany przez Niemców, którzy wywieźli stamtąd m.in. makaty buczackie, kolekcję porcelany sewrskiej i miśnieńskiej oraz zabytkowe wazy, puchary, perskie dywany, rzeźby, szale kaszmirskie i 3 norymberskie zegary z XVII wieku[3].
Rostworowscy na początku lat 70. XX wieku resztówkę sprzedali Zakładowi numer 41 Zjednoczonych Zespołów Gospodarczych Inco-Veritas w Krakowie. Dwór w latach 1983–1986 został gruntownie odrestaurowany, a w parku po stronie północnej wybudowano kilka hal produkcyjnych. Od 1996 roku właścicielem była amerykańska firma NorthStar Ltd z siedzibą w Warszawie. Obiekt został ponownie odrestaurowany na przełomie lat 1999/2000 przez firmę NorthStar, która działała tu do 2005 roku. Po 2005 roku dworek jest w posiadaniu osoby prywatnej.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Obiekt wzniesiony w stylu klasycystycznym, murowany, parterowy z piętrową częścią środkową, prawdopodobnie według projektu Sebastiana Sierakowskiego. Wejście do dworu prowadzi przez wgłębiony portyk. Na piętrze znajdowała się kaplica[2]. Z boku dobudowano parterową oranżerię[4]. Dwór niedługo po wybudowaniu utrwalił na rysunku Zygmunt Vogel[2].
Park[edytuj | edytuj kod]
Przed pałacem od południowej strony znajduje się park krajobrazowy, zaznaczony na mapie z 1799 roku.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ a b c Libicki 2012 ↓, s. 307.
- ↑ Jan Pęckowski: Powiat chrzanowski pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945, str. 55
- ↑ Krasnowolski 2013 ↓, s. 207.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Julian Zinkow: Wokół Krzeszowic i Alwerni s. 376-378, wyd. Verso Kraków 2008, ISBN 978-83-919281-7-2
- Julian Zinkow: Krzeszowice i okolice s. 68-69, wyd. PTTK „Kraj” Warszawa-Kraków 1988, ISBN 83-7005-100-6
- Monografia Gminy Zabierzów, Piotr Hapanowicz (red.), Stanisław Piwowarski (red.), Kraków: wyd. Urząd Gminy Zabierzów, 2009, s. 95, ISBN 978-83-913222-2-2, OCLC 751142908.
- Jan Pęckowski: Powiat chrzanowski pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945, Muzeum w Chrzanowie, Chrzanów 2014 ISBN 978-83-62389-05-6
- Bogusław Krasnowolski: Leksykon zabytków architektury Małopolski. Kraków: Arkady, 2013. ISBN 978-83-2134744-8.
- Piotr Libicki: Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis” Sp. z o.o., 2012. ISBN 978-837510-597-1. (pol.).