Dyskusja kategorii:Filozofia

To jest definicja epistemologii, bardzo potoczna zresztą, a nie całej filozofii. Są też w tej definicji błędy językowe i rzeczowe: filozofia to nie jest dziedzina nauki.--Tonika 23:29, 13 lis 2005 (CET)

opis kategorii

Usunęłam opis kategorii. W innych go nie ma, więc i tu niech nie będzie. --Tonika 23:57, 13 lis 2005 (CET)

kategoria

Zmieniam kategorię na "nauka". Filozofia nie jest "nauką humanistyczną". Nauką też nie jest, ale do tej kategorii taką jak jest zrobiona pasuje. --Mch,ifuw 22:32, 25 lut 2006 (CET)

Jesli masz wąską definicje słowa "nauka" - to czym jest filozofia wtedy? noychoH 10:32, 15 wrz 2006 (CEST)

planowana kategoryzacja - program

Plan jest trochę wbrew zasadom kategoryzacji Wikipedii - nie ma struktury drzewiastej. Niestety to konieczność w tej dziedzinie.

1) wg dziedzin

• ontologia
• epistemologia
• filozofia nauki
• antropologia filozoficzna
• aksjologia
  • etyka
    • bioetyka
  • estetyka
• filozofia polityczna (ew. polityki, ew. państwa...)
  • filozofia prawa
  • anarchizm (skoro jest)
• filozofia historii
• filozofia religii
• filozofia kultury
• filozofia społeczna
• filozofia języka
• filozofia matematyki
• filozofia umysłu
• historia filozofii (tylko o historii filozofii, nie hała przedmiotowe)
  • instytucje filozoficzne

2)wg religii i kultur - tam gdzie trzeba

• filozofia chrześcijańska
  • patrystyka
    • patrystka Zachodu
• filozofia indyjska
• filozofia świata Islamu
• filozofia Dalekiego Wschodu
  • taoizm (jest)
  • konfucjanizm (jest)
• filozofia buddyjska
• filozofia żydowska
• filozofia bizantyjska
• pogranicza filozofii
  • teozofia

3) wg kierunków Nie podejmuję się tego. Na razie zresztą istnieją dwie dobrze zrobione. Dodam też trzecią. Myślę, że będzie sukcesywnie uzupełniane

• filozofia analityczna (istnieje)
• marksizm (istnieje)
• idealizm niemiecki

4)Wywalenie terminów logicznych do logiki

• wywalenie podkategorii "metodologia nauki" do logiki. Wydzielenie z niej podkategorii "metodologia nauk humanistycznych", podział jej na kilka wg odpowiednich nauk humanistycznych i jednoczesne umieszczenie w "metodologia nauki" i "filozofia historii".

5) wg okresów (tylko Zachód)

• filozofia starożytna
  • filozofia rzymska
    • patrystyka Zachodu
  • patrystyka
    • patrystyka Zachodu
• filozofia średniowieczna
• filozofia nowożytna
  • filozofia XVI wieku
  • filozofia XVII wieku
  • filozofia XVIII wieku
• filozofia współczesna
  • filozofia analityczna

6) Usunięcie podkategorii "filozofowie". Przeniesienie osób do odpowiednich projektowanych kategorii

Pozostawienie kategorii narodowościowo-językowo-geograficznych zmienionych jednak na czysto językowe - tam będą prawdopodobnie tylko osoby. Będzie to dotyczyć tylko nowożytnej i współczesnej filozofii Zachodu.

-w "filozofii anglojęzycznej" można wydzielić amerykańską i brytyjską - przyda się. Innych filozofów anglojęzycznych pozostawić w "filozofia anglojęzyczna".

-w filozofii niemieckiej będzie jednak sporo terminów... to jest wada której trudno uniknąć.

-współczesnych i nowożytnych filozofów żydowskich wydzielić w "filozofia żydowska" jako "współcześni filozofowie żydowscy" i "nowożytni filozofowie żydowscy". Oprócz tego przydzielić do języków, w których pisali.

--Mch,ifuw 03:20, 2 mar 2006 (CET)

Ten pomysł wydaje mi się dobry, z jednym wyjątkiem: likwidacji kat. filozofowie. Byłoby to złamanie logiki klasyfikacji, która oddziela ludzi od pojęć i instytucji. Proszę o nieusuwanie tej kategorii. Togo -->♦ 09:41, 2 mar 2006 (CET)

Niesmiale poprawki do kolegi wyzej

1) wg dziedzin

• ontologia
• epistemologia
• filozofia nauki
• antropologia filozoficzna
• aksjologia
  • etyka
    • bioetyka
  • estetyka
• filozofia polityczna (ew. polityki, ew. państwa...)
  • filozofia prawa
  • anarchizm (skoro jest)
• filozofia historii (hm... nie wydaje mi sie bardzo konieczna, gdy mamy idealizm niemiecki)
• filozofia religii (sa juz poszczegolne religie, wiec moze nie?; refleksja ogolna to by byla antropologia)
  • jeżeli jest taka dziedzina jak filozofia religii~, socjologia religii (byleby nie dodawać wszędzie tam, gdzie jest też religioznawstwo) Przykuta 12:13, 2 mar 2006 (CET)
• filozofia kultury (prosze tu uzyc brzytwy)
  • dlaczego brzytwy - jeśli jest dziedzina socjologii socjologia kultury, to może być i filozofia kultury (ale nie wiem jakie są głowne dziedziny filozofii, więc ani nie potwierdzam, ani nie zaprzeczam) Przykuta 12:13, 2 mar 2006 (CET)
    • no dlatego, Przykuto drogi, ze mi sie wydaje, ze czegos takiego nie ma, i nie stanowi to relewantnej kategorii w ogole. Ostatecznie, moznaby prawie kazdemu te "latke" przyczepic:) Ziel 12:54, 2 mar 2006 (CET)

• filozofia społeczna (to jest cos jak filozofia socjologii? bo nie rozumiem)
  • przedsocjologiczne koncepcje filozoficzne dotyczące społeczeństwa - Platona, Morusa itd. Przykuta 12:13, 2 mar 2006 (CET)
    • panie dziejku, no to mi sie wydaje, ze to wszystko mozemy ulozyc we wspomnianej wyzej filo. politycznej, co? (choc budda mi swiadkiem, ze nie lubie pojecia "filozofia polityczna" - wole "teorie polityczne" lub "teorie spoleczne" - ale niech bedzie i filo polit, bo tak to sie jakos ustalilo w ciagu wiekow. Ziel 12:54, 2 mar 2006 (CET)

• filozofia języka (czy to nie jest juz w analitycznej?)
• filozofia matematyki (czy to nie jest juz w analitycznej oraz w filo. nauki?)
  • za - filozofia nauki Przykuta 12:13, 2 mar 2006 (CET)
• filozofia umysłu & kognitywistyka
• historia filozofii (tylko o historii filozofii, nie hała przedmiotowe)
  • instytucje filozoficzne

2)wg religii i kultur - tam gdzie trzeba - pozwolilam sobie na skroty

• filozofia chrześcijańska
• filozofia indyjska & buddyjska (mnostwo podobnej terminologii, szkoda rozdzielac)
  • to jednak nie to samo, ale jeśli jest mało terminów które by pasowały tylko do filozofii indyjskiej lub tylko filozofii buddyjskiej, to można razem. Przykuta 12:13, 2 mar 2006 (CET)
    • przecie nijak nawet nie sugeruje, ze to jest to samo - niemniej wiele jest pojec, ktore dotycza obu, takoz w sferze szeroko pojetej religijnosci jak i filozofii nauki, epistemologii, etc. Ziel 12:54, 2 mar 2006 (CET)

• filozofia świata Islamu
• filozofia Dalekiego Wschodu
  • taoizm (jest)
  • konfucjanizm (jest)
• filozofia żydowska
• filozofia bizantyjska

3) wg kierunków - dodajmy ten idealizm, niech strace, ale moze tez fenomenologie, niech strace podwojnie?;-)

• filozofia analityczna (istnieje)
• marksizm (istnieje)
• idealizm niemiecki
• fenomenologia

4)Wywalenie terminów logicznych do logiki - OK

5) wg okresów (tylko Zachód) tutaj podkategorie wydaja mi sie luksusem zbednym

• filozofia starożytna
• filozofia średniowieczna
• filozofia nowożytna tutaj podkategorie wydaja mi sie luksusem zbednym
• filozofia współczesna
  • filozofia analityczna

• 6) Usunięcie podkategorii "filozofowie". Przeniesienie osób do odpowiednich projektowanych kategorii

Pozostawienie kategorii narodowościowo-językowo-geograficznych zmienionych jednak na czysto językowe - tam będą prawdopodobnie tylko osoby. Będzie to dotyczyć tylko nowożytnej i współczesnej filozofii Zachodu.

Tak - proponuje nizej liste jezykow.

• -w "filozofii anglojęzycznej" można wydzielić amerykańską i brytyjską - przyda się. Innych filozofów anglojęzycznych pozostawić w "filozofia anglojęzyczna"

Tzn. wszyscy anglojezyczni w anglojezycznych, plus ci, co sa brytyjczykami do GB i ci do z USA, do USA? Niech i tak bedzie.

• -w filozofii niemieckiej będzie jednak sporo terminów... to jest wada której trudno uniknąć.

Szczesliwie nie potrafie wiele na ten temat powiedizec:)

• -współczesnych i nowożytnych filozofów żydowskich wydzielić w "filozofia żydowska" jako "współcześni filozofowie żydowscy" i "nowożytni filozofowie żydowscy". Oprócz tego przydzielić do języków, w których pisali.

A gdyby stworzyc kategorie jezykowe dla kilku najwazniejszych jezykow? Typu hebrajski, lacina, greka, francuski, niemiecki, angielski, arabski, wloski, no, i dajmy na to, polski? Zeby to nie tylko do Zydow mozna bylo aplikowac, ale do wszyskich - Ajdukiewicz na przyklad bylby rowniez w niemieckojezycznych....

Poprawko-propozycje oczyszczone z dyskusji

- wg dziedzin

• ontologia
• epistemologia
• filozofia nauki
• antropologia filozoficzna
• aksjologia
  • etyka
    • bioetyka
  • estetyka
• filozofia polityczna
  • filozofia prawa
  • anarchizm (skoro jest)
• filozofia umysłu & kognitywistyka
• historia filozofii (tylko o historii filozofii, nie hała przedmiotowe)
  • instytucje filozoficzne

- okresów (tylko Zachód)

• filozofia starożytna
• filozofia średniowieczna
• filozofia nowożytna
• filozofia współczesna (okreso/kierunki)
  • filozofia analityczna (istnieje)
  • marksizm (istnieje)
  • idealizm niemiecki
  • fenomenologia

- wg religii i kultur - tam gdzie trzeba

• filozofia chrześcijańska
• filozofia indyjska & buddyjska
• filozofia świata Islamu
• filozofia Dalekiego Wschodu
  • taoizm (jest)
  • konfucjanizm (jest)
• filozofia żydowska
• filozofia bizantyjska

- Usunięcie podkategorii "filozofowie". Przeniesienie osób do odpowiednich projektowanych kategorii

Pozostawienie kategorii narodowościowo-językowo-geograficznych zmienionych jednak na czysto językowe - tam będą prawdopodobnie tylko osoby.

Kategorie jezykowe: hebrajski, lacina, greka, francuski, niemiecki, angielski, arabski, wloski, no, i dajmy na to, polski (w "filozofii anglojęzycznej" można wydzielić amerykańską i brytyjską - przyda się. Innych filozofów anglojęzycznych pozostawić w filozofia anglojęzyczna)

Ziel 13:18, 2 mar 2006 (CET)

Dalsze rozważania

Więc tak:

1.filozofia historii - jednak zostawić: Rozwija się bardzo dobrze także we Włoszech (Vico, Croce, Gentile, Rosmini, nieszczęsny Reale), we Francji (Blondel itp.), a nawet w Anglii. Zamiast tego lepiej nie dać jednak "idealizmu niemieckiego" (to zresztą zła nazwa, przecież ta forma idealizmu rozwijała się w całej Europie) - Heglowie doskonale sobie poradzą w "filozofowie języka niemieckiego". Ostatecznie można połączyć z "filozofia społeczna" - często się pokrywa.

2. filozofia religii to rzeczywiście trudny problem... Gdzie damy Tillicha, Schelera, E. Stein, Wojtyłę, cały ateizm? Cały problem wywołuje zasadniczo religijny charakter filozofii przednowożytnej i niereligijny współczesnej. Na razie myślę, że zostwić jako "współczesna filozofia religii" w "antropologia filozoficzna"...

3. filozofia kultury - zgoda, brzytwa

4. filozofia społeczna - oczywiście istnieje, i tak się ma do socjologii, jak filozofia nauki do nauki: Pana Marksa i wielkie stado jego dzieci, pana Foucaulta, szkołę frankfurcką, myśl przedsocjologiczną, pana Poppera z jego "społeczeństwem otwartym", panią Arendt... Ostatecznie można połączyć w "filozofia społeczna i polityczna".

5. języka do analitycznej, jak kogoś to ciekawi zrobi podkategorię - (byli też nieanalityczni filozofowie języka, oczywiście, ale to margines)

6. matematyki - zgadzam się, do nauki. Wyodrębniłem, bo to ma dużo wspólnego z ontologią (spór o status bytów matematycznych), ale nie jest to konieczne.

7. umysłu i kognitywistyka - jasne.

8. indyjska i buddyjska - mamy dużo haseł z buddyzmu i hinduizmu: zostawię "indyjska i buddyjska", a później zawsze można podzielić. Mam nadzieję, że żaden koreański buddysta się nie obrazi.

9. fenomenologię dodać. idealizmu niemieckiego jednak nie dodawać (zob. 1.).

10. podkategorie nowożytnej - zgadzam się.

11. Języki - oczywiście w ten sposób. Ale arabski - nie, skoro ma być filozofia świata Islamu (może być NPOV - Turcy obrażą się za Al-Farabiego itp...). Greka - nie, skoro jest "filozofia starożytna" i "filozofia bizantyjska" - nowożytnych filozofów greckich, o ile się takowi pojawią, można zrobić osobno. Hebrajski - nie, skoro jest "filozofia żydowska" - nie widzę potrzeby oddzielania tych, którzy pisali po hebrajsku od tych, którzy pisali po arabsku czy po grecku.--Mch,ifuw 15:27, 2 mar 2006 (CET)

• Wiec jesli spoleczna i polityczna beda razem, to sie zgadzam z reszta uwag (i.e. tak dla historii, na przyklad). Co do religii, no to wydaje mi sie, ze taki naprzyklad ateizm to albo w antropologii, albo w konkretnej religii, wiekszosc chyba tekstow ateistycznych pojawia sie w stosunku do konkretnej (konkretnych) religii. Czy nie? A moze w ogole "filozofie ateistyczne" jako podkategoria gdzies? Pfff... Nie, bo przeciez ktos by sie obruszyl mowiac, ze on nie jest zadnym ateista, tylko agnostykiem... No nie wiem. Moze faktycznie filozofia religii jako kategoria ma swoje miejsce. (co do jezykow to niech tak bedzie, i teraz mysle sobie o sanskrycie - tez niepotrzebny w sumie, czy nie? Nie wiem co o tym myslec) Ziel 15:38, 2 mar 2006 (CET)

Pomniejsze problemy w trakcie

1. buddyzm dałem w całości do "kultury filozoficzne". Wyodrębnienie haseł czysto filozoficznych jest niemożliwe.

2. w związku z (1) filozofia indyjska jednak powstanie. Rozwiązuje to problem sanskrytu, bo buddyjskie indyjskie teksty filozoficzne pisane w sanskrycie są rzadkie.

3. pewnym problemem jest też włączenie prekursorów filozofii analitycznej do filozofii analitycznej. Zdecydowałem się pragmatystów dać, wczesnych logików matematycznych (Boole'a, Bolzana) nie dawać. --Mch,ifuw 02:41, 3 mar 2006 (CET). I jeszcze: Dewey - dałem do FA (jak James to i Dewey...?), Chomsky - nie dałem do FA.

• Hm. Wiesz, zalezy po co nam ta kategoria FA - wydaje mi sie, ze jesli chcemy pokazac czytelnikowi co warto czytac gdy chce sie zrozumiec o co w FA chodzi, to nie tylko Boole i Bolzano maja tam swoje miejsce, ale... no dobrze, moze nie Leibniz, ale Arystoteles tak. Ziel 06:51, 3 mar 2006 (CET)

Aż mnie zainspirowaliście, by popracować nad kategoriami socjologicznymi. A tak swoją drogą - może po tych bojach podjęlibyście się stworzenia portalu filozoficznego ;) - ciągle go brakuje. Przykuta 08:17, 3 mar 2006 (CET)

Nie nie, zadne "wy", praca jest faktycznie wykonana przez Mchifuwa, ja tylko marudze:) (swoja droga, mam nadzieje ze zauwazyles dodanie Alain Touraine, w ramach przeprosin za nieuczestniczenie w tworzeniu portalu soc., ale to jest jedyny jakos socjolog, ktorego chcialo mi sie troche sledzic:-) Ziel 09:11, 3 mar 2006 (CET)

= buddyzm, filozofia indyjska i Dalekiego Wschodu

1. Kto pisze, że "buddyjskie indyjskie teksty filozoficzne pisane w sanskrycie są rzadkie" ten chyba bardzo niewiele wie o filozofii indyjskije i o buddyjskiej takoż. Proponuję zajrzeć do bibliografii filozofii indyjskiej (uwaga, pliki ogromne!) i zweryfikowac. Lub zajrzec do ksizaki: Marta Kudelska (red), Filozofia Wschodu. Wybór tekstów, Kraków (Wyd. UJ), 2001 lub 2002 (nie pamiętam).

PRAWIE WSZYSTKIE zasadnicze buddyjskie teksty filozoficzne, poza dzielami abhidharmy palijskiej oraz dziełami Buddhaghosy (także po palijsku), powstawały w sanskrycie. Wystarczy wymienić nazwiska (dla szybkości uzywam uproszczonej transkrypcji spolszczonej): Katajajaniprutra, Wasumitra, Nagardżuna, Buddhapalita, Bhawawiweka, Czandrakirti, Wasubandhu, Jasiomitra, Asanga, Dignaga, Dharmakirti, Siantarakszita, Kamalasila, Dżnianiaśrimitra, Ratnakirti, Kaljanarakszita, Siankaranandana, Dżitari, Atisia, i inni, - ci wszyscy miedzy wiekiem II a XI, wdawali sie w debaty z myslicielami njaji, sankhji, wedanty, mimansy i in. Nie wszystkie dzieła zachowaly się w sanskrycie, niektore zachowały się w przekladzie tybetańskim bądż chińskim, co nie zmienia faktu, że powstały w sanskrycie (jak dzieła Arystotelesa po grecku, bez względu na to w jakim języku się zachowały).

2. Proponuję zlikwidowac kategorię "filozofia Dalekiego Wschodu", zamiast niej dac kategorie "filozofia chinska", "japonska", "koreanska" itp. prosze zajrzec do mojego hasla filozofie orientalne. Nie ma czasu dalej pisac.

3.Nie rozumiem niejasnej kategorii "kultury filozoficzne" - napisalem o tym w dyskusji do niej - dlaczego bez Zachodu? filozofia srodziemnomorska - czesto sie stosuje.

Pozdrawiam noychoH 11:17, 15 wrz 2006 (CEST)

Jeszcze minutka, mode dodac: Nie wiem jak wydzielic z buddyzmu hasla "czysto filozoficzne", bo nie wiem, co Ty rozumiesz przez "czysto filozoficzne".

Nie potrafię skategoryzować filozofii orientalnej. Natomiast pomysł, żeby zintegrować "kultury filozoficzne" i "filozofia zachodu" mnie przekonuje i zaraz to zrobię. Co do wydzielenia haseł czysto filozoficznych z buddyzmu, miałem na myśli to, że w obecnej postaci mamy wśród haseł filozoficznych np. buddyjskie budownictwo czy literaturę piękną, co nie wydaje się dobre. Laforgue (zieew) 06:39, 5 paź 2006 (CEST)

Dyskusja kategorii Historia filozofii

Zapraszam wszytskich filozofów, zwłaszcza historyków filozofii i osoby, które uważaja, że historia filozofii jest nauką, do dyskusji kategorii Historia filozofii. noychoH 10:32, 15 wrz 2006 (CEST)

Czy filozofia to nie nauka?

Kategoria:Filozofia jest linkowana do Kategoria:Kategorie a nie do Kategoria:Nauka. Dlaczego? Czy pojęcie filozofii nie mieści się w ramach nauki? Czy jednostki uczelniane zajmujące się filozofią nie uprawiają przypadkiem działalności naukowej? Czy istnieją inne powody takiego umiejscowienia tej kategorii? (Autorytatywne stwierdzenia w tej dyskusji z lat 2005-2006 jakoś mi nie wystarczają) Delimata (dyskusja) 23:15, 12 sie 2008 (CEST)

Powrócę do nadal nieuregulowanego tematu kategoryzacji ww. kategorii wiszącej obecnie w powietrzu i zaburzajacej strukturę kategorii glównej Kategoria:Kategorie. Wg znanych mi klasyfikacji dziedzin i dyscyplin naukowych (Klasyfikacja dziedzin i dyscyplin naukowych w Polsce, Systematyka nauk według OECD) filozofia jest dyscypliną naukową wchodzącą w skład nauk humanistycznych. Jesli nie znajdzie się lepsza propozycja rozwiązania kwestii kategoryzacji ww. kategorii, pozwolę sobie przyporządkowac ja do Kategoria:Nauki humanistyczne -- Alan ffm (dyskusja) 10:54, 5 paź 2010 (CEST)

Cofnąłem. Prócz tego, że nawet dzisiaj filozofia rozumiana jako dyscyplina akademicka nie jest nauką humanistyczną, trzeba jeszcze zauważyć, że często w ogóle nie jest dyscypliną naukową (i dzisiaj, i tym bardziej w przeszłości). Henryk Tannhäuser (...) 19:24, 7 lip 2017 (CEST)