Dzierżynowo

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dzierżynowo
Дзяржынава
Дзержиново
Ilustracja
Zrekonstruowany dwór (obecnie muzeum)
Państwo

 Białoruś

Obwód

 miński

Rejon

stołpecki

Położenie na mapie obwodu mińskiego
Mapa konturowa obwodu mińskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Dzierżynowo”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Dzierżynowo”
Ziemia53°50′10″N 26°32′30″E/53,836111 26,541667
Strona internetowa

Dzierżynowo (biał. Дзяржынава, Dziarżynawa; ros. Дзержиново, Dzierżynowo; dawniej Oziembłowo[1]) – były niewielki majątek ziemski nad rzeką Usą, liczący łącznie 180 mórg (około 100 ha), obejmujący dwór szlachecki z folwarkiem. Obecnie leży w rejonie stołpeckim obwodu mińskiego, około 15 km od Iwieńca.

Pierwotnie rodowy majątek Oziembłowskich, wówczas pod nazwą Oziembłowo. W latach 20. XIX wieku, w wyniku ślubu Antoniny Oziembłowskiej ze szlachcicem zagrodowym Józefem Janem Dzierżyńskim (1788-1854), przeszedł na własność tego małżeństwa. Od tego czasu majątek rodowy Dzierżyńskich. Odziedziczony przez Edmunda (1838-1882). Przez pewien czas majątek był dzierżawiony innym osobom (do 1875). W 1877 urodził się tu Feliks Dzierżyński. Poprzednią nazwę – Oziembłowo, z którą notowany jest w Słowniku Geograficznym[2] – Dzierżyńscy zmienili w XIX wieku[3], prawdopodobnie już po narodzinach Feliksa.

Tutaj zginęli dwaj bracia Feliksa: Stanisław (zabity w lipcu 1917 przez powracających z frontu rosyjskich żołnierzy, być może dezerterów) i Kazimierz (stracony przez Niemców w sierpniu 1943, za udział w ruchu oporu). W odwecie za działalność konspiracyjną, w ramach operacji Hemann, Niemcy spalili również sam dwór[4].

Dwór został zrekonstruowany w 1972 i odnowiony w 2004; w ponownym otwarciu uczestniczył Alaksandr Łukaszenka. Obecnie jest to mała wieś składająca się z dworu i ruin folwarku Dzierżyńskich[5]. Cały kompleks Dzierżynowa uzyskał status historyczno-kulturalnego zabytku Białorusi[6].

W chwili urodzenia Feliksa Dzierżyńskiego Dzierżynowo należało do powiatu oszmiańskiego w guberni wileńskiej.

Pałac w Dzierżynowie przed 1939 rokiem

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Mapa WIG P33-S43-E Kamień pod Iwieńcem (skala 1:25 000, rok wydania 1938)
  2. Oziembłowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 785.
  3. Alwida A. Bajor: Na tropach bohaterów opowieści Józefa Mackiewicza „Krasnyj pomieszczik”. [dostęp 2009-12-01].
  4. Sylwia Frołow, Dzierżyński. Miłość i rewolucja, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 33–35.
  5. Kat i męczennik Anna Koniecka, Władysław Borowiec. Tygodnik Przegląd, 2004
  6. Feliks Dzierżyński uczczony na Białorusi. [dostęp 2012-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-20)].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]