Dzwonek brodaty

Dzwonek brodaty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	dzwonkowate
Rodzaj	dzwonek
Gatunek	dzwonek brodaty
	Nazwa systematyczna
	Campanula barbata L.; Syst. nat. ed. 10, 2:926. 1759
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dzwonek brodaty (Campanula barbata L.) – gatunek rośliny z rodziny dzwonkowatych (Campanulaceae Juss.). W Polsce występuje wyłącznie w Sudetach. Poza Polską jego siedliska znajdują się jeszcze w Alpach i południowej Norwegii^[3]. Roślina rzadka.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Wzniesiona, pojedyncza lub rozgałęziona, rzadko owłosiona dość sztywnymi włoskami. Wysokość przeważnie 10–40 cm.
Liście: Odziomkowe tworzące różyczkę są lancetowate lub odwrotnie lancetowate, a ich nasada stopniowo zwęża się w ogonek. Liście łodygowe są siedzące i bardziej wąskie. Wszystkie są całobrzegie, lub płytko karbowane i obustronnie owłosione.
Kwiaty: Nieliczne, duże, zebrane w grono. Kielich o działkach krótszych od połowy długości korony, pomiędzy działkami długie wyrostki międzydziałkowe. Kwiaty są zwisające, dzwonkowata korona o 5 łatkach jest ciemnoniebieska, lub niebieskoliliowa (czasami, rzadko, trafiają się okazy z białą koroną). Od środka łatki korony są na nerwach owłosione. Słupek nie wystający z korony, pylniki niezrośnięte.
Owoc: 3-komorowa torebka pękająca bocznymi otworkami.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do lipca. Siedlisko: łąki górskie. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Nardion^[4].

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Roślina objęta w Polsce ochroną ścisłą.

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[5]: E (wymierający, krytycznie zagrożony); 2016: CR (krytycznie zagrożony)^[6]
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin (2001): EN (endangered, zagrożony); 2014: CR (krytycznie zagrożony)^[7]

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Roślina ozdobna. Ze względu na swoje piękne kwiaty bywa uprawiany jako roślina dwuletnia, szczególnie nadająca się na rabaty i do ogrodów skalnych. Zwykle sam się rozsiewa. Lubi stanowiska półcieniste, glebę próchniczną i lekko kwaśną.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).
↑ Gatunki specyficzne i wyróżniające flory Dolnego Śląska. [dostęp 2007-11-23].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone.. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).

[3] Gatunki specyficzne i wyróżniające flory Dolnego Śląska. [dostęp 2007-11-23].

[4] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[5] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[6] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[7] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone.. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]