EM-10 Bielik
.jpg) EM-10 Bielik w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ |
samolot szkolno-treningowy |
| Załoga |
2 pilotów |
| Historia | |
| Data oblotu |
4 czerwca 2003 |
| Liczba egz. |
1 prototyp |
| Dane techniczne | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
6,6 m |
| Długość |
9,0 m |
| Masa | |
| Własna |
1700 kg |
| Startowa |
2500 kg |
| Paliwa |
850 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
1000 km/h |
| Prędkość minimalna |
155 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
75 m/s |
| Zasięg |
2500 km (przy wykorzystaniu dodatkowych zbiorników) |
| Dane operacyjne | |
EM-10 Bielik (wcześniej Iskra II) – polski odrzutowy samolot szkolno-treningowy konstrukcji kompozytowej, zaprojektowany przez Edwarda Margańskiego. Oblot samolotu miał miejsce 4 czerwca 2003 roku. Rozwój samolotu został przerwany na etapie demonstratora technologii i samolot nie wszedł do produkcji seryjnej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Samolot powstał z własnej inicjatywy zespołu inżynierów, na czele z Edwardem Margańskim, jako demonstrator technologii przyszłościowego samolotu szkolno-treningowego w zakresie aerodynamiki i technologii kompozytowej[1]. Oprócz funduszy prywatnych wspólników (2,5 mln zł wyłożył Andrzej Izdebski, udział w projekcie brał też Włodzimierz Mysłowski), projekt uzyskał dotację Komitetu Badań Naukowych w wysokości 2,5 mln zł[1]. Samolot nie miał przenosić uzbrojenia ani systemów zarządzających walką, lecz być latającym symulatorem, symulując użytkowanie różnych rodzajów uzbrojenia i wyposażenia[2]. Opracowany został w całości sposobem projektowania komputerowego i był pierwszym w Polsce samolotem, w którego konstrukcji wykorzystano w tak szerokim zakresie aerodynamikę obliczeniową[3]. Założeniem były niskie koszty eksploatacji, także dzięki stosowaniu instalacji z samolotów cywilnych[2]. Prototyp został oblatany w czerwcu 2003 r. przez Wiesława Cenę[4].
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Kadłub[edytuj | edytuj kod]
Struktura kadłuba z przyczyn zarówno projektowych, jak i produkcyjnych – podzielona na trzy części:
- część przednia – kompozytowa, zawierająca dwumiejscową hermetyzowaną kabinę pilotów w układzie tandem, przednie podwozie, przedział wyposażenia elektronicznego oraz przedni zbiornik paliwa
- część środkowa (kompozytowa) mieszcząca w sobie główny integralny zbiornik paliwa o pojemności 850 l[5], podwozie główne oraz systemy hydrauliczne, paliwowe i elektroniczne
- część tylna – z przedziałem silnikowym, jako struktura ze stopów lekkich wzmacnianych elementami tytanowymi.
Większość konstrukcji samolotu wykonana jest z kompozytu zbrojonego włóknem węglowym[6].
Przewidywany dla samolotu był silnik K-15 z samolotu PZL I-22 Iryda, lecz jego pozyskanie nie udało się i samolot został przeprojektowany pod amerykański silnik General Electric CJ610 z samolotu Learjet (wypożyczony)[7].
Układ sterowania[edytuj | edytuj kod]
W podstawowej wersji system sterowania poprzecznego i wzdłużnego mechaniczny – ze wspomaganiem hydraulicznym. W perspektywie planowany jest pośredni system sterowania z zastosowaniem komputera, który będzie symulował charakterystyki pilotażowe różnych samolotów. System zasilania w samolocie jest hydrauliczny, przeznaczony do zasilania podwozia, klap skrzydłowych oraz hamulców aerodynamicznego i hamulca podwozia, jak również wzmacniacza w układzie sterowania.
W podstawowej wersji wojskowej, jak i cywilnej samolot miał być wyposażony w standardowe wyposażenie radionawigacyjne. W wersji rozwiniętej – samolot wyposażony w system symulacyjny.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Margański 2017 ↓, s. 21-22.
- ↑ a b Margański 2017 ↓, s. 23.
- ↑ Margański 2017 ↓, s. 21, 24.
- ↑ Jędrzejewski 2014 ↓, s. 152.
- ↑ Margański 2017 ↓, s. 24.
- ↑ Margański 2017 ↓, s. 25.
- ↑ Margański 2017 ↓, s. 25-7.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Edward Margański. Krótka historia Bielika. „Skrzydlata Polska”. Nr 11(2457)/2017, s. 20-30, listopad 2017. Agencja Lotnicza Altair. ISSN 0137-866X.
- Jerzy Jędrzejewski: Polscy piloci doświadczalni. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa, 2014. ISBN 978-83-63539-05-4. OCLC 883576680.