Edward Łopatto

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Edward Łopatto
Ilustracja
kapitan uzbrojenia kapitan uzbrojenia
Data i miejsce urodzenia

18 marca lub 1 kwietnia 1891
Dworzyszcze

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
I Korpus Polski
Wojsko Polskie

Jednostki

Samoobrona Wileńska
13 pułk Ułanów Wileńskich

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa (Kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)

Edward Łopatto (ur. 18 marca lub 1 kwietnia 1891[a] w Dworzyszczach, zm. w kwietniu 1940 w Katyniu) – kapitan uzbrojenia Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Jana i Zofii z Aleksandrowiczów[1]. Ukończył szkołę średnią chemiczno-techniczną w Wilnie[1]. Był żołnierzem armii Imperium Rosyjskiego, podczas I wojny światowej, w trakcie której przystąpił do I Korpusu Polskiego w Rosji jako młodszy oficer[1]. U kresu wojny w listopadzie 1918 działał w Samoobronie Wileńskiej[1].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego, był podporucznikiem szwadronu zapasowego 13 pułku Ułanów Wileńskich[2] w Nowej Wilejce. W jego szeregach brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej[1]. 17 stycznia 1921 został urlopowany celem ukończenia studiów politechnicznych. Został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów rezerwowych jazdy. Jako oficer rezerwy został zatrzymany w służbie czynnej[3][4].

W 1924 ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej[1]. Przydzielony do Zbrojowni nr 4 w Warszawie[1]. Od 1925 do 1928 pracował w Departamencie Warsztatów Amunicyjnych, następnie w III Departamencie Ministerstwa Spraw Wojskowych[1]. 5 listopada 1928 roku ogłoszono jego przeniesienie służbowe z Departamentu Uzbrojenia MSWojsk do Warsztatów Amunicyjnych Nr 1 w Warszawie na stanowisko oficera warsztatowego. W dalszym ciągu był oficerem rezerwy powołanym do służby czynnej, przydzielonym ewidencyjnie do kadry oficerów kawalerii[5][6]. 15 maja 1930 roku został przemianowany na oficera zawodowego w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1919 roku i 8. lokatą w korpusie oficerów uzbrojenia[7]. 29 stycznia 1932 roku został awansowany na kapitana ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 roku i 5. lokatą w korpusu oficerów uzbrojenia[8][1]. W 1934 został kierownikiem oddziału granatów w Warsztatach Amunicyjnych Nr 1[1]. Od 1935 do 1939 był zatrudniony w Instytucie Technicznym Uzbrojenia[1]. Był autorem kilku opatentowanych wynalazków, w tym zapalnika granatów ręcznych wz. 28[9] (m.in. zapalnik czasowy ostry do granatów ręcznych z 17 stycznia 1928, patent udzielony 4 grudnia 1929[10]).

Po wybuchu II wojny światowej w okresie kampanii wrześniowej 4/5 września 1939 ewakuował się wraz z personelem ITU na wschód[1]. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939, został aresztowany przez Sowietów w rejonie Zdołbunowa[1]. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku, skąd nadesłał do rodziny listy[1]. Wiosną 1940 został przetransportowany do Katynia i prawdopodobnie 4 kwietnia rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Został pochowany na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, gdzie w 1943 jego ciało zidentyfikowano podczas ekshumacji prowadzonych przez Niemców pod numerem 1996 (dosłownie określony jako Edward Łopato)[11]. Przy zwłokach Edwarda Łopatty zostały odnalezione część legitymacji oficerskiej, pismo Urzędu Skarbowego, karta szczepień, list[12].

Jego żoną od 1927 była Anna z Jaworowskich (zm. 1978), z którą miał dwie córki - Elżbietę (ur. 11.07.1928 w Warszawie, zm. 22.05.2008 w Warszawie)[13] i Teresę oraz syna Janusza (ur. 29.04.1934 w Warszawie, zm. 19.12.2017 w Warszawie)[1]. Rodzina zamieszkiwała w wybudowanej w latach 30. willi przy ówczesnej ulicy Podhalańskiej 13 w Warszawie (obecnie ulica Okrężna)[1].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło awansował go pośmiertnie do stopnia majora[15]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[16].

W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” został zasadzony Dąb Pamięci, honorujący Edwarda Łopattę w Lurnea w stanie Nowa Południowa Walia (Australia)[17]. Analogicznie został tam upamiętniony ppor. dr hab. Tadeusz Zawodziński[18].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Różne źródła i autory podały inne daty urodzenia Edwarda Łopatty: Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. podała dzień 18 marca 1891, zaś Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. wskazała dzień 1 kwietnia 1891.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Archiwum Historii Mówionej. Janusz Łopatto. ahm.1944.pl. [dostęp 2015-01-14].
  2. ↑ Szwadron 13. Pułku Ułanów Wileńskich w Grodnie. xxwiek.pl. [dostęp 2015-01-14].
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 626, 703.
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 565, 625.
  5. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 367.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 301, 850.
  7. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 196.
  8. ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 97, Nr 2 z 30 stycznia 1932. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 
  9. ↑ Eksport granatów i zapalników w okresie międzywojennym. W: Grzegorz Franczyk: Polskie granaty 1919–1939. Kraków: 2010, s. 6, 22, 135.
  10. ↑ Część II. Patenty na wynalazki. „Wiadomości Urzędu Patentowego”, s. 24, Zeszyt 1 z 31 stycznia 1930. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej. 
  11. ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2014-08-05].
  12. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 102. ISBN 83-7001-294-9.
  13. ↑ Powstańcze Biogramy - Elżbieta Łopatto. [dostęp 2016-04-04].
  14. ↑ M.P. z 1929 r. nr 290, poz. 680 „za zasługi na polu rozwoju przemysłu wojennego”.
  15. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  16. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].
  17. ↑ Edward Łopatto. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2015-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 lutego 2015)].
  18. ↑ Tadeusz Zawodziński. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2015-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 kwietnia 2015)].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Edward_Łopatto&oldid=72688942”