Edward Wichura

Edward Wichura
Data i miejsce urodzenia	9 lutego 1925 ; Przemyśl, Polska
Data i miejsce śmierci	4 czerwca 2006 ; Wiązowna k. Warszawy, Polska
Zawód	aktor
Współmałżonek	Barbara Wichura z d. Roman
	Odznaczenia

Edward Wichura (ur. 9 lutego 1925 w Przemyślu, zm. 4 czerwca 2006 w Wiązownie) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 9 lutego 1925^[1], w rodzinie żydowskiej jako Esriel Leimsieder^[2], syn Moritza Huta i Mirli Leimsieder. Naukę w Szkole Powszechnej Męskiej im. Konarskiego w Przemyślu ukończył w 1938. Następnie, w czasie okupacji sowieckiej prawobrzeżnej części miasta, uczęszczał do szkoły średniej im. Mickiewicza. Wybuch wojny niemiecko-sowieckiej w 1941 i okupacja niemiecka przerwała dalszą naukę. Edward z rodziną został przesiedlony do getta, gdzie pracował przy rozładunku wagonów kolejowych. W tym czasie został zastrzelony jego ojciec, a matka wraz z siostrą wywieziona do obozu zagłady w Bełżcu. Edward, w lutym 1944 został wywieziony do obozu pracy w Stalowej Woli, skąd zbiegł w sierpniu 1944.

W listopadzie 1944 zapisał się do Studium Dramatycznego przy teatrze Fredreum w Przemyślu, które prowadziła Hanna Małkowska. Rok później, po ukończeniu Studium, wyjechał do Warszawy, gdzie pobierał naukę na Wydziale Dramatycznym Liceum Techniczno-Teatralnego, którego dyrektorem był mąż Hanny – Witold Małkowski. Po ukończeniu szkoły w 1947, wstąpił na Wydział Aktorski PWST w Łodzi, skąd po roku przeniósł się do PWST w Warszawie. Dyplom aktora otrzymał w 1952^[3]. Występował w Teatrze Nowym w Łodzi (1950–1962) oraz w teatrach warszawskich: Polskim (1962–1965), Klasycznym (1965–1969) i Rozmaitości (1972–1988).

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera g-4-1)^[4], obok swojego zmarłego tragicznie syna – Marka Wichury (1986–2005).

Filmografia (wybór)[edytuj | edytuj kod]

Ewa chce spać (1957) – policjant Teofil
Kapelusz pana Anatola (1957) – dziennikarz
Baza ludzi umarłych (1958) – inspektor z dyrekcji
Kalosze szczęścia (1958) – „konsul amerykański” w sztuce „Kościuszko na obczyźnie”
Pan Anatol szuka miliona (1958) – wręczający trofeum na zawodach pływackich
Cafe pod Minogą (1959) – Niemiec
Szczęściarz Antoni (1960) – naczelnik USC
Czas przeszły (1961) – Maluschka
Czarne skrzydła (1962) – porucznik Kapuścik, komendant policji
Podziemny front (serial telewizyjny) (1965) – Rybaczek „Rybak”, donosiciel Gestapo (odc. 2. Poste Restante)
Wojna domowa (serial telewizyjny) (1965) – pomocnik fryzjera (odc. 2. Bilet za fryzjera)
Niewiarygodne przygody Marka Piegusa (serial telewizyjny) (1966) – pan Piegus, ojciec Marka
Sublokator (1966) – kierownik pralni
Jak rozpętałem drugą wojnę światową (1969) – strażnik dezerterów (cz. 3. Wśród swoich)
Kolumbowie (serial telewizyjny) (1970) – posterunkowy-szmalcownik (odc. 3. A jeśli będzie wiosna)
Wiosna panie sierżancie (1974) – członek komisji egzaminacyjnej
Czterdziestolatek (serial telewizyjny) (1975) – „specjalista” na Trasie Łazienkowskiej (odc. 8. Otwarcie trasy, czyli czas wolny)
Kazimierz Wielki (1975) – karczmarz
Dyrektorzy (1975) – mężczyzna rozmawiający z Czernym
Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy (1978) – Zbirski, autor rewii
...Gdziekolwiek jesteś panie prezydencie... (1978)
Buddenbrookowie (1979) – członek Komitetu Obywatelskiego
Kariera Nikodema Dyzmy (serial telewizyjny) (1980) – Boczek
Zamach stanu (1980) – adwokat Berenson, obrońca w procesie brzeskim
Katastrofa w Gibraltarze (1983) – Stanisław Mikołajczyk, wicepremier w rządzie Władysława Sikorskiego
C.K. Dezerterzy (1985) – żołnierz Havranek
Złoty pociąg (1986) – członek kierownictwa Banku Polskiego
Rzeczpospolitej dni pierwsze (1987)

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1986)
Srebrny Krzyż Zasługi (11 lipc 1955)^[5]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Edward Wichura, aktor z Przemyśla, który cudem ocalał z Holokaustu. Znamy go m.in. z "Wojny domowej" i "Czterdziestolatka" [online], plus.nowiny24.pl, 21 lutego 2018 [dostęp 2023-11-21] (pol.).
↑ Nazwisko rodowe zmienił na Wichura jeszcze przed wybuchem wojny.
↑ Według innych źródeł był to rok 1950, 1951. Na dyplomie widnieje data 26.06.1954 i adnotacja, że studiował w latach 1947–1952.
↑ Cmentarz Stare Powązki: MAREK WICHURA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19] .
↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Z. Andrzejewski: Aktor z Przemyśla, Nasz Przemyśl, nr 10 (120), 2014.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Edward Wichura w bazie IMDb (ang.)
Edward Wichura w bazie Filmweb
Edward Wichura w bazie filmpolski.pl
Edward Wichura, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-09] .

[1] Edward Wichura, aktor z Przemyśla, który cudem ocalał z Holokaustu. Znamy go m.in. z "Wojny domowej" i "Czterdziestolatka" [online], plus.nowiny24.pl, 21 lutego 2018 [dostęp 2023-11-21] (pol.).

[2] Nazwisko rodowe zmienił na Wichura jeszcze przed wybuchem wojny.

[3] Według innych źródeł był to rok 1950, 1951. Na dyplomie widnieje data 26.06.1954 i adnotacja, że studiował w latach 1947–1952.

[4] Cmentarz Stare Powązki: MAREK WICHURA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19] .

[5] M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]