Efekt karty kredytowej
Efekt Karty Kredytowej – pojęcie z dziedziny psychologii ekonomicznej, efekt psychologiczny polegający na tym, że konsumenci przypisują większą wartość danym przedmiotom, jeżeli w momencie wyceny obecne są loga kart kredytowych. Jednym z wyjaśnień badaczy jest to, że karty kredytowe wywołują nawyk wydawania pieniędzy przez asocjacyjne uczenie się[1].
Badania nad efektem karty kredytowej[edytuj | edytuj kod]
Jednym z pierwszych badaczy zainteresowanych tym, jak karta kredytowa wpływa na nawyki wydawania pieniędzy był Richard A.Feinberg (1986). Przeprowadził on serię czterech eksperymentów[1], które potwierdziły jego przypuszczenia, co do tego, że osoby wystawione w I eksperymencie na ekspozycję karty kredytowej nadawały wyższe ceny ocenianym przedmiotom. W II eksperymencie dowiódł, że decyzje zakupowe były szybsze. W III sprawdzał chęć wpłacenia pieniędzy na cele charytatywne (studenci, którym pokazano karty kredytowe deklarowali większe kwoty), w IV dawali większe kwoty. Wywnioskował więc, że karty są bodźcem sprzyjającym facylitacji w kwestii wydawania pieniędzy. Zaobserwowany efekt nazwał Efektem karty kredytowej W celu dokładniejszego zbadania zjawiska przeprowadzono szereg podobnych eksperymentów:
1. McCall & Belmont (1996) – zauważyli, że wyższe napiwki obsługa otrzymywała w lokalach, w których rachunki zawierały symbol karty kredytowej[2]
2. Monger & Feinberg (1997) – uczestnicy oferowali wyższe ceny produktów gdy byli informowani że sposobem płatności jest karta kredytowa[3]
3. Prelec & Simester (2001) – w aukcji uczestnicy którzy mieli płacić kartą kredytową stawiali wyższe stawki[4].
4. McCall, Trombetta & Gipe (2004)- powtórzyli procedurę zastosowaną w 1996 przez McCall & Belmont[5]
Aspekt teoretyczny[edytuj | edytuj kod]
Feinberg (1990) stwierdził, że na efekt karty kredytowej wpływa warunkowanie i wynika on z kontekstów społecznych, ekonomicznych i historycznych oraz ściśle zależy od społecznego lub ekonomicznego otoczenia jednostki. Np. w czasach dobrobytu karty kredytowe mogą być postrzegane jako użyteczne narzędzia ułatwiające dostęp do dóbr. Podczas kryzysów natomiast mogą być kojarzone z trudnościami w płaceniu należności itd., co tworzy negatywne konotacje. Raghubir i Srivastava odwołali się np. do możliwości redukcji „bólu zakupu”, który jest mniej uciążliwy w tej formie[6]. Naukowcy z wielu państw wykazali, że tolerancja dla zadłużania się wzrasta z czasem spędzonym na uczelni. Może to wynikać z faktu, że im dłuższy okres studiów, tym większe jest osobiste doświadczenie z korzystaniem z kart kredytowych do uzyskiwania dóbr konsumpcyjnych. Pozytywne skojarzenia może zatem osłabić wszelkie poprzednie negatywne skojarzenia powstające między kartą kredytową a zadłużeniem.
Aspekt praktyczny[edytuj | edytuj kod]
Istotny przede wszystkim dla systemu edukacji lub kształcenia, już od najmłodszych lat należy rzetelnie przekazywać wiedzę na temat produktów finansowych jakimi są karty kredytowe i nad znaczeniem wydawania środków, których się realnie nie posiada[7]. Wobec znaczącej ilości produktów bankowych odpowiednia wiedza na temat funkcjonowania instrumentów płatniczych pozwala korzystać z nich w sposób najbardziej odpowiedzialny. Jest to tym bardziej istotne w dzisiejszych czasach, w których karty kredytowe są powszechnie dostępne także przy niewielkich realnych dochodach, a płatności nimi można dokonać właściwie wszędzie.
Wyjaśnienie efektu karty kredytowej[edytuj | edytuj kod]
Wyniki badań wykazały, że obecność symbolu karty kredytowej wpływa na szacunkowe wyceny dóbr w życiu konsumenta. Istotna jest rola skojarzeń posiadanych względem takiego sposobu dokonywania płatności
Oznacza to, że ludzie, którzy nie używają kart kredytowych tworzą negatywne skojarzenia poprzez rolę mediów, kontekstu i warunkowania społecznego, ale kolejne osobiste doświadczenia tworzą pozytywne skojarzenia karty kredytowej z konsumpcją dóbr i gaszą te wcześniej istniejące negatywne skojarzenia. Wyniki niniejszego badania podkreślają fakt, że różnice w zjawiskach takich jak efekt karty kredytowej mogą różnić się w zależności od kontekstu społecznego lub gospodarczego. Inne zatem wyniki można by otrzymać poza kręgiem kulturowym kultury anglosaskiej i europejskiej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Feinberg, R. A. (1986). Credit cards as spending facilitating stimuli: A conditioning interpretation. Journal of Consumer Research, 13, 348–356.
- ↑ McCall, M., & Belmon t, H. J. (1996). Credit card insignia and restaurant tipping: Evidence for an associative link. Journal of Applied Psychology, 81, 609–613.
- ↑ Monger, J. E., & Feinberg, R. A. (1997). Mode of payment and formation of reference prices. Pricing Strategy and Practice, 5, 142–147.
- ↑ Prelec, D., & Simester, D. (2001). Always leave home without it: A further investigation of the credit-card effect on willingness to pay. Marketing Letters, 12, 5–12.
- ↑ McCall, M., Trombetta, J., & Gipe, A. (2004). Credit cues and impression management: A preliminary attempt to explain the credit card effect. Psychological Reports, 95, 331–337.
- ↑ Raghubir, P., & Srivastava , J. (2008). Monopoly money: The effect of payment coupling and form on spending behavior. Journal of Experimental Psychology: Applied, 14, 213–225.
- ↑ Bank tak ustalił zasady spłat karty kredytowej, by klient [online], samcik.blox.pl [dostęp 2017-11-15] (pol.).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Harper, D.B., Hunt, L.C., Peters, M., Veliu, H. (2010). The "Negative" Credit Card Effect: Credit Cards as Spending-Limiting Stimuli in New Zealand. The Psychological Record, 60, 399–412.