Egzekucja w Babicach
52°15′03″N 20°50′27″E/52,250833 20,840833| Państwo |
Polska pod okupacją III Rzeszy |
|---|---|
| Miejsce |
Babice k. Warszawy |
| Data |
1942 |
| Liczba zabitych |
110 osób |
| Typ ataku |
egzekucja przez rozstrzelanie |
| Sprawca | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
| 52°15′03″N 20°50′27″E/52,250833 20,840833
| |
Egzekucja w Babicach – masowa egzekucja osób pochodzenia żydowskiego przeprowadzona przez okupantów niemieckich w 1942 roku. Jej ofiarą padło 110 mieszkańców getta warszawskiego, oskarżonych o nieprzestrzeganie rozmaitych rozporządzeń okupanta (w tym pewna liczba kobiet). Egzekucja najprawdopodobniej miała miejsce w podwarszawskich Babicach. Historycy wskazują jej datę na 3 czerwca lub 1–2 lipca 1942.
Preludium[edytuj | edytuj kod]
Wiosną 1942 roku Niemcy zaostrzyli terror wobec ludności żydowskiej zgromadzonej w getcie warszawskim. W nocy z 17 na 18 kwietnia 1942 Gestapo wyprowadziło z mieszkań 52 Żydów, których następnie rozstrzelano na ulicach getta. W gronie ofiar znalazło się wielu działaczy społecznych i politycznych oraz członków ruchu oporu[1]. Nasiliły się także represje za nieprzestrzeganie rozmaitych rozporządzeń okupanta[2]. Owe akty terroru poprzedziły wielką akcję deportacyjną warszawskich Żydów do obozu zagłady w Treblince (rozpoczętą 22 lipca 1942) stąd historycy przyjmują zazwyczaj, że ich celem było zastraszenie mieszkańców getta oraz sparaliżowanie środowisk związanych z żydowskim ruchem oporu[1].
Egzekucja 110 więźniów „Gęsiówki”[edytuj | edytuj kod]
Jedną z największych zbrodni popełnionych przez Niemców w okresie bezpośrednio poprzedzającym wielką akcję deportacyjną była egzekucja 110 więźniów Aresztu Centralnego przy ul. Gęsiej („Gęsiówka”)[2]. Ofiarami były osoby oskarżone o nieprzestrzeganie rozmaitych rozporządzeń okupanta – szmugiel, pobyt bez zezwolenia „po aryjskiej stronie” Warszawy, a nawet uchybienie zasadom obrony przeciwlotniczej (OPL). W gronie zamordowanych znalazło się m.in. 10 funkcjonariuszy Żydowskiej Służby Porządkowej oraz 10 kobiet (w tym dwie w ciąży)[3][4]. Niepowodzeniem zakończyły się starania Adama Czerniakowa, prezesa Judenratu w getcie warszawskim, który próbował odroczyć egzekucję i wykupić skazanych[5].
Fakt egzekucji podano do wiadomości publicznej. Na murach getta pojawiło się bowiem obwieszczenie podpisane przez niemieckiego komisarza ds. getta, Heinza Auerswalda, w którym informowano, iż 110 Żydów zostało rozstrzelanych „za nieposłuszeństwo wobec władzy” – nieprzestrzeganie zarządzeń niemieckich, czynny opór, użycie siły wobec niemieckiego policjanta[2][3].
Zazwyczaj przyjmuje się, że egzekucji więźniów „Gęsiówki” dokonano w podwarszawskich Babicach. Nie jest natomiast pewna data egzekucji. W raporcie Delegatury Rządu na Kraj znalazła się informacja, iż skazańców „wywieziono samochodami do Babic i tam rozstrzelano 1 lipca 1942 o 4:00 nad ranem”[2]. Niektóre źródła podają także datę 2 lipca 1942[6]. Z kolei Władysław Bartoszewski i Emanuel Ringelblum utrzymywali, iż egzekucja miała miejsce w czerwcu 1942 (prawdopodobnie w dniu 3 czerwca)[3][7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Bartoszewski 1970 ↓, s. 183.
- ↑ a b c d Engelking i Leociak 2001 ↓, s. 650.
- ↑ a b c Bartoszewski 1970 ↓, s. 185.
- ↑ Engelking i Leociak 2001 ↓, s. 451 i 650.
- ↑ Engelking i Leociak 2001 ↓, s. 451.
- ↑ Engelking i Leociak 2001 ↓, s. 61.
- ↑ Ringelblum 1988 ↓, s. 68.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Władysław Bartoszewski: Warszawski pierścień śmierci 1939–1944. Warszawa: Interpress, 1970.
- Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: IFiS PAN, 2001. ISBN 83-87632-83-X.
- Emanuel Ringelblum: Stosunki polsko-żydowskie w czasie drugiej wojny światowej: uwagi i spostrzeżenia. Warszawa: Czytelnik, 1988. ISBN 83-07-01686-X.