Elwira Seroczyńska

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Elwira Seroczyńska
Data i miejsce urodzenia

1 maja 1931
Wilno

Data i miejsce śmierci

24 grudnia 2004
Londyn, Wielka Brytania

Klub

Stal Elbląg (1950–1953)
Stal FSO Warszawa (1953–1957)
Sarmata Warszawa (1957–1964)

Wzrost

160 cm

Reprezentacja

Polska

Dorobek medalowy
Reprezentacja  Polska
Igrzyska olimpijskie
srebro Squaw Valley 1960 1500 m
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Elwira Seroczyńska, z domu Potapowicz (ur. 1 maja 1931 w Wilnie, zm. 24 grudnia 2004 w Londynie) – polska łyżwiarka szybka, olimpijka, wielokrotna mistrzyni Polski, zdobywczyni srebrnego medalu na igrzyskach w Squaw Valley 1960 i zdobywczyni tzw. małego mistrzostwa świata z Imatry 1962[1]. Zawodniczka Stali Elbląg, Stali FSO Warszawa i Sarmaty Warszawa, później trenerka.

Córka Stanisława i Heleny Monkiewicz, z wykształcenia technik ekonomista, absolwentka Państwowego Liceum Administracyjno-Gospodarczego w Elblągu (1951) i warszawskiego AWF (1972), gdzie otrzymała tytuł magistra[2]. W 1955 wyszła za łyżwiarza z Elbląga, Jacka Seroczyńskiego, z którym później się rozwiodła. Mieli syna Dariusza (ur. 1958), absolwenta Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej[2].

Jej rekordy życiowe to 46,80 na 500 m, 1:39,20 na 1000 m, 2:25,70 na 1500 m, 8:11,10 na 3000 m i 10:35,40 na 5000 m[3]. Zasłużona Mistrzyni Sportu, odznaczona m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Seroczyńska wraz z rodzicami przyjechała z Wilna do Elbląga w 1947, a od 1953 mieszkała w Warszawie. Jeszcze w Elblągu (w roku 1950), chcąc zobaczyć Tatry, zdecydowała się na organizowany przez klub Stal wyjazd na świąteczny obóz sportowy do Zakopanego[2]. Zaopiekował się nią trener Kazimierz Kalbarczyk, u którego rozpoczęła treningi łyżwiarskie. Rok później zdobyła swoje pierwsze medale mistrzostw Polski (srebrny i złoty). W ciągu swej kariery sportowej Seroczyńska wygrywała krajowe mistrzostwa w różnych konkurencjach 26 razy, 17-krotnie ustanawiając rekord Polski[2]. W Stali jej główną rywalką była Helena Majcherówna (znana później pod nazwiskiem Pilejczyk).

W 1957 w fińskiej Imatrze zadebiutowała w mistrzostwach świata w wieloboju i zajęła w nich 11. miejsce. Dwa lata później, w Swierdłowsku, poprawiła się o jedną pozycję, a w 1960 w Östersund była ponownie 11[2].

Igrzyska olimpijskie w Squaw Valley[edytuj | edytuj kod]

Na początku 1960 Seroczyńska i Pilejczyk pojechały na zimową olimpiadę do USA (były to pierwsze igrzyska, w których programie znalazło się łyżwiarstwo szybkie kobiet[3]). Początkowo jednak działacze nie chcieli dopuścić do ich wyjazdu, uważając to za stratę pieniędzy przy jednoczesnej niemożności nawiązania walki z czołówką światową[4]. 21 lutego Seroczyńska wystartowała na 1500 m w siódmej parze z Amerykanką Jeanne Omelenczuk i uzyskała wynik bliski rekordowi świata (2:25,7). Długo prowadziła w konkursie, a o ostatecznym wyniku miał zadecydować ostatni wyścig – Pilejczyk i radzieckiej łyżwiarki Lidiji Skoblikowej. Po zawziętej walce[2] złoty medal zdobyła Skoblikowa; Seroczyńska była druga, a Pilejczyk trzecia. Podczas dekoracji grupa miejscowej Polonii urządziła swym rodaczkom owację, a następnie przedarła się przez kordon ochroniarzy i podrzucała je do góry[5]. Po zawodach pojawiły się opinie, że na początku wyścigu Pilejczyk pojechała za szybko i podciągnęła Skoblikową, a gdyby tego nie zrobiła, Seroczyńska mogłaby mieć złoto[6].

Dzień później Seroczyńska rywalizowała w biegu na 1000 m z Japonką Yūko Tanaką. Zawodniczka Sarmaty Warszawa cały dystans jechała w niemal równym tempie, lepszym od rekordu świata o cztery sekundy[4]. Wychodząc na ostatnią prostą z ostrego wirażu, zawadziła łyżwą o grudkę lodu na torze i upadła.

Moje życie, z którego i tak byłam zadowolona, nabrało jeszcze większych rumieńców. Przekonałam się, że jeśli czegoś bardzo się pragnie, staje się to osiągalne. Po srebrze zapragnęłam złotego medalu. Właśnie rozpoczynał się wyścig na 1000 metrów. Od startu biegłam jak szalona, szybko weszłam w swój rytm i jakbym nie czuła oporu powietrza, mknęłam po lodzie szybciej niż kiedykolwiek w życiu. Kiedy wjeżdżałam na ostatni wiraż, trener stojący tam ze stoperem krzyknął do mnie – Masz złoty medal! Pochyliłam się jeszcze niżej i wzięłam wiraż. Nie dałam się wyrzucić sile odśrodkowej, trzymałam się jak najbliżej usypanej ze śniegu bandy. Wyjeżdżałam na ostatnią prostą. Już tylko kilkanaście metrów... i właśnie wtedy potknęłam się. Upadłam! Wytraciłam cały pęd, szorując ciałem po lodzie. Koniec! Nie będzie złotego medalu, nie będzie żadnego innego medalu! Co gorzej, nie będzie chyba nigdy w życiu takiej szansy po raz drugi! (...) Nigdy nie wierzyłam w pecha... Do dziś uważam, że doskonała forma zapewnia sukces, że i z pechem można wygrać. Ale przecież owa fatalna grudka śniegu, która odprysnęła od bandy i wtopiła się w taflę lodową w tym, nie w innym miejscu toru, była dobitnym dowodem niefortunnego zbiegu okoliczności, o który mogą się rozbić wszelkie wyliczenia... Mój złoty medal leżał na tacy. Ale wręczony został komu innemu.

Elwira Seroczyńska, [2][4]

Kalbarczyk na łamach Przeglądu Sportowego stwierdził, że jego zdaniem winę za upadek jego podopiecznej ponoszą organizatorzy[4].

Na tamtych igrzyskach Seroczyńska zajęła jeszcze 6. miejsce na 500 m i 7. miejsce na 3000 m.

Późniejsze sezony[edytuj | edytuj kod]

Grób Elwiry Seroczyńskiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, 23 lipca 2008

W 1962 na mistrzostwach świata wieloboistek w Imatrze zajęła 9. miejsce, zwyciężając przy tym w konkurencji 500 m (odrębne oficjalne klasyfikacje na poszczególnych dystansach prowadzono wówczas jedynie na igrzyskach olimpijskich) i otrzymując złoty medal[2]. Na światowym czempionacie w japońskiej Karuizawie rok później wywalczyła 23. pozycję. Z kolei na igrzyskach w Innsbrucku w 1964 występowała z przeziębieniem[7] i plasowała się w drugiej i trzeciej dziesiątce[8]. Po tym nieudanym występie zakończyła sportową karierę.

Po zakończeniu kariery[edytuj | edytuj kod]

Seroczyńska została trenerką w warszawskim Sarmacie. W latach 1971–1976 trenowała żeńską kadrę narodową, jako pierwsza kobieta w tej roli[4]. Jej podopieczne (wśród nich Erwina Ryś-Ferens, Stanisława Pietruszczak, Janina Korowicka, Ewa Malewicka i Wanda Król[3]) zmniejszyły dystans dzielący je od czołówki światowej, ale na igrzyskach w 1976 nie uzyskały sukcesów. Spadła na nią fala krytyki, co spowodowało rezygnację Seroczyńskiej ze stanowiska. Ponownie pracowała w Sarmacie, potem w klubie na Stegnach. Od 1985 do przejścia na emeryturę była szefem wyszkolenia w Polskim Związku Badmintona[4].

Odznaczona została m.in. srebrnym Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[9], tytułami Zasłużonego Mistrza Sportu i Zasłużonego Działacza Kultury Fizycznej. Pełniła funkcję członka zarządu PKOl, przewodniczącej Centralnego Klubu Olimpijczyka PKOl i sekretarza Towarzystwa Olimpijczyków Polskich[3]. W 1992 była gościem honorowym II Zimowych Igrzysk Polaków na Litwie w podwileńskiej Suderwie[7].

Przed świętami Bożego Narodzenia w 2004 Seroczyńska udała się w odwiedziny do mieszkającego w Londynie syna i jego żony. Dostała tam udaru[10] i po trzydniowym pobycie w szpitalu zmarła 24 grudnia[4]. Pochowano ją na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A29-tuje-6)[11].

Osiągnięcia[edytuj | edytuj kod]

Igrzyska olimpijskie [edytuj | edytuj kod]

Miejsce Dzień Rok Miejscowość Dyscyplina/konkurencja Czas Czas zwyciężczyni Strata Zwyciężczyni
6. 20 lutego 1960 Stany Zjednoczone Squaw Valley łyżwiarstwo szybkie
500 m
46,8 45,9 0,9 Helga Haase
2. 21 lutego 1960 Stany Zjednoczone Squaw Valley łyżwiarstwo szybkie
1500 m
2:25,7 2:25,2 0,5 Lidija Skoblikowa
DNF 22 lutego 1960 Stany Zjednoczone Squaw Valley łyżwiarstwo szybkie
1000 m
1:34,1 Kłara Gusiewa
7. 23 lutego 1960 Stany Zjednoczone Squaw Valley łyżwiarstwo szybkie
3000 m
5:27,3 5:14,3 13,0 Lidija Skoblikowa
16. 30 stycznia 1964 Austria Innsbruck łyżwiarstwo szybkie
500 m
48,8 45,0 3,8 Lidija Skoblikowa
26. 31 stycznia 1964 Austria Innsbruck łyżwiarstwo szybkie
1500 m
2:39,3 2:22,6 16,7 Lidija Skoblikowa
22. 1 lutego 1964 Austria Innsbruck łyżwiarstwo szybkie
1000 m
1:42,1 1:33,2 8,9 Lidija Skoblikowa

Mistrzostwa świata w łyżwiarstwie szybkim w wieloboju[edytuj | edytuj kod]

Miejsce Dzień Rok Miejscowość Konkurencja Czas/punkty Czas/punkty zwyciężczyni Strata Zwyciężczyni
11. 9–10 lutego 1957 Finlandia Imatra 1500 m 2:46,0 2:37,0 9,0 Inga Artamonowa
11. 9–10 lutego 1957 Finlandia Imatra 3000 m 5:49,4 5:33,8 15,6 Finlandia Eevi Huttunen
12. 9–10 lutego 1957 Finlandia Imatra 500 m 51,6 48,8 2,8 Sofja Kondakowa
12. 9–10 lutego 1957 Finlandia Imatra 1000 m 1:47,1 1:39,9 7,2 Inga Artamonowa
11. 9–10 lutego 1957 Finlandia Imatra wielobój 218.716 207.500 11.216 Inga Artamonowa
9. 28 lutego–1 marca 1959 Swierdłowsk 1000 m 1:44,7 1:41,0 3,7 Tamara Ryłowa
10. 28 lutego–1 marca 1959 Swierdłowsk 1500 m 2:39,2 2:31,6 7,6 Inga Artamonowa
12. 28 lutego–1 marca 1959 Swierdłowsk 500 m 50,3 47,5 2,8 Sofja Kondakowa
14. 28 lutego–1 marca 1959 Swierdłowsk 3000 m 5:57,9 5:30,3 27,6 Finlandia Eevi Huttunen
10. 28 lutego–1 marca 1959 Swierdłowsk wielobój 215.367 204.916 10.451 Tamara Ryłowa
9. 30–31 stycznia 1960 Szwecja Östersund 1500 m 2:43,7 2:37,6 6,1 Walentina Stienina
10. 30–31 stycznia 1960 Szwecja Östersund 1000 m 1:43,6 1:40,2 3,4 Kłara Gusiewa
17. 30–31 stycznia 1960 Szwecja Östersund 500 m 53,0 49,5 3,5 Lidija Skoblikowa
13. 30–31 stycznia 1960 Szwecja Östersund 3000 m 5:51,9 5:23,9 28,0 Lidija Skoblikowa
11. 30–31 stycznia 1960 Szwecja Östersund wielobój 218.017 208.833 9.184 Walentina Stienina
9. 11–12 lutego 1961 Norwegia Tønsberg 500 m 49,2 48,1 1,2 Walentina Stienina
13. 11–12 lutego 1961 Norwegia Tønsberg 1000 m 1:43,5 1:37,8 5,7 Walentina Stienina
15. 11–12 lutego 1961 Norwegia Tønsberg 1500 m 2:44,1 2:33,3 10,8 Walentina Stienina
15. 11–12 lutego 1961 Norwegia Tønsberg 3000 m 5:55,6 5:23,4 32,2 Inga Woronina
14. 11–12 lutego 1961 Norwegia Tønsberg wielobój 214.917 202.533 12.384 Walentina Stienina
1. 17–18 lutego 1962 Finlandia Imatra 500 m 47,6
7. 17–18 lutego 1962 Finlandia Imatra 1000 m 1:43,4 1:41,6 1,8 Inga Woronina
8. 17–18 lutego 1962 Finlandia Imatra 1500 m 2:38,1 2:32,2 5,9 Inga Artamonowa
14. 17–18 lutego 1962 Finlandia Imatra 3000 m 5:53,1 5:27,3 25,8 Inga Woronina
9. 17–18 lutego 1962 Finlandia Imatra wielobój 210.850 204.683 6.67 Inga Woronina
10. 21–22 lutego 1963 Japonia Karuizawa 500 m 47,7 45,4 2,3 Lidija Skoblikowa
24. 21–22 lutego 1963 Japonia Karuizawa 1000 m 1:39,2 1:31,8 7,4 Lidija Skoblikowa
26. 21–22 lutego 1963 Japonia Karuizawa 1500 m 2:34,7 2:23,3 11,4 Lidija Skoblikowa
23. 21–22 lutego 1963 Japonia Karuizawa wielobój 148.867 190.817 41.95 Lidija Skoblikowa

Sukcesy krajowe[edytuj | edytuj kod]

  • dwadzieścia sześć tytułów seniorskiej mistrzyni Polski:
    • na 500 m (1952, 1953, 1957, 1959, 1961, 1963)
    • na 1000 m (1951, 1953, 1954, 1959, 1963, 1964)
    • na 1500 m (1952, 1953, 1959)
    • na 3 000 m (1953, 1954, 1963)
    • na 5 000 m (1954)
    • w wieloboju (1952, 1953, 1954, 1959, 1963)
    • w sztafecie 4x1000 m (1952, 1953)
  • trzy tytuły seniorskiej wicemistrzyni Polski:
    • w wieloboju (1951, 1956, 1957)
  • tytuł mistrzyni Polski juniorek (1951)
  • siedemnaście ustanowionych rekordów Polski

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. 80. rocznica urodzin Elwiry Seroczyńskiej (wideo). polskieradio.pl. [dostęp 2013-11-17].
  2. a b c d e f g h SEROCZYŃSKA (POTAPOWICZ) ELWIRA. pkol.pl. [dostęp 2014-08-22].
  3. a b c d ELWIRA SEROCZYŃSKA (POTAPOWICZ). mosir.elblag.eu. [dostęp 2013-11-23].
  4. a b c d e f g Polscy medaliści – Elwira Seroczyńska. eurosport.onet.pl. [dostęp 2013-11-17].
  5. 90 polskiego sportu, 1921-2011. „Przegląd Sportowy”, 2011. Axel Springer Polska. (pol.). 
  6. O pierwszej Polce z medalem zimowych igrzysk. gazeta.pl. [dostęp 2013-12-01].
  7. a b W przekładance na wirażach Nieba. Tygodnik Wileńszczyzny. [dostęp 2013-11-17].
  8. Elwira Seroczyńska. sports-reference. [dostęp 2013-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-09)].
  9. M.P. z 2000 r. nr 5, poz. 99.
  10. Mija dziesięć lat od śmierci Elwiry Seroczyńskiej. sport.tvp.pl. [dostęp 2014-12-23].
  11. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]