Ernst Mach

Ernst Mach

Ernst Mach, zdjęcie z 1900 r.
Data i miejsce urodzenia	18 luty 1838 Tuřany koło Brna
Data i miejsce śmierci	19 luty 1916 Haar (Bawaria)
Zawód, zajęcie	fizyk, filozof

{{Biogram infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt grafiki =

Ernst Mach (ur. 18 lutego 1838 w Tuřanach koło Brna, dziś Brno-Chrlice, zm. 19 lutego 1916 w Haar koło Monachium) – fizyk i filozof austriacki.

Studia wyższe ukończył w Wiedniu. W latach 1864-1867 wykładał fizykę na uniwersytecie w Grazu, następnie był wykładowcą w Pradze. W latach 1895-1901 prowadził katedrę filozofii na uniwersytecie w Wiedniu.

Został pochowany na Cmentarzu Północnym w Monachium.

Fizyka

W swych pracach zajmował się zjawiskami z zakresu mechaniki (zasada Macha), aerodynamiki, optyki i termodynamiki. Od jego nazwiska nazwano liczbę Macha (skrót Ma) i złudzenie optyczne – pasmo Macha.

Filozofia nauki

Mach jako filozof jest zaliczany do empiriokrytycyzmu, zwanego też „drugim pozytywizmem”. Domagał się usunięcia z nauki pojęć „metafizycznych”, takich jak „atom”, „siła” i „przyczyna”, a także pojęć religijnych. Jego zdaniem prawa nauki są jedynie ekonomicznym opisem faktów. Podstawową regułą nauki powinna być „zasada ekonomii myślenia”: najbardziej skrótowy opis zjawisk pozwala zaoszczędzić wysiłek wkładany w przedstawianie faktów. Opis winien ograniczać się do odpowiadających wrażeniom „elementów” i ich trwalszych zespołów – „ciał”. Ten punkt widzenia kwestionował tradycyjne wymaganie stawiane nauce, aby dostarczała absolutnej wiedzy, i wpłynął istotnie na rozwój logicznego pozytywizmu.

Krytyka

Niels Bohr uważał, że Mach przez swą krytykę atomistyki prowadzoną z pobudek metafizycznych wyrządził szkodę nauce.

Niektóre prace

• 1883: Die Mechanik in ihrer Entwicklung historisch-kritisch dargestellt,
  • 1888: II wydanie niemieckojęzyczne,
  • 1893: The Science of Mechanics, tłum. Thomas J. McCormack, autoryzowane,
  • 1897: III wydanie niemieckojęzyczne,
  • 1901: IV wydanie niem.,
  • 1902: II wydanie anglojęzyczne, podtytuł A critical and historical account of its development,
  • 1919: III wydanie anglojęzyczne.
• 1886: Die Analyse der Empfindungen,
• 1906: Erkenntnis und Irrtum (Percepcja i błąd),
• 1921: Die Prinzipien der physikalischen Optik,
  • 1926: The Principles of Physical Optics.

Zobacz też

• Peter Salcher – fotograf współpracujący z uczonym, który m.in. wykonał pierwszą na świecie fotografię pocisku w locie.

Bibliografia

• Malinowski Tadeusz: Lotnicy świata, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1985 ISBN 83-206-0495-8.

Linki zewnętrzne

• Online-Suche Fotobestand im Nachlass Mach – biografia uczonego (niem.)
• W. Gerhard Pohl: „Peter Salcher und Ernst Mach Schlierenfotografie von Überschall-Projektilen” – praca opisująca współpracę Ernesta Macha i Petera Salchera (niem.)
• Charakter ekonomiczny badań przyrodniczych (1882), Ernst Mach
• Paul Pojman: Ernst Mach. Stanford Encyclopedia of Philosophy, 2009-04-28. [dostęp 2017-12-30]. (ang.).