Eudimorfodon

Eudimorfodon
	Eudimorphodon
	Zambelli, 1973
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	archozaury
Rząd	pterozaury
Podrząd	Rhamphorhynchoidea
Rodzina	Campylognathoididae
Rodzaj	eudimorfodon
Gatunki
	E. ranzii Zambelli, 1973 (typowy);
	E. ranzii Zambelli, 1973 (typowy);
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Eudimorfodon (Eudimorphodon) – pterozaur z rodziny Campylognathoididae

Żył w okresie późnego triasu (noryk), ok. 216-203 mln lat temu, na terenach obecnej Europy. Długość ciała ok. 70-100 cm, wysokość ok. 20 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 1-1,2 m, masa ok. 2 kg. Jego szczątki znaleziono we Włoszech, w okolicach miasta Bergamo. Jego nazwa oznacza "zęby naprawdę dwóch rodzajów", ponieważ posiadał 2 rodzaje zębów – cienkie i szpiczaste z przodu szczęki oraz szerokie z tyłu szczęki. Żywił się rybami.

Z pewnością można do tego rodzaju zaliczyć tylko jego gatunek typowy – Eudimorphodon ranzii. Wyróżniany dawniej drugi gatunek, E. rosenfeldi, jest obecnie zaliczany do odrębnego rodzaju Carniadactylus^[1]. Jenkins i współpracownicy (2001) opisali trzeci gatunek, E. cromptonellus, na podstawie skamieniałości odkrytych na Grenlandii. Analizy kladystyczne nie potwierdzają jednak bliskiego pokrewieństwa tego gatunku z E. ranzii; np. z analizy kladystycznej przeprowadzonej przez Wanga i współpracowników (2009) wynika, że "E." cromptonellus był taksonem siostrzanym do gatunku Peteinosaurus zambellii^[2]. Z kolei z analizy przeprowadzonej przez Dalla Vecchię (2009) wynika, że "E." cromptonellus był siostrzany do bazalnego pterozaura znanego z odkrytego w Tyrolu szkieletu oznaczonego BSP 1994 I 51 (ustanowionego w późniejszej publikacji holotypem gatunku Austriadraco dallavecchiai^[3]); według tej analizy klad obejmujący "E." cromptonellus i BSP 1994 I 51 był siostrzany do kladu obejmującego wszystkie pozostałe pterozaury (w tym Eudimorphodon ranzii i Carniadactylus rosenfeldi) poza najbardziej bazalnymi rodzajami Austriadactylus i Preondactylus^[1]. Kellner (2015) ustanowił "E." cromptonellus gatunkiem typowym odrębnego rodzaju Arcticodactylus^[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Fabio M. Dalla Vecchia. Anatomy and systematics of the pterosaur Carniadactylus gen. n. rosenfeldi (Dalla Vecchia, 1995). „Rivista Italiana di Paleontologia e Stratigrafia”. 115 (2), s. 159-188, 2009. (ang.).
↑ Xiaolin Wang, Alexander W.A. Kellner, Shunxing Jang, Xi Meng. An unusual long-tailed pterosaur with elongated neck from western Liaoning of China. „Anais da Academia Brasileira de Ciências”. 81 (4), s. 793-812, 2009. DOI: 10.1590/S0001-37652009000400016. (ang.).
↑ ^a ^b Alexander W.A. Kellner. Comments on Triassic pterosaurs with discussion about ontogeny and description of new taxa. „Anais da Academia Brasileira de Ciências”. 87 (2), s. 669–689, 2015. DOI: 10.1590/0001-3765201520150307. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Dixon, Dougal: The Complete Book of Dinosaurs. Hermes House, 2006.
Peter Wellnhofer: The illustrated encyclopedia of pterosaurs. New York: Crescent Books, 1991., ISBN 0-517-03701-7
Peter Wellnhofer: Die große Enzyklopädie der Flugsaurier. Mosaik Verlag, 1993.