Ewangeliarz z Cividale
Ewangeliarz z Cividale, Kodeks z Cividale, Kodeks akwilejski – pochodzący z VI/VII wieku[1] ewangeliarz pisany uncjałą, zawierający łaciński tekst Ewangelii Marka. Należy do najstarszych ewangeliarzy.
Cividale del Friuli było w średniowieczu ośrodkiem pielgrzymkowym, a sam kodeks traktowano jako relikwię, wierząc iż został spisany własnoręcznie przez św. Marka[2]. W VIII-X wieku w wolne miejsca Ewangeliarza wpisywano imiona pątników, a często także ich rodzin i przyjaciół. Z powodu znacznego uszkodzenia zabytku część wpisów jest nieczytelnych, udało się jednak wyróżnić około 350 imion słowiańskich, pochodzących głównie z obszaru Panonii, Karyntii i Chorwacji, ale także Bułgarii i Moraw. W związku z tym manuskrypt stanowi ważne źródło dla poznania wczesnośredniowiecznych imion słowiańskich. Wyraźnie da się odróżnić imiona pochodzenia bułgarskiego, słoweńskiego (Vitogov), serbochorwackiego (Trpimir) i kilka zachodniosłowiańskiego (preblasclava, z charakterystycznym dla środkowej Słowaczyzny przyimkiem pre)[3].
Ewangeliarz jest obecnie podzielony jest na dwie części. Jedna znajduje się w Cividale, druga została podarowana w 1354 roku Karolowi IV i przechowywana jest w Pradze.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Mały słownik kultury dawnych Słowian. pod redakcją Lecha Leciejewicza. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 177.
- ↑ Kinga Szczepkowska-Naliwajek: Relikwiarze średniowiecznej Europy od IV do początku XVI wieku. Warszawa: Fundacja ATK, 1996, s. 35.
- ↑ Słownik starożytności słowiańskich. T. 1, cz. 2. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1962, s. 463.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ewa Siatkowska: Rodzina języków zachodniosłowiańskich. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1992.