Fala Radcliffe’a

Przybliżony zakres fali Radcliffe’a na ziemskim nocnym niebie

Fala Radcliffe’a^[1]^[2] (ang. Radcliffe wave) – monolityczna struktura gazowa w kształcie fali w Drodze Mlecznej, zbudowana z połączonych ze sobą obszarów gwiazdotwórczych^[1].

Odkrycie[edytuj | edytuj kod]

Odkryta przez naukowców z Uniwersytetu Harvarda podczas tworzenia trójwymiarowej mapy obszarów gwiazdotwórczych w Drodze Mlecznej, na podstawie danych zebranych w 2013 przez sondę Gaia^[3]. Nazwa obiektu pochodzi od nazwy instytutu Radcliffe Institute for Advanced Study, którego pracownicy dokonali odkrycia^[2]. Oryginalną pracę opublikowano w „Nature” 7 stycznia 2020^[4]^[5].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Fala Radcliffe’a jest długą, cienką strukturą gazu o masie 3 milionów mas Słońca, długości około 9000 i szerokości około 400 lat świetlnych, która unosi się w kształcie sinusoidy z maksymalną amplitudą 521 lat świetlnych nad i pod płaszczyznę dysku galaktycznego Drogi Mlecznej, średnim okresem 6523 lat świetlnych, nachyloną do dysku pod kątem 20°^[5]. Fala ta obejmuje wiele obszarów formowania się gwiazd, które wcześniej uważano za składowe Pasa Goulda^[6].

Słońce oddziałuje z falą Radcliffe’a, przeszło przez jej strukturę 13 mln lat temu i przejdzie za kolejne 13 mln lat^[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Radek Kosarzycki: Nowa mapa Drogi Mlecznej pokazuje gigantyczną falę gwiezdnych żłobków. pulskosmosu.pl, 2020-01-08. [dostęp 2020-01-09].
↑ ^a ^b arb: Niezwykła fala. Coś uderzyło w naszą galaktykę?. rp.pl, 2020-01-09. [dostęp 2020-01-09].
↑ Ethan Lee: Harvard Scientists Find Wave of Stellar Nurseries in Milky Way. harvard.edu, 2020-01-07. [dostęp 2020-01-09]. (ang.).
↑ Mary Todd Bergman: Behind the Radcliffe Wave, Creative Inspiration. harvard.edu, 2020-01-07. [dostęp 2020-01-09]. (ang.).
↑ ^a ^b Alves, J., Zucker, C., Goodman, A.A. et al.. A Galactic-scale gas wave in the solar neighborhood. „Nature”, 2020-01-07. DOI: 10.1038/s41586-019-1874-z. PMID: 31910431. (ang.).
↑ Mary Todd Bergman: The Giant in Our Stars. harvard.edu, 2020-01-07. [dostęp 2020-01-09]. (ang.).
↑ Hannah Osborne: Something Appears to Have Collided with the Milky Way and Created a Huge Wave in the Galactic Plane. harvard.edu, 2020-01-07. [dostęp 2020-01-15]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Serwis www nt. fali Radcliffe’a (ang.)
Wizualizacja fali Radcliffe’a (ang.)
The Rise of the Milky Way w serwisie YouTube – wykład João Alvesa, szefa zespołu odkrywców Fali Radcliffe’a (ang.)

[pk-1] Radek Kosarzycki: Nowa mapa Drogi Mlecznej pokazuje gigantyczną falę gwiezdnych żłobków. pulskosmosu.pl, 2020-01-08. [dostęp 2020-01-09].

[rp-2] rb: Niezwykła fala. Coś uderzyło w naszą galaktykę?. rp.pl, 2020-01-09. [dostęp 2020-01-09].

[harvard02-3] Ethan Lee: Harvard Scientists Find Wave of Stellar Nurseries in Milky Way. harvard.edu, 2020-01-07. [dostęp 2020-01-09]. (ang.).

[harvard01-4] Mary Todd Bergman: Behind the Radcliffe Wave, Creative Inspiration. harvard.edu, 2020-01-07. [dostęp 2020-01-09]. (ang.).

[Nature-5] Alves, J., Zucker, C., Goodman, A.A. et al.. A Galactic-scale gas wave in the solar neighborhood. „Nature”, 2020-01-07. DOI: 10.1038/s41586-019-1874-z. PMID: 31910431. (ang.).

[harvard03-6] Mary Todd Bergman: The Giant in Our Stars. harvard.edu, 2020-01-07. [dostęp 2020-01-09]. (ang.).

[harvard04-7] Hannah Osborne: Something Appears to Have Collided with the Milky Way and Created a Huge Wave in the Galactic Plane. harvard.edu, 2020-01-07. [dostęp 2020-01-15]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]