Fejzi Alizoti

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Fejzi bej Alizoti
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

22 września 1874
Gjirokastёr

Data i miejsce śmierci

14 kwietnia 1945
Tirana

Minister finansów
Okres

od 12 lutego 1927
do 20 października 1927

Poprzednik

Sulejman Starova

Następca

Sulejman Starova

Minister finansów
Okres

od 12 kwietnia 1939
do 5 kwietnia 1940

Poprzednik

Kolë Thaçi

Następca

Qemal Vrioni

podpis

Fejzi bej Alizoti (ur. 22 września 1874 w Gjirokastrze, zm. 14 kwietnia 1945 w Tiranie[1]) – polityk albański, minister finansów w latach 1918, 1927 i 1939–1940[2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z zamożnej rodziny ziemiańskiej, był synem Hasana i Zybejte. Ukończył gimnazjum w Salonikach, a w 1891 szkołę dla urzędników osmańskich w Stambule[1]. Karierę w administracji osmańskiej rozpoczął od stanowiska mutasarrifa Prizrenu, a następnie zarządcy okręgu Al-Chums w zachodniej Libii. W 1912 był mutesarrifem w Prisztinie. Po wybuchu I wojny bałkańskiej aresztowany przez Serbów[1].

W 1913 powrócił do Albanii i objął stanowisko prefekta w Beracie[1]. 28 stycznia 1914 powrócił do Albanii, kierując administracją centralną Księstwa Albanii, pod patronatem Międzynarodowej Komisji Kontroli. Przed przyjazdem nowego premiera Turhana Paszy Permetiego, Alizoti formalnie wypełniał jego obowiązki. W okresie rządów Wilhelma von Wieda sprawował przez krótki czas funkcję gubernatora Szkodry. W czasie I wojny światowej współpracował z austro-węgierską administracją okupacyjną, zajmując się sprawami administracji cywilnej w północnej Albanii[1].

W grudniu 1918 Alizoti przewodniczył Kongresowi w Durrësie, który był próbą zjednoczenia albańskich środowisk politycznych, pod auspicjami włoskimi. W rządzie wyłonionym w Durrësie objął stanowisko ministra finansów[1].

Po przejęciu pełni władzy w Albanii przez Ahmeda Zogu Alizoti stał się jedną z najbardziej wpływowych postaci życia politycznego. Od 1926 zasiadał nieprzerwanie w parlamencie[1]. W 1927 ponownie objął urząd ministra finansów. Był jednym z głównych negocjatorów w sprawie układów włosko-albańskich, przy czym bardzo wyraźnie opowiadał się po stronie włoskiej. Po agresji włoskiej na Albanię w 1939 po raz kolejny objął stanowisko ministra finansów rządu albańskiego, w randze włoskiego ministra stanu. W lipcu 1941 po agresji niemieckiej na Jugosławię objął stanowisko Wysokiego Komisarza d.s. Ziem Przyłączonych (Kosowo i Okręgu Dibry)[1]. 16 maja 1943 stanął na czele pro-włoskiego quasi-parlamentu – Najwyższej Faszystowskiej Rady Korporacyjnej (Këshilli i Epërm Korporativ Fashist).

W listopadzie 1944 został aresztowany przez władze komunistyczne pod zarzutem czynnej współpracy z okupantem[1]. Po kilkumiesięcznym procesie pokazowym Sąd Specjalny pod przewodnictwem Koçi Xoxe skazał Alizotiego na karę śmierci i konfiskatę majątku[3]. 14 kwietnia 1945 został stracony przez rozstrzelanie na przedmieściach Tirany.

Był żonaty (żona Ismihan Koka Alizoti), miał pięcioro dzieci. W 2012 ukazały się wspomnienia Alizotiego, w opracowaniu Kastriota Dervishiego[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i Kastriot Dervishi: Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet. Anëtarët e Këshillit të Ministrave në vitet 1912-2012, jetëshkrimet e tyre dhe veprimtaria e ekzekutivit shqiptar. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012, s. 76–77.
  2. Robert Elsie: Historical Dictionary of Albania. Plymouth: Scarecrow Press, Inc., 2010, s. 10–11, seria: Historical Dictionaries of Europe, No. 75. ISBN 978-0-8108-6188-6. (ang.).
  3. 13 Prill 1945 – Gjyqi i parë special i Tiranës. = 2018-06-25 [online], voal.ch, 2015 (alb.).
  4. Fejzi Alizoti: Kujtimet e jetës sime politike : 1891-1921. Tirana: Albas, 2012.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]