Feliks Antoni Krzan
podporucznik | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data śmierci | |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Główne wojny i bitwy | |
Późniejsza praca |
lekarz weterynarz, wykładowca, urzędnik |
Odznaczenia | |
Feliks Antoni Krzan (ur. 1920 w Kowlu, zm. 6 listopada 2013) – lekarz weterynarz z tytułem doktora, uczestnik walk na froncie zachodnim podczas II wojny światowej, działacz polonijny i kombatancki w Stanach Zjednoczonych.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w 1920[1]. Był synem pochodzącej z Sanoka Karoliny z domu Piotrowskiej (ur. 1887) i Stanisława (ur. 1884, urzędnik kolejowy)[2][3]. Miał rodzeństwo: Marię (1910-1956, po mężu Czekanowicz) oraz zmarłych w dzieciństwie Bronisława i Zygmuntę[3]. Z uwagi na zmiany miejsc pracy ojca, w okresie II Rzeczypospolitej początkowo zamieszkiwał w różnych miejscowościach na obszarze Polesia[3]. W końcu osiadł wraz z rodziną w Łunińcu[3][2].
Po wybuchu II wojny światowej, kampanii wrześniowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 wraz z ojcem i matką został deportowany przez Sowietów w głąb ZSRR i trafił w okolice Nowosybirska do wyrębu lasu[2][2]. Na mocy układu Sikorski-Majski z 30 lipca 1941 odzyskał wolność, po czym wstąpił do formowanej Armii Polskiej w ZSRR gen. Władysława Andersa w kwietniu 1942[2][2]. Był kanonierem w 7 Pułku Artylerii Konnej[2][2]. Jego rodzice zmarli w 1945: matka w Uzbekistanie, a ojciec w Rodezji[2]. W 1943 zdał maturę w Szkole Junackiej w Palestynie[2]. Następnie służył w szeregach 2 Korpusu Polskiego[2]. Brał udział w kampanii włoskiej w 1944, w tym bitwie o Monte Cassino, odpowiadając tamże za dowóz amunicji[1][2]. Po zakończeniu wojny, w 1947 został zdemobilizowany[2].
We Włoszech ukończył studia weterynaryjne, uzyskując tytuł doktora[2][1]. W 1950 wyjechał do Stanów Zjednoczonych[2]. Był wykładowcą na Temple University w Filadelfii oraz w University of Wisconsin-Madison, a także pracował w zawodzie weterynarza w Chicago[1][2]. Od 1957 posiadał obywatelstwo amerykańskie[2]. Do 1985 pracował Departamencie Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA) w Chicago, po czym przeszedł na emeryturę[2].
Udzielał się w działalności polonijnej i kombatanckiej. Był założycielem i prezesem Polskiego Związku Ziem Wschodnich, prezesem Koła 31 Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Stanach Zjednoczonych[4][5][6], Polskiego Komitetu Imigrantów[2], wiceprezesem Instytutu Dziedzictwa Polskiego w Chicago (ang. Polish Heritage Institute, PHI)[7][8]. Działał w Polish American Immigration and Relief Committee (PAIRC) w Chicago[9]. Jako kombatant został mianowany na stopień podporucznika Wojska Polskiego[2].
Zamieszkiwał na stałe w Chicago[10]. Od ok. 1993 regularnie przebywał także w Polsce, prowadząc pensjonat „Feliks” w Krynicy[2][11]. Był żonaty z Marią Kucharską (1942-2009, pochodząca ze Starej Wsi, nauczycielka)[12]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Centralnym w Sanoku, gdzie symbolicznie zostali upamiętnieni także jego rodzice i troje rodzeństwa.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (12 listopada 2013, postanowieniem prezydenta RP Bronisława Komorowskiego za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność społeczną i kombatancką)[13]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1 czerwca 1994, postanowieniem prezydenta RP Lecha Wałęsy za wybitne zasługi w działalności polonijnej)[14]
- Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami[15]
- Srebrny Krzyż Zasługi (3 maja 1989, zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów RP na uchodźstwie Edwarda Szczepanika za zasługi w pracy niepodległościowej i społecznej)[16][17]
- Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino[2]
- War Medal 1939–1945[2]
- British Star[2]
- Italy Star[2]
- Odznaka Zasługi (2002, odznaczony przez prezydenta USA George'a W. Busha)[2]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Marian Kałuski: Kowel na Wołyniu i Polacy urodzeni w tym mieście. Feliks Antoni Krzan. kworum.com.pl. [dostęp 2018-04-14].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Z Władysławowa w Chicago do Krynicy. „Gazeta Krakowska”, 2003.
- ↑ a b c d Piotrowscy ze Strachociny w Ziemii Sanockiej. Maria. piotrowscy-ze-strachociny.pl. [dostęp 2018-04-14].
- ↑ Andrzej Baraniak: Nie wolno zapomnieć – W kwietniu obchody 70. rocznicy mordu katyńskiego. dziennikzwiazkowy.com, 2010-02-08. [dostęp 2018-04-14].
- ↑ Pamięci ofiar na „Nieludzkiej Ziemi”. osadnicy.org. s. 93. [dostęp 2018-04-14].
- ↑ XII Światowy Zjazd i Pielgrzymka Kresowian. fok.waw.pl. [dostęp 2018-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-16)].
- ↑ Instytut Dziedzictwa Polskiego w Chicago składa kondolencje Jarosławowi Kaczyńskiemu i Rodzinie. phi966.org, 2013-01-21. [dostęp 2018-04-14].
- ↑ About the PHI. phi966.org. [dostęp 2018-04-14].
- ↑ Janusz Cisek: Polish Refugees and the Polish American Immigration and Relief Committee. 2006, s. 108.
- ↑ Felix A Krzan. 411.info. [dostęp 2018-04-14]. (ang.).
- ↑ Pokoje Gościnne. 123noclegi.info. [dostęp 2018-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-05)].
- ↑ Maria Kucharska of Chicago, Illinois - 1942 - 2009 - Obituary. lawrencefh.com. [dostęp 2018-04-14]. (ang.).
- ↑ M.P. z 2014 r. poz. 484.
- ↑ M.P. z 1994 r. nr 41, poz. 343.
- ↑ Z ostatnich wydarzeń związanych z działalnością prezesa ZLP - dr. Bronislawa Orawca. drorawiec.org. [dostęp 2018-04-14].
- ↑ Komunikat o nadaniu Srebrnego Krzyża Zasługi. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, s. 57, 29 czerwca 1989.
- ↑ Komunikat o nadaniu Srebrnego Krzyża Zasługi. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 6, s. 103, 15 grudnia 1989.
- Członkowie Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Stanach Zjednoczonych
- Działacze polonijni w Stanach Zjednoczonych
- Ludzie urodzeni w Kowlu
- Ludzie związani z Chicago
- Ludzie związani z Łunińcem
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami
- Pochowani na Cmentarzu Centralnym w Sanoku
- Polacy odznaczeni Gwiazdą Italii
- Polacy odznaczeni amerykańskimi orderami i odznaczeniami
- Polacy – uczestnicy kampanii włoskiej 1943–1945
- Polscy lekarze weterynarii
- Polscy zesłańcy w ZSRR 1940–1941
- Uczestnicy bitwy o Monte Cassino 1944
- Urodzeni w 1920
- Wykładowcy uczelni w Stanach Zjednoczonych
- Zmarli w 2013
- Żołnierze Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR 1941–1942
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Stanach Zjednoczonych po II wojnie światowej