Filowirusy

Filowirusy

wirus Marburg
Systematyka
Rodzina	Filowirusy
Nazwa systematyczna
Filoviridae
Cechy wiralne
Kwas nukleinowy	niezakaźny
Rezerwuar	niektóre małpy
Wywoływane choroby	Gorączka krwotoczna

Filowirusy (łac. Filoviridae) – grupa (w randze rodziny) ssRNA(−) wirusów obejmująca dwa wirusy: Marburg i Ebola. Są one identyczne pod względem cech morfologicznych, ale różnią się cechami biologicznymi i antygenowymi.

Budowa

Materiał genetyczny stanowi jednoniciowy antysensowny RNA. Obydwaj przedstawiciele tej rodziny są identyczni pod względem morfologii (przyjmują kształty poskręcanych pałeczek) – wykazują jednak pewną odmienność antygenową. Pojedyncza nić RNA w przypadku Eboli jest całkowicie nieszkodliwa.

Patogenność

Wirusy te są przyczyną poważnych i trudnych w leczeniu, występujących endemicznie na obszarze Afryki gorączek krwotocznych (VHF). W przypadku choroby marburskiej wirulencja wynosi co najmniej 30%, natomiast u Eboli waha się ona w zależności od odmiany wirusa od 50%- 90%.

Zakażalność, drogi szerzenia i rezerwuar

Do zakażenia dochodzi na drodze kropelkowej, pośredniego i bezpośredniego kontaktu (z czego te dwa ostatnie mają największe znaczenie). Najpoważniej zazwyczaj kończą się zakażenia wśród służb medycznych, które nastąpiły na skutek kontaktu z płynami ustrojowymi i kałem.
Rezerwuar stanowią chorzy ludzie, prawdopodobnie także gryzonie i niektóre gatunki małp. Dodatkowo podejrzewa się, że naturalnym roznosicielem mogą być koczkodany saba.

Odporność populacji

Występuje powszechna wrażliwość. Prace nad szczepionką trwają. Wykryto przeciwciała u niektórych badanych pacjentów.

Zastosowania filowirusów jako broni biologicznej

Wirus gorączki krwotocznej Ebola jest wymieniany w kategorii A jako jeden z najgroźniejszych czynników o wysokim potencjale bioterrorystycznym. Nigdy nie były użyte na polu walki, choć badania nad tym były prowadzone (szczególnie przez ZSRR). Obecnie ich znaczenie jako broni B jest wątpliwe, ze względu na szczególne tendencje wirusa do samoograniczania swojego rozszerzania (duża śmiertelność i gwałtowny przebieg). Poza tym jedną z trudności przy wykorzystaniu Eboli jako broni biologicznej jest problem z uzyskaniem wirusa. Podobna sytuacja dotyczy wirusa Marburg, który charakteryzuje się jednak znacznie mniejszą wirulencją.

Wrażliwość na czynniki zewnętrzne

Wirusy te wrażliwe są na promieniowanie jonizujące, światło słoneczne (promienie UV), temperaturę powyżej 60 °C oraz powszechnie dostępne chemiczne środki do dezynfekcji (fenol, alkohol metylowy).

Historia odkrycia

Wirus Ebola

Odkryty w 1976 r. w czasie epidemii w Zairze (ognisko znajdowało się prawdopodobnie koło rzeki Ebola, dlatego też tak nazwano wirus) i Sudanie (w Zairze wykazywał większą wirulencję i śmiertelność).

Wirus Marburg

Po raz pierwszy udokumentowane zachorowanie miało miejsce w 1967 r. w mieście Marburg (Niemcy), w fabryce szczepionek w Niemczech i w Belgradzie (Jugosławia). Zakażonych zostało 31 pracowników laboratoryjnych pracujących na małpach (makakach zielonych) pochodzących z Ugandy, a dalej osoby kontaktujące się z nimi. Zmarło 7 chorych (letalność 25%-30%). W kwietniu 2005 nieznana dotąd odmiana tego wirusa pojawiła się w prowincji Uige w Angoli. Zmarły co najmniej 244 osoby.

Szczepionka

W lutym 2008 roku doniesiono, że przeprowadzono pomyślne testy na małpach. Zwiększa to szansę odkrycia szczepionki skutecznej dla ludzi, której testy przewidywane były najwcześniej na 2009 rok.

Filowirusy w literaturze i filmie

Szczególnie wirus Ebola i gorączka krwotoczna, którą wywołuje, są tematem filmów science-fiction (podobnie jak w przypadku wirusa Machupo).
W swojej powieści Dekret Tom Clancy opisuje atak biologiczny na Stany Zjednoczone przy użyciu wirusa Ebola. Tematykę walki z Ebolą porusza również Robin Cook w powieści Epidemia oraz Alex Kava w powieści Zabójczy wirus.

Zobacz też

• systematyka wirusów

Bibliografia

• Wirus Ebola. [dostęp 2009-03-20]. (pol.).