Folusz (województwo podkarpackie)
49°36′57″N 21°23′06″E/49,615833 21,385000| wieś | |
.jpg) Kopalnia ropy naftowej-eksponat | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
380-400 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
666[2] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-222[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RJS |
| SIMC |
0348230[4] |
Położenie na mapie gminy Dębowiec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu jasielskiego  | |
| 49°36′57″N 21°23′06″E/49,615833 21,385000[1]
| |
Folusz (j. łemkowski Фолюш) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Dębowiec[4][5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Folusz został założony w XVI wieku przez Mniszchów. W 1939 roku wieś składała się z ponad 100 gospodarstw. Po zakończeniu II wojny światowej w Akcji Wisła, cała ludność łemkowska została wysiedlona.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Miejscowość jest siedzibą parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa, należącej do dekanatu Dębowiec, diecezji rzeszowskiej.
Folusz leży na obrzeżu Magurskiego Parku Narodowego, niedaleko drogi wojewódzkiej nr 993 Gorlice–Dukla.
Na terenie wsi znajduje się ośrodek wczasowy, prowadzony przez powiat Dom Pomocy Społecznej[6], kopalnia ropy naftowej „Folusz” oraz Park Rekreacji i Edukacji Ekologicznej im. Stanisława Zająca (otwarty 15 listopada 2010)[7].
-
Kościół parafialny -
-
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]
- Diabli Kamień – pomnik przyrody – grupa skał, wychodnia piaskowca magurskiego. Prowadzi do niego szlak dojściowy czarny (ok. 25–30 min.).
- Wodospad Magurski – kilkumetrowej wysokości próg skalny tworzy jeden z nieczęsto spotykanych w tej części Beskidów wodospad. Można do niego dojść idąc zielonym szlakiem turystycznym w kierunku Mrukowej, a następnie zielonym szlakiem dojściowym (ok. 20 min.).
- Łowisko pstrągów – przy szlaku czarnym w kierunku Diablego Kamienia.
- Transgraniczny Szlak Naftowy – który łączy ze sobą miejsca związane z narodzinami i historią przemysłu naftowego; w Foluszu znajduje się kopalnia nafty i gazu ziemnego oraz stare urządzenia wydobywcze[8].
Szlaki piesze[edytuj | edytuj kod]
Górski szlak turystyczny (żółty): Folusz – Magura Wątkowska (846 m n.p.m.) – Bartne – Banica – Wołowiec – Nieznajowa – Radocyna – Konieczna – Przełęcz Dujawa (547 m n.p.m.)[9][10].
Górski szlak turystyczny (zielony): Gorlice – Wapienne – Ferdel (648 m n.p.m.) – Barwinok (670 m n.p.m.) – Kornuty (830 m n.p.m.) – Magura Wątkowska (846 m n.p.m.) – Folusz – Mrukowa – Nowy Żmigród – Krempna – Ożenna[10], z odgałęzieniem z Folusza szlakiem dojściowym na Wodospad Magurski, a także z odgałęzieniem 
zieloną ścieżką przyrodniczą odchodzącą od głównego szlaku do Rezerwatu przyrody Kornuty i Jaskini Mrocznej[9].
Górski szlak turystyczny (czarny): Folusz – Barwinok (670 m n.p.m.) – Ferdel (648 m n.p.m.) – Wapienne[9][10], z odgałęzieniem z Folusza szlakiem dojściowym na Diabli Kamień[11].
Niebieska ścieżka spacerowa opatrzona nazwą "Anielska ścieżka"[12].
Niebieska ścieżka edukacyjna "Dolina Kłopotnicy" po Parku Rekreacji i Edukacji Ekologicznej im. Stanisława Zająca[13].
Czerwona ścieżka edukacyjna "Folusz" prowadząca m.in. przez Diabli Kamień oraz Wodospad Magurski[14].
Ludzie związani z wsią[edytuj | edytuj kod]
10 października 1968 w Domu Pomocy Społecznej w Foluszu zmarł w wieku 73 lat słynny malarz prymitywista - Nikifor Krynicki (Epifaniusz Drowniak).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 30236
- ↑ Ludność gminy Dębowiec wg stanu na 02.01.2023 r.. debowiec.pl. [dostęp 2023-01-03].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 247 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Dom Pomocy Społecznej w Foluszu. [dostęp 2012-05-25].
- ↑ Park im. Stanisława Zająca w Foluszu. wirtualnejaslo.pl, 15 listopada 2010. [dostęp 2011-05-01].
- ↑ Szlak naftowy – powiat jasielski. [dostęp 2015-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-25)].
- ↑ a b c Schemat szlaków pieszych na terenie MPN. magurskipn.pl. [dostęp 2021-04-13].
- ↑ a b c Magurski Park Narodowy – Szlaki piesze. magurskipn.pl. [dostęp 2021-04-13].
- ↑ Magurski Park Narodowy – Szlaki piesze. magurskipn.pl. [dostęp 2021-04-13].
- ↑ Szlaki gminne i inne w Beskidzie Niskim i na Pogórzach Karpackich. beskid-niski-pogorze.pl. [dostęp 2021-04-13].
- ↑ Park Rekreacji i Edukacji Ekologicznej w Foluszu. samorzad.gov.pl. [dostęp 2021-04-13].
- ↑ Ścieżka przyrodnicza "Folusz" w MPN. beskid-niski-pogorze.pl. [dostęp 2021-04-13].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krukar Wojciech, Kryciński Stanisław, Luboński Paweł, Olszański Tadeusz A. i in.: Beskid Niski. Przewodnik, wyd. II poprawione i aktualizowane, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”. Pruszków 2002, ISBN 83-85557-98-9, str. 283-284;
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Folusz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 396.
