Fort II w Poznaniu

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Fort II
Fort 2
Symbol zabytku nr rej. A-245 z 25 maja 1983[1]
Ilustracja
Brama główna fortu
Państwo

 Polska

Miejscowość

Poznań

Adres

ul. Obodrzycka
ob. 6 ark. 24 dz. 4/6[2]

Typ budynku

fort

Architekt

Hans von Biehler

Rozpoczęcie budowy

1878

Ukończenie budowy

1882

Ważniejsze przebudowy

1888-1889, 1913-1914, po 1941

Właściciel

Miasto Poznań[2]

Plan budynku
Plan budynku
Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Fort IIFort 2”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Fort IIFort 2”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Fort IIFort 2”
Ziemia52°22′21″N 16°57′57″E/52,372500 16,965833
Multimedia w Wikimedia Commons

Fort II (Stülpnagel, Aleksandra Kraszewskiego) – jeden z 18 fortów wchodzących w skład Twierdzy Poznań. Znajduje się na Żegrzu przy ulicy Obodrzyckiej[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Zbudowany został w latach 1878–1882, w pierwszym etapie budowy twierdzy fortowej[3][4]. Wykonawcą robót była firma Degen Forsten und Wilhelmi, koszt budowy wyniósł 2 mln marek, a do prac wykorzystano także jeńców francuskich[4].

Fort otrzymał nazwę Stülpnagel, na cześć Friedricha von Stülpnagela. W 1931 zmieniono patronów na polskich, Fort II otrzymał imię Aleksandra Kraszewskiego.

W 1941 obiekt zajęła firma Telefunken Gesellschaft fur drahtlose Telegraphie i ulokowała tam produkcję[5].

W 1945, podczas bitwy o Poznań, 1083 pułk piechoty próbował zdobyć fort nacierając od południowego wschodu (po zdobyciu Fortu Ia) i zachodu[6][7]. Walki trwały od 4 do 7 lutego 1945[8]. 8 lutego 1945, po opanowaniu Rataj, niemiecka załoga opuściła fort, a oddziały broniące Żegrza wycofały się[9][7][10].

Po II wojnie światowej fort był użytkowany przez wojsko, milicję, a później wykorzystywany na cele magazynowe[5].

Teren fortu wchodzi w skład obszaru Natura 2000 (obszar specjalnej ochrony SOO „Fortyfikacje w Poznaniu”, symbol PLH300005)[11]. Obiekt jest zachowany w bardzo dobrym stanie, brak jakichkolwiek zniszczeń budowlanych, roślinność nie jest dziko rozrośnięta. Część fortu została poddana rewitalizacji przez Stowarzyszenie Lepszy Świat[12][13]. W latach 2014– 2017 fortem opiekowała się Fundacja Familijny Poznań. Od 2018[14] roku fort był pod opieką Fundacji Fort, która planowała jego rewitalizację[15][16]. Chciała stworzyć na Żegrzu Fort Kultury[14].

Lokalizacja i konstrukcja[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcie satelitarne fortu (1965).

Zbudowany na narysie symetrycznego sześcioboku[4]. Dojazd zapewniała droga forteczna i droga rokadowa (ul. Obodrzycka i Forteczna)[4], dojazd do miasta – ulica Rzeczańska[17].

Kąt między odcinkami czoła – 140°[18]. Otoczony jest wałami: artyleryjskim z 13 trawersami i piechoty[4]. Majdan podzielony jest nasypem[4]. Obiekty otoczone są suchą fosą (szerokość 9-10 m i głębokość 9 m), o murowanych skarpach i 3 kaponierach (czołowa i dwie barkowe)[19].

Przebudowy[edytuj | edytuj kod]

W latach 1888-1889 fort wzmocniono, a na skrzydłach dobudowano sześciostanowiskowe baterie[20][21]. W latach 1913-1914 na przeciwskarpie wybudowano dwa betonowe schrony dla drużyn przeciwszturmowych[20][21]. W tym samym okresie przemurowano niektóre wejścia zaopatrując je w nowe drzwi.

Po 1941, po zajęciu obiektu na cele produkcyjne, wybudowano bocznicę kolejową oraz rampę rozładowczą, które znajdowały się w części szyjowej[5]. Fosa została zadaszona, jej dno pokryte posadzką betonową, i wykorzystana jako hale produkcyjne[5].

W latach 80. XX wieku została zlikwidowana bocznica kolejowa do fortu[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Miasto Poznań, System Informacji Przestrzennej, Miejski Konserwator Zabytków: Zespół Fortów Zewnętrznego Pierścienia Fortyfikacji Pruskich. [dostęp 2013-06-25]. (pol.).
  2. ↑ a b Geopoz: Przeglądarka danych SIP. Miasto Poznań. [dostęp 2013-06-25]. (pol.)., warstwa: Grunty Miasta Poznania
  3. ↑ Maria Strzałko, Raport o stanie zabytków miasta Poznania, Miasto Poznań, 2007.
  4. ↑ a b c d e f Karwat ↓, s. 152.
  5. ↑ a b c d e Karwat ↓, s. 157.
  6. ↑ Szumowski 1985 ↓, s. 355.
  7. ↑ a b Tadeusz Świtała. Luty 1945 w Poznaniu. „Kronika Miasta Poznania”. 2/1985, s. 45, 1985. Wydawnictwo Miejskie. (pol.). 
  8. ↑ Szumowski 1985 ↓, s. 355-356.
  9. ↑ Szumowski 1985 ↓, s. 356.
  10. ↑ Biesiadka i in. 2006 ↓, s. 312.
  11. ↑ Instytut na rzecz ekorozwoju: Natura 2000: „Fortyfikacje w Poznaniu”. [dostęp 2013-06-25]. (pol.).
  12. ↑ Piotr Bojarski. Fort II otworzy się dla poznaniaków!. „Gazeta Wyborcza”, 2011-03-22. (pol.). 
  13. ↑ Filip Czekała. Poznań: Już jesienią zwiedzimy Fort II?. „Głos Wielkopolski”, 2011-08-02. (pol.). 
  14. ↑ a b Najbardziej pechowa fortyfikacja w Poznaniu? Fort II traci kolejnego najemcę [online], plus.gloswielkopolski.pl, 13 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-15] (pol.).
  15. ↑ Poznań: Forty starają się o miliony euro na rewitalizację [online], plus.gloswielkopolski.pl, 3 stycznia 2019 [dostęp 2020-08-15] (pol.).
  16. ↑ Kolejne porządki Fortu II - Odnowa - Poznan.pl [online], www.poznan.pl [dostęp 2020-08-15] (pol.).
  17. ↑ Barbara Fabiańska. Z Romanem Misiem przechadzka po Starym Żegrzu. „Kronika Miasta Poznania”. 3/2001, s. 205. Wydawnictwo Miejskie. (pol.). 
  18. ↑ Biesiadka i in. 2006 ↓, s. 132.
  19. ↑ Karwat ↓.
  20. ↑ a b Biesiadka i in. 2006 ↓, s. 182.
  21. ↑ a b Karwat ↓, s. 156.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Zbigniew Szumowski: Boje o Poznań 1945. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1985, s. 354-356., ryc.
  • Janusz Karwat. Ratajskie fortyfikacje. „Kronika Miasta Poznania”. 3/2001, s. 149-163. Wydawnictwo Miejskie. (pol.). , fot., rys.
  • Jacek Biesiadka, Andrzej Gawlak, Szymon Kucharski, Mariusz Wojciechowski: Twierdza Poznań. O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku.. Poznań: 2006.
Twierdza Poznań
Twierdza
fortowa
Forty główne
Forty pośrednie
Inne
Twierdza
poligonalna
Bramy
Forty
Hydrotechnika

Poznań – Osiedle Żegrze
Obszary Systemu Informacji Miejskiej
Osiedla mieszkaniowe
Atrakcje turystyczne
Kina
Parki miejskie
Ulice
Wiadukty
Miejsca kultu religijnego
Pozostałe

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fort_II_w_Poznaniu&oldid=70103596”