Fougeryt
Fougeryt (zielona rdza) – minerał żelaza występujący w poziomie glejowym gleby i odgrywający istotną rolę w obiegu żelaza w przyrodzie oraz tworzeniu złoży tlenków żelaza[1][2]. Budowa niebieskozielonych składników gleby występujących w warunkach dużej wilgotności i braku dostępu powietrza, określanych jako zielona rdza, badana była od kilkudziesięciu lat[3], jednak zaklasyfikowanie tych struktur przez International Mineralogical Association jako minerału nastąpiło dopiero w roku 2004 (pod numerem IMA 2003-057)[1][2].
Fougeryt jest hydroksosolą, zasadowym węglanem żelaza(II) i (III) o wzorze [FeII4FeIII2(OH)12]2+·[CO3·~3H2O]2−[1]. Jego charakterystyczne zabarwienie jest podstawą klasyfikacji danej warstwy gleby jako poziomu glejowego[2]. Na powietrzu jest nietrwały i szybko utlenia się do FeIII(O)OH, np. lepidokrokitu lub goethytu, zmieniając zabarwienie na brązowe[1][2].
Nazwa minerału pochodzi od miejscowości Fougères w Bretaniii (Francja), w pobliżu której znajduje się jego typowe miejsce występowania (locus typicus).
Fougeryt jest aktywny w reakcjach redoks. M.in. wiąże z roztworów rakotwórcze jony chromu(VI) i redukuje je do chromu(III), tworząc przy tym nierozpuszczalne formy o strukturze goethytu. Z kolei kationy neptunylowe [NpVO2]+ ulegają związaniu z fougerytem, a następnie redukcji do nierozpuszczalnego neptunu(IV). Proces ten badany jest pod kątem wykorzystania do zabezpieczania odpadów promieniotwórczych po zużytym paliwie jądrowym. Neptun występuje w nim wprawdzie w ilości jedynie ok. 0,05%, ale ze względu na jego długi czas połowicznego rozpadu (ok. 2 mln lat) i dużą mobilność NpO2+ w glebie, istnieją obawy, że w odległej przyszłości mógłby on wydostać się w sposób niekontrolowany poza miejsca składowania. Redukcja do formy nierozpuszczalnej powinna zapobiec takiemu scenariuszowi[4][5].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Fougèrite (IMA 2003-057). Mineralienatlas. [dostęp 2013-11-02].
- Fougèrite mineral information and data.. mindat.org. [dostęp 2013-11-02].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Genin, Jean-Marie R., Aissa, Rabha, Gehin, Antoine, Abdelmoula, Mustapha i inni. Fougerite and Fe(I-III) hydroxycarbonate green rust; ordering, deprotonation and/or cation substitution; structure of hydrotalcite-like compounds and mythic ferrosic hydroxide. „Solid State Sciences”. 7 (5), s. 545-572, 2005. DOI: 10.1016/j.solidstatesciences.2005.02.001.
- ↑ a b c d Trolard, Fabienne, Bourrié, Guilhem, Abdelmoula, Mustapha, Refait, Philippe i inni. Fougerite, a new mineral of the pyroaurite-iowaite group: description and crystal structure. „Clays and Clay Minerals”. 55 (3), s. 323-334, 2007. DOI: 10.1346/CCMN.2007.0550308.
- ↑ C. Bender Koch, S. Mørup. Identification of Green Rust in an Ochre Sludge. „Clay Minerals”. 26 (4), s. 577-582, 1991.
- ↑ Christiansen, B.C., Geckeis, H., Marquardt, C.M., Bauer, A. i inni. Neptunyl (Np) interaction with green rust,. „Geochimica et Cosmochimica Acta”. 75 (5), s. 1216-1226, 2011. DOI: 10.1016/j.gca.2010.12.003.
- ↑ Do czego służy zielona rdza?. Focus. [dostęp 2013-11-02].