François Joseph Paul de Grasse
 Admirał François de Grasse | |
| wiceadmirał | |
| Data i miejsce urodzenia |
13 września 1723 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
11 stycznia 1788 |
| Siły zbrojne | |
.png)
| |
François-Joseph Paul, markiz de Grasse Tilly, hrabia de Grasse (ur. 13 września 1722 w Le Bar-sur-Loup, zm. 11 stycznia 1788 w Tilly) – francuski wiceadmirał, najbardziej znany z dowodzenia flotą francuską w zwycięskiej bitwie w Zatoce Chesapeake, która bezpośrednio doprowadziła do kapitulacji Brytyjczyków pod Yorktown oraz zwycięstwa Amerykanów w wojnie o niepodległość.
De Grasse został pokonany w roku następnym przez admirała George’a Rodneya w bitwie u wysp Les Saintes, gdzie został wzięty do niewoli. We Francji obarczano go winą za tę klęskę. Po powrocie do Francji zażądał sądu polowego, który oczyściłby go z zarzutów, mimo popełnionych wówczas błędów.
Młodość[edytuj | edytuj kod]
François-Joseph urodził się i wzrastał w Le Bar-sur-Loup w Prowansji. W wieku jedenastu lat został członkiem zakonu Szpitalników jako paź Wielkiego Mistrza. Jako czternastolatek w stopniu kadeta trafił na jedną z galer rycerskiego zakonu, a w roku 1741 (w wieku 19 lat) wstąpił do Marine nationale.
Po przegranej Francji w wojnie siedmioletniej i zawarciu pokoju paryskiego w roku 1763 brał udział w odbudowie francuskiej marynarki wojennej.
Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych[edytuj | edytuj kod]
W roku 1775, na skutek całego ciągu nieporozumień, zatargów i starć władz w Londynie z trzynastoma koloniami w Ameryce Północnej, wybuchła wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Francja potajemnie wspomagała rebeliantów dostarczając broni, amunicji i zaopatrzenia, ale aż do 1778 roku pozostawała neutralna. Dopiero po zwycięstwach Armii Kontynentalnej rząd Jego Królewskiej Mości zdecydował się na zawarcie traktatu sojuszniczego i Francja oficjalnie przystąpiła do wojny.
Jako dowódca flotylli de Grasse służył pod rozkazami admirała Louisa Guillouet, hrabiego d'Orvilliers w czasie nierozstrzygniętej pierwszej bitwy pod Ushant (23–27 lipca 1778).
W roku 1779, dołączył do floty hrabiego Charles’a d’Estaing w Indiach Zachodnich odznaczając się w bitwach u wybrzeży Dominiki, Saint Lucia w roku 1780 i Tobago w 1781. Brał udział w bitwie o Grenadę, jak również w działaniach Guichena przeciw Rodneyowi w bitwie koło Martyniki.
Pospieszył z pomocą Armii Kontynentalnej George’a Washingtona i dowodzonej przez Jean-Baptiste Rochambeau Expédition Particulière. De Grasse wyładował 3000 francuskich uzupełnień w Wirginii, a zaraz potem odniósł decydujące zwycięstwo nad flotą brytyjską w bitwie w Zatoce Chesapeake we wrześniu 1781 roku. Po tym zwycięstwie utrzymał blokadę wybrzeża do chwili kapitulacji armii lorda namiestnika Charles’a Cornwallisa, czym zapewnił uzyskanie niepodległości przez Stany Zjednoczone[1].
Następnie powrócił na Karaiby, ale szczęście go opuściło; najpierw został pobity pod Saint Kitts przez admirała Samuela Hooda, niedługo potem, w kwietniu 1782 roku został pokonany i wzięty do niewoli przez admirała Rodneya w bitwie koło wysp Les Saintes. Przewieziony do Londynu przez krótki czas uczestniczył w rokowaniach, które były podstawą postanowień kończącego wojnę pokoju paryskiego.
Po powrocie do Francji opublikował Mémoire justificatif.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Z.Ryniewicz, s.123-124.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- G. Lacour-Gayet, La Marine militaire de la France sous le règne de Louis XV. Paris, 1902.
- Charles Lee Lewis, Admiral de Grasse and American independence, New York: Arno Press, 1980, ISBN 0-405-13042-2, OCLC 6223444.
- Zygmunt Ryniewicz, Bitwy świata: Leksykon, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1995, ISBN 83-214-1046-4, OCLC 750742205.