Franciszek Armiński
 Franciszek Armiński | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk astronomii | |
| Alma Mater | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
| |
Franciszek Armiński (ur. 2 października 1789 w Tymbarku, zm. 14 stycznia 1848[1] w Warszawie) – polski astronom, wolnomularz[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Jana i Apolonii z Przyborowskich. W niemowlęctwie został sierotą (wychowywał go wuj).
W 1816 r. został profesorem astronomii nowo powstałego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Wykładał tam też matematykę. W tym samym roku zaproponował projekt wybudowania obserwatorium astronomicznego w Warszawie, którego, po wybudowaniu w 1825 roku, został dożywotnim dyrektorem. Armiński zorganizował też obserwatorium w konwikcie ojców pijarów na Żoliborzu.
Wykładowca w Liceum Warszawskim[3].
Za swoje zasługi został odznaczony orderem św. Stanisława, a uniwersytet w Warszawie nadał mu tytuł doktora filozofii. Był członkiem Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk[4].
Żonaty był z Katarzyną z Hollych - siostrą Wiktorii Holly, żony Kazimierza Brodzińskiego[5].
Zmarł w Warszawie. Ciało wystawiono w gmachu Obserwatorium w Alejach Ujazdowskich, a następnie złożono na cmentarzu Powązkowskim w katakumbach (rząd 44-5)[6].
Wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
W 1824 roku został kawalerem Orderu Świętego Stanisława 4. klasy[7].
Decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej w 1976 roku imieniem Franciszka Armińskiego został nazwany krater Armiński na Księżycu.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jan Gadomski, Franciszek Armiński, w: Polski Słownik Biograficzny, t. I, Kraków 1935, s. 160.
- ↑ Ludwik Hass, Sekta farmazonii warszawskiej, Warszawa 1980, s. 443.
- ↑ Marian Ptaszyk: Liceum Warszawskie. 1804-1831. Toruń: Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, 2020, s. 121. ISBN 978-83-956977-0-8. [dostęp 2021-01-24]. (pol.).
- ↑ Aleksander Kraushar, Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk 1800-1832: monografia historyczna osnuta na źródłach archiwalnych. Ks. 4, Czasy polistopadowe: epilog: 1831-1836, 1906, s. 478.
- ↑ Alina Witkowska, Kazimierz Brodziński, 1968.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: FRANCISZEK SERAFIN ARMIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-29].
- ↑ Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu św. Stanisława (1. XII. 1815-29. XI. 1830), w: Miesięcznik Heraldyczny, nr. 8, r. IX, Warszawa, listopad 1930, s. 168.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Szenic S.: Cmentarz Powązkowski 1790-1850, zmarli i ich rodziny. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Prace Franciszka Armińskiego dostępne w Sieci (Katalog HINT)
- Franciszek Armiński: Krótki rys historyczny tyczący się umiejętności astronomii (1827) w bibliotece Polona
Literatura uzupełniająca[edytuj | edytuj kod]
- Jan Gadomski, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 159–160. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0
- Członkowie Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie
- Ludzie związani z Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Warszawskiego
- Odznaczeni Orderem Świętego Stanisława IV klasy (Królestwo Kongresowe)
- Pochowani w katakumbach cmentarza Powązkowskiego w Warszawie
- Polscy astronomowie XIX wieku
- Polscy wolnomularze
- Urodzeni w 1789
- Wykładowcy Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego
- Wykładowcy Liceum Warszawskiego
- Zmarli w 1848
- Osoby upamiętnione nazwami kraterów na Księżycu