Friedrich Pelizaeus

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Friedrich Christoph Pelizaeus

Friedrich Christoph Pelizaeus (ur. 3 kwietnia 1851 w Rietbergu, zm. 11 sierpnia 1942 w Kassel) – niemiecki lekarz balneolog i neurolog, radca sanitarny. W 1885 roku opisał chorobę znaną dziś jako choroba Pelizaeusa-Merzbachera.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Studiował medycynę na Uniwersytecie Juliusza i Maksymiliana w Würzburgu, studia ukończył 19 grudnia 1874 roku. Tytuł doktora medycyny otrzymał w 1880 roku[1]. Był asystentem Ferdinanda Rungego w uzdrowisku w Nassau an der Lahn. Od 1881 do 1884 był dyrektorem uzdrowiska w Elgersburgu w Turyngii. Od 1884 do 1885 kierował uzdrowiskiem Augustusbad w Radebergu. W 1885 roku przeprowadził się do Kreischy (koło Drezna); w latach 1890–1901 mieszkał w Gernrode im Harz. W 1896 roku otrzymał tytuł radcy sanitarnego (Sanitätsrat). W 1901 roku przeniósł się razem z rodziną do Kassel. W sezonie letnim (od maja do października) wyjeżdżał do uzdrowiska w Bad Oeynhausen, po raz ostatni w 1913 roku[2]. Należał do Verein für Naturkunde zu Kassel[3].

Był katolikiem[4]. Miał trzy córki. Jego krewnym czwartego stopnia był Friedrich Wilhelm Pelizaeus (1851–1930), założyciel Pelizaeus-Museum w Hildesheim. Zmarł 11 sierpnia 1942 roku w Kassel[2].

Dorobek naukowy[edytuj | edytuj kod]

Pelizaeus był przede wszystkim lekarzem uzdrowiskowym[2], poczynił jednak szereg istotnych spostrzeżeń na polu neurologii i opublikował kilkanaście artykułów naukowych[5]. Badał odruch kolanowy[6], pisał o neurastenii[7][8], chorobie Thomsena[9], migrenie[10], paraliżu postępującym[11][12]. W pracy z 1885 roku przedstawił jeden z pierwszych opisów nowej dla nauki choroby neurologicznej, obecnie nazywanej chorobą Pelizaeusa-Merzbachera[13]. Praca ta została dostrzeżona i była cytowana przez drugiego z odkrywców choroby, Ludwiga Merzbachera, w jego pracy z 1910 roku. Pacjenci Merzbachera należeli zresztą do tej samej rodziny, którą badał Pelizaeus, co okazało się dopiero po pewnym czasie[2].

Prace[edytuj | edytuj kod]

  • Ueber Vaguslähmungen beim Menschen. Würzburg: Becker, 1880.
  • Ueber das Kniephänomen bei Kindern. „Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten”. 14, s. 402–410, 1883. DOI: 10.1007/BF01970860. 
  • Zur Lehre von der chronischen Obstipation und deren Behandlung. „Deutsche Medizinal-Zeitung”. 2, s. 217–219, 1884. 
  • Ueber eine eigenthümliche Form spastischer Lähmung mit Cerebralerscheinungen auf hereditärer Grundlage. (Multiple Sklerose). „Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten”. 16, s. 698–710, 1885. DOI: 10.1007/BF02057569. 
  • Ueber einige Verbesserung an constanten Batterien. „Berliner klinische Wochenschrift”. 22, s. 628–630, 1885. 
  • Ueber die heutige Stellung der Wasserheilanstalten. „Deutsche Medizinal-Zeitung”. 7, s. 425–428, 1886. 
  • Zur Untersuchungsmethode des Kniephänomens. „Neurologisches Centralblatt”. 5, 1886. 
  • Ueber einige seltene Initialerscheinungen der Dementia paralytica. „Neurologisches Centralblatt”. 5, s. 223–225, 1886. 
  • Zur Therapie der Migräne. „Deutsche Medizinal-Zeitung”. 8, s. 737, 1887. 
  • Zur Differentialdiagnose der Neurasthenie. „Deutsche Medizinal-Zeitung”. 10, s. 317; 329, 1889. 
  • Ueber artificielle Neurasthenie. „Deutsche Medizinische Wochenschrift”. 17 (24), s. 776–778, 1891. DOI: 10.1055/s-0029-1206557. 
  • Anleitung zum Gebrauch der Wasserkur. Gernrode: 1892.
  • Ueber öffentliche Sanatorien. „Verhandlungen und Mittheilungen des Vereins für Öffentliche Gesundheitspflege in Magdeburg”. 22/23, s. 69–77, 1896. 
  • Ueber feuchte Einwickelungen und ihre Bedeutung für die Praxis. „Deutsche Medizinal-Zeitung”. 17, s. 511–513, 1896. 
  • Ueber einen ungewöhnlichen Fall von progressiver Hemiatrophie, Myosclerose, Sclerodermie und Atrophie der Knochen und Gelenke. „Neurologisches Centralblatt”. 16, s. 530–537, 1897. 
  • Ein Fall von Thomsen′scher Krankheit. „Centralblatt für Nervenheilkunde und Psychiatrie”. 8, s. 128, 1897. 
  • Ein ungewöhnlicher Fall von progressiver Atrophie. „Centralblatt für Nervenheilkunde und Psychiatrie”. 8, s. 129–131, 1897. 
  • Ueber eine eigenartige familiäre Entwickelungshemmung vornehmlich auf motorischem Gebiet. „Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten”. 31, s. 101–104, 1898. DOI: 10.1007/BF02046899. 
  • Ein einfacher Apparat zur Bereitung von kohlensauren Bädern. „Deutsche Medizinal-Zeitung”. 20, s. 308, 1899. 
  • Beschreibung einer auch bei wechselndem Wasserdruck sicher funktionierender Douchevorrichtung. „Zeitschrift für diätetische und physikalische Therapie”. 5, s. 227–229, 1901. 
  • Ueber die Anlage- und Betriebskosten von Volksheilstätten und die Unterbringung von Kassenkranken in Kurorten und Bädern. „Deutsche Medizinal-Zeitung”. 24, s. 741; 753, 1903. 
  • Ueber Bad Oeynhausen und seine Heilmittel. „Allgemeine medicinische Central-Zeitung”. 72, s. 337–341, 1903. 
  • Der Schutz vor Lungenschwindsucht in den Kurorten und offenen Heilanstalten; einige Bemerkungen zu dem Aufsatz von Dr. Büdingen. „Deutsche Medizinische Wochenschrift”. 29 (20), s. 358–359, 1903. DOI: 10.1055/s-0028-1138469. 
  • Über die sogenannten Jodbäder. „Therapeutische Monatshefte”. 17, s. 346–349, 1903. 
  • Ueber Diagnose, Verlauf und Aetiologie der Dementia paralytica. „Deutsche Medizinal-Zeitung”. 25, s. 525–529, 1904. 
  • Ueber Sanatorien für den Mittelstand. „Blätter für Volksgesundheitspflege”. 6, s. 160–163, 1906. 

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Pelizaeus 1880 ↓.
  2. ↑ a b c d Ferbert 2006 ↓.
  3. ↑ Abhandlungen und Bericht des Vereins für Naturkunde zu Kassel, 1918/1919
  4. ↑ Festschrift zur Jahrhundertfeier des Gymnasiums am Burgplatz in Essen. Essen an der Ruhr: Baedeker 1924 s. 156
  5. ↑ Kreuter 1996 ↓.
  6. ↑ Pelizaeus 1883 ↓.
  7. ↑ Pelizaeus 1889 ↓.
  8. ↑ Pelizaeus 1891 ↓.
  9. ↑ Pelizaeus 1897b ↓.
  10. ↑ Pelizaeus 1887 ↓.
  11. ↑ Pelizaeus 1886c ↓.
  12. ↑ Pelizaeus 1904 ↓.
  13. ↑ Pelizaeus 1885a ↓.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Ferbert A., Wilken B., Lienert M. Friedrich Christoph Pelizaeus – Nervenarzt und Badearzt. „Nervenarzt”. 77 (4), s. 495–496, 2006. DOI: 10.1007/s00115-005-2014-6. PMID: 16341737. 
  • Kreuter A: Deutschsprachige Neurologen und Psychiater: ein biographisch-bibliographisches Lexikon von den Vorläufern bis zur Mitte des 20. Jahrhunderts. München: Saur, 1996, s. 1078–1079.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Friedrich_Pelizaeus&oldid=71900277”