Gówniak
49°34′32″N 19°32′21″E/49,575556 19,539167 Gówniak, widok z góry | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
1644 m n.p.m. |
Położenie na mapie Beskidu Żywieckiego, Małego i Makowskiego  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
| 49°34′32″N 19°32′21″E/49,575556 19,539167
| |
Gówniak (również Główniak, Głowniak, Wołowe Skałki) – szczyt w Beskidzie Żywieckim, w północno-wschodniej grani masywu Babiej Góry[1]. Mapa Geoportalu podaje jego wysokość 1644 m[2]. Gówniak jest jednym z tzw. pięciu szczytów grzbietowych Babiej Góry i jest często mylnie brany przez turystów za właściwy szczyt Babiej Góry (zwłaszcza podczas mgły, kiedy ten ostatni jest niewidoczny)[3].
Nazwa "Wołowe Skałki" pochodzi od tego, że dawniej orawscy pasterze, wypasający woły na południowych stokach Babiej Góry, zaganiali je na noc pod ochronę tutejszych wychodni skalnych, zaś nazwa "Gówniak" – od dużej ilości gromadzących się tu bydlęcych odchodów. Występująca na niektórych mapach nazwa "Główniak" jest zdaniem W. Midowicza przekręceniem nazwy "Gówniak" i wyrazem fałszywej skromności[3].
Przez szczyt przebiegała kiedyś granica pomiędzy Galicją a Orawą, należącą do Królestwa Węgier. Od 1920 cały rejon pięciu szczytów grzbietowych należy do Polski (z przerwą na okres II wojny światowej). W okresie II wojny światowej biegła tędy granica słowacko-niemiecka, jej pozostałością są granitowe słupki z literami S i D (S – Slovensko, D – Deutschland). Słupki te zostały później obalone[3]. W 2012 r. wykorzystano je do budowy ścieżki turystycznej.
Szczyt Gówniaka tworzy dość wyraźne skaliste wypiętrzenie, a jego otoczenie zawalone jest głazami. Jest to tzw. rumowisko Babiej Góry[4]. Na rumowisku tym wiosną licznie białymi kwiatami zakwita sasanka alpejska[5].
Przez Gówniak prowadzi szlak turystyczny na główny szczyt Babiej Góry – Diablaka (fragment Głównego Szlaku Beskidzkiego). Na szlaku tym powyżej Gówniaka znajdują się jeszcze dwa wypłaszczenia grzbietu: Mały Garb Niżni (1660 m) i Mały Garb Wyżni (1675 m), a także znajdująca się tuż poniżej szczytu Diablaka płytka przełęcz, zwana od 1980 r.[6] Siodłem Bończy (1715 m)[3].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000. Kraków: Wyd. „Compass”, 2011. ISBN 978-83-7605-084-3.
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2020-10-01].
- ↑ a b c d Stanisław Figiel, Piotr Krzywda: Beskid Żywiecki. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006. ISBN 83-89188-59-7.
- ↑ Mieczysław Klimaszewski. Osobliwości skalne w Beskidach Zachodnich. „Wierchy”, 1947.
- ↑ Zbior. (red. Szafer Władysław): Babiogórski Park Narodowy (Zakład Ochrony Przyrody PAN, Wydawnictwa popularnonaukowe nr 22), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Kraków 1963
- ↑ Siemionow Aleksy: Kto pierwszy zdobył Babią Górę?, w: Stroka Jacek (red.): „Gdy do tej Babiej Góry przyjdziesz... (2)”, wyd. Oddział PTTK „Ziemia Babiogórska” w Suchej Beskidzkiej, Bielsko-Biała – Sucha Beskidzka 1986, s. 53–65, ISBN 83-00-02290-2.