Gadożer kongijski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gadożer kongijski
Dryotriorchis spectabilis[1]
(Schlegel, 1863)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

szponiaste

Rodzina

jastrzębiowate

Podrodzina

jastrzębie

Plemię

Circaetini

Rodzaj

Dryotriorchis
Shelley, 1874[2]

Gatunek

gadożer kongijski

Synonimy
  • Astur spectabilis Schlegel, 1863[3]
  • Dryotriorchis batesi Sharpe, 1904[4]
Podgatunki
  • D. s. spectabilis (Schlegel, 1863)
  • D. s. batesi Sharpe, 1904
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Gadożer kongijski[6] (Dryotriorchis spectabilis) – gatunek ptaka drapieżnego z podrodziny jastrzębi (Accipitrinae) w rodzinie jastrzębiowatych (Accipitridae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Gadożer kongijski występuje w zależności od podgatunku[7][8]:

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1863 roku niemiecki ornitolog Hermann Schlegel, nadając mu nazwę Astur spectabilis[3]. Holotyp pochodził z St George Elmina na Złotym Wybrzeżu (obecnie Ghana)[3]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Dryotriorchis opisanego w 1874 roku przez George’a Ernesta Shelleya[2]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza ten gatunek w rodzaju Circaetus[8].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Dryotriorchis: gr. δρυς drus, δρυος druos „drzewo”; τριορχης triorkhēs „jastrząb, myszołów”, od τρεις treis, τρια tria „trzy”; ορχις orkhis „jądra”[9].
  • spectabilis: łac. spectabilis „znakomity, efektowny”, do spectare „obserwować”, od specere „patrzeć na”[10].
  • batesi: George Latimer Bates (1863–1940), amerykański plantator, ornitolog, kolekcjoner z Gabonu, Kongo Francuskiego i Kamerunu Brytyjskiego w latach 1895–1928[11].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 50–60 cm, rozpiętość skrzydeł 94–106 cm; samica jest średnio tylko o 3% większa od samca[7]. Grzbiet gadożera kongijskiego jest ciemnobrązowy, brzuch i klatka piersiowa – biała z brązowymi plamkami i paskami. Głowa ma odcień jasnobrązowy, urozmaicony ciemnymi smugami wzdłuż policzków i gardła. Oczy są żółto-brązowe, skrzydła ciemne, a ogon jasnobrązowy z sześcioma prostopadłymi, białymi pasami.

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Żyją w gęstych, nizinnych lasach, pomiędzy równoleżnikami 9°N a 9°S, głównie na wysokościach od 0 do 900 m n.p.m. Gadożery kongijskie żywią się wężami, jaszczurkami, płazami i małymi ssakami. Okres godowy trwa od października do grudnia w Gabonie i od czerwca do listopada w Demokratycznej Republice Konga. Wydają odgłosy zbliżone do miauczenia kotów.

Status[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje gadożera kongijskiego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Dryotriorchis spectabilis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b G.E. Shelley. Note on Dryotriorchis, a new genus of harrier eagles from West Africa. „The Ibis”. Third Series. 4, s. 90, 1874. (ang.). 
  3. a b c H. Schlegel. Description de deux espèces inédites d’Autour du sous-genre Herpetotheres. „Nederlandsch Tijdschrift voor de Dierkunde”. 1, s. 131, ryc. 6, 1863. (fr.). 
  4. R.B. Sharpe. On further collections of birds from the Efulen District of Camaroon, West Africa. „The Ibis”. Eighth Series. 4, s. 601, 1904. (ang.). 
  5. a b BirdLife International, Dryotriorchis spectabilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018 [online], wersja 2018-1 [dostęp 2018-08-04] (ang.).
  6. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Circaetini Sundevall, 1836 (wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-13].
  7. a b A.C. Kemp & G.M. Kirwan: Congo Serpent-eagle (Dryotriorchis spectabilis). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2018-08-04]. (ang.).
  8. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-13]. (ang.).
  9. The Key to Scientific Names, Dryotriorchis [dostęp 2018-08-04].
  10. The Key to Scientific Names, Spectabilis [dostęp 2018-08-04].
  11. The Key to Scientific Names, Batesi [dostęp 2018-08-04].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Dryotriorchis spectabilis. [w:] The Eagle Directory [on-line]. [dostęp 2014-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-29)]. (ang.).
  • J. Ferguson-Lees, David A. Christie: Raptors of the World. Christopher Helm, 2001. ISBN 0-7136-8026-1. (ang.).
  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World [online], S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]