Gawłuszowice
50°24′58″N 21°22′32″E/50,416111 21,375556| wieś | |
.jpg) Kościół w Gawłuszowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
487[2] |
| Strefa numeracyjna |
17 |
| Kod pocztowy |
39-307[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RMI |
| SIMC |
0645576[4] |
Położenie na mapie gminy Gawłuszowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu mieleckiego  | |
| 50°24′58″N 21°22′32″E/50,416111 21,375556[1]
| |
| Strona internetowa | |
Gawłuszowice – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie mieleckim, siedziba gminy Gawłuszowice[4][5]}.
Wieś leżąca w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego wchodziła w XVII wieku w skład kompleksu mieleckiego dóbr Zbigniewa Ossolińskiego[6].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Gawłuszowice. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie rzeszowskim.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0645582 | Kąty | część wsi |
| 0645599 | Kolonia | część wsi |
| 0645607 | Nad Brniem | część wsi |
| 0645613 | Za Wisłoką | część wsi |
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Gawłuszowice leżą nad rzeką Wisłoką, w zachodniej części Kotliny Sandomierskiej, w pradolinie Wisły. Od zachodu sąsiadują z Ostrówkiem, od południa z Kliszowem, zaś od wschodu i północy z Wolą Zdakowską. Pod względem klimatycznym, glebowym, botanicznym i biologicznym obszar Gawłuszowic posiada naturalne walory Kotliny Sandomierskiej i jest położony między trzema formacjami geologicznymi: Płaskowyżem Tarnowskim, Płaskowyżem Kolbuszowskim oraz Pradoliną Podkarpacką. Miejscowość zaliczana jest do sandomiersko-lubelskiego okręgu glebowego. Krajobraz jest charakterystyczny dla dolin nadwiślańskich.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1215 roku[7] i jest to jedna z najstarszych wzmianek dotyczących wsi powiatu mieleckiego. Dla porównania pierwsze wzmianki o Borowej pochodzą z 1257, Mielcu z 1229, Chorzelowie z 1326, zaś Tuszowie Narodowym dopiero z 1470. Jest wielce prawdopodobne, że władający Małopolską w dobie rozbicia dzielnicowego Leszek Biały podarował ja klasztorowi klarysek. Późniejsze dzieje osady nie są bliżej znane. Od pierwszej połowy XVII wieku wieś z okolicznymi miejscowościami znajdowała się w posiadaniu rodziny Ossolińskich herbu Topór. W 1629 roku właścicielem wsi położonej w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego był Krzysztof Ossoliński[8].
W 2010 r. w 600 lecie Bitwy pod Grunwaldem została odsłonięta olbrzymia płaskorzeźba (10,2x4,7 m.), kopia obrazu Matejki wykonana przez Jana Papina. Zakupił ją dla Gawłuszowic Tadeusz Rucki[9].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Kościół parafialny pw. św. Wojciecha z 1677 r.
- Cmentarz Parafialny
- Stara plebania przykościelna z 1863 r.
- Figura świętego Jana
- Figura Matki Boskiej w miejscu kościoła parafialnego zabranego przez wody rzeki Wisłoki w XVII w.
- Figura Matki Bożej Różańcowej z 1899 r.
Placówki użyteczności publicznej[edytuj | edytuj kod]
Na terenie Gawłuszowic działają Szkoła Podstawowa im. Władysława Jasińskiego oraz działało Publiczne Gimnazjum. Do szkoły uczęszczają dzieci z całej gminy.
W Gawłuszowicach znajdują się: przychodnia, apteka, bank spółdzielczy, poczta, biblioteki szkolna i publiczna oraz inne punkty usługowo-handlowe.
We wsi siedzibę ma rzymskokatolicka parafia pw. św. Wojciecha.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 31913
- ↑ Raport o stanie gminy za rok 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 4 [dostęp 2022-01-17]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 253 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Dobra ziemskie Ossolińskich w pierwszej połowie XVII wieku, w: Folwark-wieś-latyfundium. Gospodarstwo wiejskie w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, red. J. Muszyńska, Sz. Kazusek, J. Pielas, Kielce 2009, s. 103.
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji sandomierskiej. [dostęp 2015-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-26)].
- ↑ Własność ziemska w powiecie sandomierskim w roku 1629, w:Przegląd Nauk Historycznych 2012, r. XI, Nr 2, s. 49.
- ↑ Polska Niezwykła
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Gałuszowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 480.
- Gałuszowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 487.
- Strona internetowa Gminy Gawłuszowice
- Siedziba gminy: Gawłuszowice
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
