Goryczuszka szorstka

Goryczuszka szorstka
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
Rodzina	goryczkowate
Rodzaj	goryczuszka
Gatunek	goryczuszka szorstka
	Nazwa systematyczna
	Gentianella aspera (Hegetschw. & Heer) Dostál ex Skalický, Chrtek & Gill; Preslia 38: 92 1966
Synonimy
	Gentiana aspera Hegetschw.; Gentiana norica A.Kern.; Gentiana sturmiana A.Kern. & J.Kern.;
	Gentiana aspera Hegetschw.; Gentiana norica A.Kern.; Gentiana sturmiana A.Kern. & J.Kern.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Goryczuszka szorstka (Gentianella aspera (Hegetschw. & Heer) Dostál ex Skalický, Chrtek & Gill) – gatunek rośliny z rodziny goryczkowatych (Gentianaceae Juss.). Występuje naturalnie w Północnych Alpach Wapiennych i Alpach Centralnych^[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Roślina jednoroczna lub dwuletnia. Dorasta do 40 cm wysokości. Łodyga jest wzniesiona, rozgałęziona, czterokanciasta^[4].

Liście: Liście odziomkowe zebrane są w różyczkę. W czasie kwitnienia są już zazwyczaj obumarłe. Liście łodygowe są naprzeciwległe. Mają lancetowaty lub jajowaty kształt. Wierzchołek jest ostry. Są nieco mniejsze od liści odziomkowych – mierzą 4 cm długości^[4].
Kwiaty: Są pojedyncze. Rozwijają się na szczytach pędów. Działki kielicha są zrośnięte. Kielich ma 5 zaostrzonych i owłosionych wierzchołków. Płatki mają różowofioletową barwę. Są zrośnięte u nasady tworząc rurkę o długości 1,5–2,5 cm. Górna część jest rozpostarta. Kwiat ma 2,5 cm średnicy. Gardziel jest wyraźnie owłosiona^[4].
Gatunki podobne: Roślina jest podobna do goryczuszki gorzkawej (Gentianella amarella), która ma jednak mniejsze kwiaty (średnica wynosi nie więcej niż 1,8 cm) o czerwonofioletowej barwie^[4].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rośnie na luźnych murawach, halach, podmokłych łąkach oraz w zaroślach kosodrzewiny. Występuje na wysokości do ponad 200 m n.p.m. Najlepiej rośnie na wapiennym podłożu. Kwitnie od maja do października^[4].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Według niektórych źródeł jest uważana za formę goryczuszki Wettsteina (Gentianella germanica), która występuje między innymi w Karpatach i Sudetach^[4]. Jednak według The Plant List goryczka szorstka (Gentianella aspera) jest odrębnym gatunkiem^[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Gentianella aspera (Hegetschw. & Heer) Dostál ex Skalický, Chrtek & Gill. The Plant List. [dostęp 2015-07-07]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Wolfgang Hensel: Rośliny Alp. Rozpoznać – Podziwiać – Chronić. Warszawa: Bauer-Weltbild Media, 2001, s. 39. ISBN 83-88729-72-1. (pol.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).

[tpl-3] Gentianella aspera (Hegetschw. & Heer) Dostál ex Skalický, Chrtek & Gill. The Plant List. [dostęp 2015-07-07]. (ang.).

[ra-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Wolfgang Hensel: Rośliny Alp. Rozpoznać – Podziwiać – Chronić. Warszawa: Bauer-Weltbild Media, 2001, s. 39. ISBN 83-88729-72-1. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]