Giovanni Battista Brocchi

Giovanni Battista Brocchi (ur. 18 lutego 1772 w Bassano del Grappa we Włoszech, zm. 25 września 1826 w Chartumie) – włoski geolog i paleontolog.

Badał minerały związane z rudami żelaza we Włoszech, a pod koniec życia także surowce mineralne w Egipcie, jednak podstawowe zainteresowania Brocchiego dotyczyły skamieniałości trzeciorzędowych Apeninów. Na podstawie swoich badań paleontologicznych sformułował hipotezę zwaną później brokkizmem. Głosi ona, że każda jednostka taksonomiczna posiada pewną ilość tzw. energii życiowej, podobnie jak indywidualny organizm. Podobnie jak u osobnika, w historii każdego taksonu daje się wyróżnić etap młodości, dorosłości (szczytu rozwoju) i starości (upadku). Filogeneza przebiega więc tak jak ontogeneza. Brokkizm zyskał znaczną popularność na przełomie XIX/XX w., do jego zwolenników należeli m.in. czołowi badacze dinozaurów Henry Fairfield Osborn i Edward Drinker Cope oraz amonitów Alpheus Hyatt, którzy w filogenezie badanych przez siebie grup zwierząt dostrzegli wyróżnione przez Brocchiego fazy rozwoju. W drugiej połowie XX wieku hipoteza Brocchiego została całkowicie obalona, dzięki wykazaniu, że w poszczególnych taksonach szczyt rozwoju danej grupy przypadał na różne etapy jej filogenzy, czasem istnieje kilka szczytów. Obecnie jest to hipoteza o znaczeniu historycznym.

Brocchi jako jeden z pierwszych geologów badał skały użyte w budowlach starożytnych, by określić region ich wydobycia. Był więc jednym z twórców petroarcheologii.

Główne prace Brocchciego:

• Trattato mineralogico e chemico sulle miniere di ferro del dipartimento del Mella (1808)
• Memoria mineralogica sulla Voile di Fassa in Tirolo (1811)
• Conchiologia fossile subapennina con osservazioni geologiche sugli Apennini, e sul suolo adiacente (2 tomy, Milan, 1814)
• Galalogo ragionato di una raccolta di rocce, disposto con ordine geografico, per servire ala geognosia dell lieia (Milan, 1817)
• Dello stato fisico del suolo di Rome (1820)

Bibliografia

• Zofia Kielan-Jaworowska (red.), 1963 – Mały słownik paleontologiczny. Wiedza Powszechna, Warszawa.