Jaśliska (gmina)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Gmina Jaśliska)
Jaśliska
gmina wiejska
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

podkarpackie

Powiat

krośnieński

TERC

1807102

Wójt

Beata Madej

Powierzchnia

165,85 km²

Populacja (2022)
• liczba ludności


2076[1]

• gęstość

13 os./km²

Kod pocztowy

38-485, 38-542

Tablice rejestracyjne

RKR

Adres urzędu:
Jaśliska 171
38-485 Jaśliska
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Jaśliska
Liczba sołectw

6[2][3]

Liczba miejscowości

14[3]

Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego
Mapa konturowa powiatu krośnieńskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Jaśliska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Jaśliska”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Jaśliska”
Ziemia49°27′N 21°48′E/49,442778 21,803611
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
Rynek w Jaśliskach
Cerkiew w Daliowej

Jaśliska – gmina wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim. Siedzibą gminy są Jaśliska.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Jako zbiorowa gmina wiejska jednostka funkcjonowała wcześniej w latach 1934–1954 i 1973–1976[4] w woj. lwowskim, rzeszowskim i krośnieńskim. Siedzibą władz gminy były Jaśliska.

Do 1934 Jaśliska posiadały prawa miejskie, lecz za II RP funkcjonowały jako wiejska gmina jednostkowa. Gmina zbiorowa Jaśliska została utworzona 1 sierpnia 1934 roku w powiecie sanockim w woj. lwowskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Czeremcha, Daliowa, Darów, Jasiel, Jaśliska, Kamionka, Lipowiec, Moszczaniec, Polany Surowiczne, Posada Jaśliska, Rudawka Jaśliska, Surowica, Szklary, Wola Niżna, Wola Wyżna i Zawadka Rymanowska[5].

Po wojnie gmina znalazła się w powiecie sanockim w nowo utworzonym woj. rzeszowskim. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 16 gromad: Czeremcha, Daliowa, Darów, Jasiel, Jaśliska, Kamionka, Lipowiec, Moszczaniec, Polany Surowiczne, Posada Jaśliska, Rudawka Jaśliska, Surowica, Szklary, Wola Niżna, Wola Wyżna i Zawadka Rymanowska[6]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[7]. Jaśliska stały się siedzibą nowej gromady Jaśliska w powiecie sanockim w woj. rzeszowskim[8]. W związku ze zniesieniem powiatu sanockiego z dniem 1 listopada 1972 roku, gromadę Jaśliska przyłączono do powiatu krośnieńskiego w tymże województwie[9].

Podział państwa na gromady zniesiono 1 stycznia 1973 roku, wprowadzając ponownie gminy. Gmina Jaśliska została reaktywowana w woj. rzeszowskim, lecz tym razem przynależała do powiatu krośnieńskiego[10]. W jej skaład weszło 14 obrębów ewidencyjnych w 4 sołectwach: Daliowa (obręby ewidencyjne Daliowa i Szklary), Jaśliska (obręby ewidencyjne Jaśliska, Lipowiec i Czeremcha), Posada Jaśliska (obręb ewidencyjny Posada Jaśliska) i Wola Niżna (obręby ewidencyjne Wola Niżna, Darów, Jasiel, Moszczaniec, Polany Surowiczne, Rudawka Jaśliska, Surowica i Wola Wyżna)[11].

1 czerwca 1975 roku gmina znalazła się w nowo utworzonym woj. krośnieńskim[12].

2 lipca 1976 roku gmina została ostatecznie zniesiona, a jej tereny włączono do gmin[13]:

  • Dukla – obszary sołectw: Daliowa (Daliowa i Szklary), Jaśliska (Jaśliska, Lipowiec i Czeremcha), Posada Jaśliska (Posada Jaśliska) oraz część obszaru sołectwa Wola Niżna (Wola Niżna i Wola Wyżna);
  • Komańcza – część obszaru sołectwa Wola Niżna (Darów, Jasiel, Moszczaniec, Polany Surowiczne, Rudawka Jaśliska i Surowica).

Reaktywacja w 2010[edytuj | edytuj kod]

Wniosek o reaktywowanie gminy Jaśliska w 2006 roku spotkał się z negatywną opinią MSWiA, które uznało, że dążenie do podziału gmin jest tendencją przeciwną do kierunku polityki państwa, polegającej na utrzymaniu jednostek dużych i silnych, gdyż takie jednostki posiadają większe możliwości budżetowe, większą zdolność absorpcji środków unijnych, a także efektywniej gospodarują środkami publicznymi. Projektowana gmina Jaśliska liczyłaby zaledwie 2077 mieszkańców i byłaby jednostką o słabym potencjale gospodarczym, co miałoby wpływ na jej niewielkie możliwości dochodowe. Także, proponowany podział spowodowałby osłabienie pozycji nowo powstałych gmin Dukla i Jaśliska, zwłaszcza ich zdolności finansowych i inwestycyjnych[14].

31 marca 2008 radni z Dukli podjęli ponowną uchwałę o podziale gminy i utworzeniu z jej części nowej gminy Jaśliska. Wniosek złożony w tym roku oparty był na dokumentach załączonych do wniosku rozstrzygniętego negatywnie dwa lata temu. W tej sytuacji MSWiA uznało, że w przypadku negatywnych rozstrzygnięć zainteresowani wnioskodawcy mogą ponownie wystąpić do ministra właściwego do spraw administracji publicznej, lecz wnioski te muszą być opracowane na nowo. W tej sytuacji wniosek Dukli o utworzeniu nowej gminy Jaśliska pozostał bez rozpatrzenia[15].

Po trzeciej próbie, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2009 roku, gmina została reaktywowana 1 stycznia 2010[16]. Tym razem MSWiA pominęło uwarunkowania ekonomiczne, uzasadniając pozytywną decyzję argumentami socjalnymi i geograficznymi, takimi jak: wola mieszkańców lokalnej społeczności, lokalne więzi społeczne, historyczne i gospodarcze, jednorodność terytorium pod względem osadniczym oraz zwartość zamieszkałego terenu i jego znaczne oddalenie od siedziby dotychczasowej gminy Dukla, co stanowiło znaczne utrudnienie – zwłaszcza w okresie zimowym – ze względu na trudne warunki terenowe (położenie w obszarze górskim)[17]. Na obszar gminy złożyły się następujące wsie wchodzące dotychczas w skład gminy Dukla: Czeremcha, Daliowa, Jaśliska, Lipowiec, Posada Jaśliska, Szklary, Wola Niżna, Wola Wyżna.

1 stycznia 2017 roku do gminy włączono jeszcze z gminy Komańcza obręby ewidencyjne: Darów o powierzchni 955,86 ha, Jasiel o powierzchni 1341,99 ha, Moszczaniec o powierzchni 1508,87 ha, Polany Surowiczne o powierzchni 1508,15 ha, Rudawka Jaśliska o powierzchni 422,97 ha, i Surowica o powierzchni 984,87 ha (czyli obszary należące do gminy Jaśliska przed jej zniesieniem w 1976 roku)[18].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

  • Dane z dnia 31.12.2017 roku[1].
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 2 227 100 1 131 50,8 1096 49,2
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 21 11 10
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Jaśliska w 2014 roku[1].

Sołectwa[edytuj | edytuj kod]

Daliowa, Jaśliska, Moszczaniec, Posada Jaśliska, Szklary i Wola Niżna[2]

Miejscowości niesołeckie[edytuj | edytuj kod]

Darów, Czeremcha, Jasiel, Lipowiec, Polany Surowiczne, Rudawka Jaśliska, Surowica, Wola Wyżna

Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]

Dukla, Komańcza, Rymanów

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Gmina Jaśliska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ a b Strona gminy, o gminie. [dostęp 2019-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-17)].
  3. ↑ a b Urząd Statystyczny w Rzeszowie.
  4. ↑ Od 1 sierpnia 1934 do 28 września 1954 oraz od 1 stycznia 1973 do 1 lipca 1976.
  5. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 649.
  6. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
  7. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191.
  8. ↑ Podział administracyjny PRL (1956), Urząd Rady Ministrów, Biuro do Spraw Prezydiów Rad Narodowych.
  9. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 43, poz. 273.
  10. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312.
  11. ↑ Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).
  12. ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 19.
  13. ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143.
  14. ↑ Uzasadnienie MSWiA (2006).
  15. ↑ Pismo MSWiA ws utworzenia gminy Jaśliska.
  16. ↑ Dz.U. z 2009 r. nr 120, poz. 1000 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2009 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i nazw gmin oraz siedzib ich władz, ustalenia granic niektórych miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta.
  17. ↑ Projekt Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia .... 2009 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i nazw gmin oraz siedzib ich władz, ustalenia granic niektórych miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta (skierowany do uzgodnień międzyresortowych z terminem na zgłaszanie ewentualnych uwag do dnia 14 lipca 2009 r.).
  18. ↑ Dz.U. z 2016 r. poz. 1134.
Gmina Jaśliska
Wsie
Osady
Części wsi
  • Ochronka
  • Pod Lasem
  • Radiów
  • Sołtyskie
  • Średnie
  • Za Murami
  • Za Wodą

Powiat krośnieński
Miasta
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Powiat krośnieński (1920–39 i 1941–75) (► II RP) (► GG)
Przynależność wojewódzka
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)
Miasteczka (1920–34)
Gminy miejskie (1920–39→ i 1945–75)
Osiedla (1954–72)
Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–39→, 1945–54 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Gminy (1941–44)
Miejskie
Wiejskie
Powiat sanocki (1920–1972) (► II RP) (► GG)
  • Siedziba powiatu – Sanok
Przynależność wojewódzka
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)
Miasteczka (1920–34)
Gminy miejskie (1920–39 i 1945–72)
Osiedla (1954–72)
Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–39 i 1945–54)
Gromady
(1954–72)
Gminy (1939–45)
Miejskie
Miejsko–wiejskie[B]
Wiejskie
  1. ↑ a b c d gmina częściowo przecięta granicą 1939–41
  2. ↑ kursywą opisano gminy utworzone przez władze hitlerowskie
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jaśliska_(gmina)&oldid=73550537”