Nowe Skalmierzyce (gmina)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Gmina Nowe Skalmierzyce)
Nowe Skalmierzyce
gmina miejsko-wiejska
Ilustracja
Urząd Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce w Skalmierzycach
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

ostrowski

TERC

3017023

Siedziba

Skalmierzyce

Burmistrz

Jerzy Łukasz Walczak

Powierzchnia (2021)

125,42 km²

Populacja (2021)
• liczba ludności


15 625[1]

• gęstość

125 os./km²

Nr kierunkowy

(+48) 62

Tablice rejestracyjne

POS

Adres urzędu:
ul. Ostrowska 8 
Skalmierzyce
63-460 Nowe Skalmierzyce
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Nowe Skalmierzyce
Liczba sołectw

26

Liczba miejscowości

31

Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Nowe Skalmierzyce”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Nowe Skalmierzyce”
Ziemia51°42′N 17°59′E/51,702500 17,980278
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Nowe Skalmierzyce (1934–1954 gmina Skalmierzyce Nowe) – gmina miejsko-wiejska w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim z siedzibą we wsi Skalmierzyce[2]. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie kaliskim.

Według danych z 1 stycznia 2021 roku gmina liczyła 15 625 mieszkańców[1]; zamieszkuje ją 9,7% ludności powiatu ostrowskiego[3].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Według danych z 1 stycznia 2021 roku powierzchnia gminy Nowe Skalmierzyce wynosiła 125,42 km²[1].

Gmina położona jest we wschodniej części powiatu ostrowskiego na Wysoczyźnie Kaliskiej w dorzeczu rzeki Prosny w paśmie makroregionu Niziny Południowowielkopolskiej[4]. Najniżej położony punkt na terenie gminy leży w dolinie Prosny w Lezionie (105,0 m n.p.m.)[5], a najwyższy występuje na pograniczu z gminą Sieroszewice w pasie Śliwniki–Leziona (144–147 m n.p.m.)[4]. Pozostały obszar ukształtowania terenu gminy jest jednolity na poziomie 128–138 m n.p.m.[4]

Samorząd[edytuj | edytuj kod]

Od 2018 roku burmistrzem gminy Nowe Skalmierzyce jest Jerzy Łukasz Walczak (Komitet Wyborczy Wyborców Jerzego Łukasza Walczaka; 2018)[6].

Historia[edytuj | edytuj kod]

W wyniku reformy administracyjnej w Polsce (1975), utworzono gminę z miastem Nowe Skalmierzyce i 29 wsiami sołeckimi[7]. W 1976 roku przyłączono ze zniesionej gminy Dobrzec sołectwa: Biskupice, Dobrzec, Sulisławice i Sulisławice Kolonia. W 2000 roku z inicjatywy mieszkańców z gminy odłączono wsie: Dobrzec, Sulisławice i Sulisławice Kolonia przyłączając je do Kalisza[7].

Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]

Lasy[edytuj | edytuj kod]

W 2017 roku powierzchnia lasów na terenie gminy wynosiła 395 ha, co stanowi lesistość na poziomie 3,1%[8].

Wody[edytuj | edytuj kod]

  • rzeka Ołobok (Biskupice Ołoboczne)
  • rzeka Prosna (Leziona, Osiek, Śmiłów)
  • rzeka Trzemna (Droszew, Gałązki Wielkie, Kurów, Pawłówek, Miedzianów)
  • struga Ciemna (Kurów, Skalmierzyce, Śliwniki)
  • struga Lipówka (Boczków, Chotów, Gniazdów, Gostyczyna, Leziona, Mączniki, Nowe Skalmierzyce, Węgry)
  • struga Pokrzywnica (Biskupice)

Obszary chronione[edytuj | edytuj kod]

Zabytki i miejsca historyczne[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość Nazwa Wybudowany Zdjęcie Wpis do rejestru zabytków[9]
Nowe Skalmierzyce Zabytek Neogotycki dworzec kolejowy

(ul. Kolejowa 19)

19051906 1017/Wlkp/A z 4.01.2017
Stary dworzec kolejowy

(Plac Wolności 3)

18951896 brak
Budynek dawnej poczty kolejowej

(ul. Kolejowa)

pocz. XX w. brak
Wieża ciśnień

(ul. 29 Grudnia)

1913 brak
Przepompownia

(ul. 29 Grudnia)

XX w. brak
Budynek parowozowni[10]

(ul. 29 Grudnia)

XX w. zburzony w 2012
Zabudowa ulicy Kolejowej 1910 brak
Nowe Skalmierzyce Zabudowa Placu Wolności XIX/XX w. brak
Zabytek Budynek szkoły

(ul. Kaliska 52)

1909 706/A z 24.11.1994
Zabytek Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy wraz z plebanią

(ul. Kaliska 43)

19111913 727/A z 12.04.1996
Kościół pw. Bożego Ciała

(ul. 3 Maja)

19311932 brak
Biskupice Ołoboczne Zabytek Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła

(ul. Ostrowska 11)

1726 908/A z 20.02.1970
Chotów Zabytek Dwór z parkiem krajobrazowym 1 poł. XIX w. 459 z 27.06.1989
Droszew Zabytek Kościół pw. Wszystkich Świętych 17831787 907/A z 19.05.1954
Gałązki Małe Dwór 1903 brak
Gostyczyna Zabytek Kościół pw. św. Mikołaja XVI/XVII w. 708/Wlkp/A z 10.09.2008
Kotowiecko Zabytek Zespół dworski 1842 721/A z 20.12.1995
Mączniki Spichlerz XIX w. brak
Miedzianów Zabytek Dwór z parkiem 1877 1696/A z 4.04.1975
Ociąż Wczesnośredniowieczne grodzisko IXXI w. brak
Zabytek Kościół pw. Narodzenia NMP 17851786 kl.IV-73/63/54 z 19.05.1954
Osiek Zabytek Dwór 1844 622/A z 24.06.1991
Skalmierzyce Zabytek Zespół kościoła parafialnego

pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej

1791 889/Wlkp/A z 25.03.2013
Śliwniki Zabytek Neoromański spichrz 1849 1548/A z 4.07.1974
Zabytek Pałac Niemojowskich 18481850 1412/A z 1.03.1973
Śmiłów Zabytek Park dworski XIX w. 738/A z 20.10.1997
Węgry Zabytek Dwór 1 poł. XIX w. 581/A z 18.03.1992

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Ludność[edytuj | edytuj kod]

Liczba mieszkańców gminy Nowe Skalmierzyce według danych GUS[11]
Rok

(stan na 1 stycznia)

Liczba ludności Przyrost Gęst. zaludnienia

[os./km²]

Powierzchnia

[km²]

2012 15 172 121 125,42
2013 15 163 9
2014 15 140 23
2015 15 246 106 122
2016 15 264 18
2017 15 333 64
2018 15 430 97 123
2019 15 478 48
2020 15 563 85 124
2021 15 625 62 125

Wskaźnik maskulinizacji[edytuj | edytuj kod]

Wskaźnik maskulinizacji[3]

(stan na 1 stycznia 2021)

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
populacja 15 625 100% 50,6% 49,4%

Piramida wieku[edytuj | edytuj kod]


Największe wsie w gminie Nowe Skalmierzyce[edytuj | edytuj kod]

Wieś Ludność

(2021)[3]

1 Skalmierzyce 2212
2 Biskupice Ołoboczne 1178
3 Śliwniki 1135
4 Ociąż 721
5 Boczków 653

Miejscowości[edytuj | edytuj kod]

Nowe Skalmierzyce
Podkoce, część wsi Mączniki (pozostałości dawnej obory)

Miasto[edytuj | edytuj kod]

Wsie sołeckie[edytuj | edytuj kod]

Osady[edytuj | edytuj kod]

Części wsi[edytuj | edytuj kod]

Przysiółki[edytuj | edytuj kod]

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

Publiczne Przedszkole nr 2 „Pod Kasztanami” w Nowych Skalmierzycach
Placówki oświatowe na terenie gminy Nowe Skalmierzyce[12]
Placówka Nazwa Adres
Żłobki Żłobek Gminny[13] (funkcjonuje od 2015) Nowe Skalmierzyce, ul. Generała Józefa Hallera 1
Przedszkola Publiczne Przedszkole nr 1 „Jarzębinka”
Publiczne Przedszkole nr 2 „Pod Kasztanami” (funkcjonuje od 1948) Nowe Skalmierzyce, ul. Kolejowa 16
Publiczne Przedszkole Fabianów, ul. Szkolna 54
Publiczne Przedszkole Kotowiecko, ul. Kaliska 4
Szkoły podstawowe Szkoła Podstawowa im. Powstańców Wielkopolskich Nowe Skalmierzyce, ul. Okólna 8
Szkoła Podstawowa im. Polskich Noblistów (funkcjonuje od 1909) Nowe Skalmierzyce, ul. Kaliska 52
Szkoła Podstawowa im. Orła Białego (funkcjonuje od 1840) Biskupice Ołoboczne, ul. Szkolna 7
Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej Droszew 21
Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka Kotowiecko, ul. Kaliska 4
Szkoła Podstawowa im. Jana Niepomucena Chrzana Gostyczyna 48
Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Ociążu Fabianów, ul. Szkolna 56
Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza Skalmierzyce, ul. Ostrowska 16

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Główne branże przemysłu to: meblowy, metalowy, rolnospożywczy oraz działalność usługowohandlowa[14]. W 2017 roku na terenie gminy w rejestrze REGON zarejestrowanych było 1134 podmiotów gospodarczych; dochód gminy na jednego mieszkańca wynosił 4615 zł[8].

W 2019 dochody budżetu Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce wynosiły 84,1 mln zł, a wydatki 82,0 mln zł – nadwyżka budżetowa wynosiła 2,1 mln zł[15].

Transport[edytuj | edytuj kod]

Obwodnica Nowych Skalmierzyc

Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]

Droga krajowa[edytuj | edytuj kod]

Droga wojewódzka[edytuj | edytuj kod]

Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]

Siedziba gminy[edytuj | edytuj kod]

Gmina jest jedną z dwóch gmin miejsko-wiejskich w Polsce, której siedzibą nie jest miasto – siedziba gminy mieści się we wsi Skalmierzyce, nie w mieście Nowe Skalmierzyce, od 2023 roku drugą jest gmina Bodzanów z siedzibą we wsi Chodkowo i miastem Bodzanów (porównaj też z gminą Święta Katarzyna w latach 1997–2009 oraz z gminą Silnowo w latach 1993–1994). Jednakże Nowe Skalmierzyce były siedzibą gminy od 1 stycznia 1973[16] do 30 grudnia 1999 roku[17].

Wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

  • „Przyjazna Gmina 2013” w konkursie Forum Biznesu Gazety Prawnej[18].
  • „Euro–Gmina” (2015) – statuetka i certyfikat na III Ogólnopolskim Forum Gospodarczym w Warszawie[19].
  • Ranking samorządów „Rzeczypospolitej” (2015, 2017, 2018) – miejsce w ogólnopolskim zestawieniu 100 najlepszych samorządów[20][21][22].
  • „Samorządowy Lider Edukacji” (2016, 2017) – Ogólnopolski Program Certyfikacji Gmin, Powiatów i Samorządnych Województw[23][24].
  • Ogólnopolski Ranking Zrównoważonego Rozwoju Jednostek Samorządu Terytorialnego (2017) – szóste miejsce w kategorii gmin miejsko-wiejskich[25].
  • Nagroda w rankingu Dziennika Gazety Prawnej – „Aktywizacja sportowa dzieci i młodzieży” (2019)[26].

Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]

Gmina Powiat Województwo
Godziesze Wielkie kaliski wielkopolskie
Gołuchów pleszewski
Kalisz (miasto na prawach powiatu)
Ostrów Wielkopolski ostrowski
Sieroszewice

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c GUS. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2021 roku. [dostęp 2021-08-03]. (pol.).
  2. (§ 7. Statut Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyc) Uchwała nr II/5/02 Rady Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce z dnia 6 grudnia 2002 r. (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2003 r. Nr 13, poz. 231).
  3. a b c Gmina Nowe Skalmierzyce w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-12-10] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  4. a b c d Położenie Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce [online], www.noweskalmierzyce.pl [dostęp 2017-10-24] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-25] (pol.).
  5. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Ostrowskiego na lata 2014–2017, 2014.
  6. Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2019-04-03].
  7. a b Historia – Gmina i Miasto Nowe Skalmierzyce [online], www.noweskalmierzyce.pl [dostęp 2017-10-24] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-12].
  8. a b Urząd Statystyczny w Poznaniu – Statystyczne Vademecum Samorządowca [online], 2018.
  9. Zestawienia zabytków nieruchomych [online], www.nid.pl [dostęp 2018-09-05].
  10. Zburzyli parowozownię [online], Radio Centrum [dostęp 2018-09-19] (pol.).
  11. GUS, Główny Urząd Statystyczny [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-08-16] (pol.).
  12. Informator o placówkach oświatowych prowadzonych przez Gminę i Miasto Nowe Skalmierzyce, 2018.
  13. Pierwszy żłobek w gminie [online], Fakty Kaliskie [dostęp 2015-12-01].
  14. Gospodarka – Gmina i Miasto Nowe Skalmierzyce [online], www.noweskalmierzyce.pl [dostęp 2017-10-24] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-13].
  15. Biuletyn Informacji Publicznej – Gmina i Miasto Nowe Skalmierzyce – Budżet Gminy i Miasta [online], bip.noweskalmierzyce.pl, 2019 [dostęp 2019-01-18] (pol.).
  16. Uchwała Nr XVIII/98/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 5 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie poznańskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 29 grudnia 1972 r., Nr 32, Poz. 391).
  17. Dz.U. z 1999 r. nr 110, poz. 1267.
  18. Przyjazne Nowe Skalmierzyce. noweskalmierzyce.pl. [dostęp 2014-12-28]. (pol.).
  19. III Ogólnopolska Gala Gospodarcza. noweskalmierzyce.pl. [dostęp 2015-06-04]. (pol.).
  20. Gmina i Miasto Nowe Skalmierzyce w gronie 100 najlepszych samorządów w Polsce. noweskalmierzyce.pl. [dostęp 2015-07-16]. (pol.).
  21. Gmina i Miasto Nowe Skalmierzyce w gronie najlepszych polskich samorządów [online], noweskalmierzyce.pl [dostęp 2017-12-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-24].
  22. Ranking samorządów [online], rankingsamorzadow.pl [dostęp 2018-10-13] (pol.).
  23. Tytuł „Samorządowego Lidera Edukacji” dla Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce [online], noweskalmierzyce.pl [dostęp 2016-10-15] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-18].
  24. Tytuł „Samorządowego Lidera Edukacji” po raz drugi [online], noweskalmierzyce.pl [dostęp 2017-12-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-24].
  25. Gmina i Miasto Nowe Skalmierzyce wyróżniona w ogólnopolskim konkursie [online], noweskalmierzyce.pl [dostęp 2017-11-10] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-10].
  26. Nagroda dla Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce [online], noweskalmierzyce.pl [dostęp 2019-06-09] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-09] (pol.).