Powidz (gmina)
| gmina wiejska | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| TERC |
3023052 | ||||
| Wójt |
Jakub Gwit | ||||
| Powierzchnia |
80,15 km² | ||||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
28,6 os./km² | ||||
| Nr kierunkowy |
63 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
PSL | ||||
Adres urzędu: ul. 29 Grudnia 2462-430 Powidz | |||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie powiatu
| |||||
| 52°25′00″N 17°55′00″E/52,416667 17,916667 | |||||
| Strona internetowa | |||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||
_location_map.png)
Powidz – gmina wiejska w województwie wielkopolskim, w powiecie słupeckim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie konińskim.
Siedziba gminy to Powidz.
Według danych z 31 grudnia 2012[2] gminę zamieszkiwało 2218 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku[3] gminę zamieszkiwało 2302 osób.
Jest to najmniejsza pod względem ludności gmina województwa wielkopolskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Obszar Powidza i okolic jest również terenem bogatym historycznie. Pierwsze ślady osadnictwa na tych ziemiach pochodzą z połowy I tysiąclecia p.n.e. Z tego okresu pochodzą odkryte osady nabrzeżne w Powidzu i Polanowie. Lokacji Powidza jako miasta dokonał w 1243 r., na prawie magdeburskim, książę Bolesław Pobożny. Przywilej ten został potwierdzony przez kolejnych władców Polski: Kazimierza Wielkiego, Kazimierza Jagiellończyka (1464 r.), Zygmunta Augusta (1563 r.) i Stefana Batorego (1582 r.). Mieszkańcy w XIV w. wsławiali się bohaterską obroną miasta przez najazdem krzyżackim. W wieku XV w. powstała w Powidzu szkoła przy kościele parafialnym, podlegająca Akademii Krakowskiej. Fakt ten stanowi źródło często występującego w tych stronach powiedzenia: „Dokąd idziesz?”, „Do Powidza po rozum.” Z kolei w XVIII w. na terenie Powidza zaczął rozwijać się przemysł, powstała fabryka szkła, zwana Hutą Powidzką. W wyniku zaborów Powidz znalazł się w granicach wpływów Prus. W 1793 r. wyodrębniono powiat Powidzki, który istniał do 1815 r. W okresie zaborów przez środek Jeziora Powidzkiego przebiegała granica pomiędzy zaborem pruskim a rosyjskim Królestwem Polskim. W latach 1893–1911 pobudowana została sieć wąskotorowa kolei powiatowej, łączącą Powidz z Gnieznem (trasa biegła od Anastazewa). Mieszkańcy Gminy brali czynny udział w walkach o niepodległość – w Powstaniu Listopadowym i Styczniowym. Z racji granicy prusko-rosyjskiej przebiegającej przez jezioro, obszar Gminy Powidz w okresie powstań 1831 i 1863 roku był punktem przerzutowym Wielkopolan w szeregi powstańcze. Na początku XX w. uczniowie powidzkiej szkoły zorganizowali strajk przeciwko wprowadzeniu nauczania religii w języku niemieckim. Wraz z wybuchem w 1918 r. Powstania Wielkopolskiego w Powidzu uformowała się grupa mieszkańców, funkcjonująca następnie jako Kompania Powidzka, która wyzwoliła Powidz, rozbrajając pruski posterunek w Anastazewie; brała także czynny udział w wyzwalaniu Ziemi Gnieźnieńskiej. W XIX w. Powidz był uzdrowiskiem słynącym ze zdrojowych wód oraz mikroklimatu korzystnego dla zdrowia. W okresie międzywojennym wybudowano hotel nad jeziorem oraz 60-metrowy pomost. W 1934 roku odebrano Powidzowi prawa miejskie, włączając go jako gromadę do powiatu gnieźnieńskiego. Status gminy, Powidz uzyskał w 1972 r., jednak już w 1975 roku włączono teren gminy do gminy Witkowo i województwa konińskiego. W 1994 roku gmina Powidz została reaktywowana, a w wyniku reformy administracyjnej wdrożonej w 1999 r. znalazła się w powiecie słupeckim, województwie wielkopolskim. Herb Powidza to złota korona królewska otwarta w stylu gotyckim XV w., umieszczona na czerwonym polu w kształcie tarczy.
Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]
Według danych z roku 2002[4] gmina Powidz ma obszar 80,15 km², w tym:
- użytki rolne: 28%
- użytki leśne: 47%
Gmina stanowi 9,57% powierzchni powiatu.
W Gminie Powidz znajduje się wojskowa 33 Baza Lotnictwa Transportowego wraz z lotniskiem.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Dane z 31 grudnia 2017 roku[3]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 2302 | 100 | 1 138 | 49,4 | 1 164 | 50,6 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
29 | 14 | 15 | |||
- Piramida wieku mieszkańców gminy Powidz w 2014 roku[1].
Edukacja[edytuj | edytuj kod]
- Szkoła Podstawowa w Powidzu[5]
Koło Gospodyń Wiejskich[edytuj | edytuj kod]
- Koło Gospodyń Wiejskich w Powidzu
- Koło Gospodyń Wiejskich w Ostrowie "FORSYCJA"
- Koło Gospodyń Wiejskich w Anastazewie
- Koło Gospodyń Wiejskich w Wylatkowie
- Koło Gospodyń Wiejskich w Charbinie
- Koło Gospodyń Wiejskich Polanowo[6]
Sołectwa[edytuj | edytuj kod]
Anastazewo, Charbin, Ługi, Ostrowo, Polanowo, Powidz, Powidz-Osiedle, Przybrodzin, Smolniki Powidzkie, Wylatkowo.
Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]
Kleczew, Orchowo, Ostrowite, Słupca, Strzałkowo, Witkowo
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Gmina Powidz w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2012 r.. stat.gov.pl. [dostęp 2014-07-31]. (pol.).
- ↑ a b Gmina Powidz w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-02-14] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Lista szkół - szkoły podstawowe - Gmina Powidz [online], szkolypodstawowe.gminapowidz.szkolnictwa.pl [dostęp 2023-09-12].
- ↑ https://krkgw.arimr.gov.pl/#
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Siedziba gminy: Powidz
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Osada leśna | |
| Części wsi |
|
