Tomaszów Mazowiecki (gmina wiejska)

Tomaszów Mazowiecki
	gmina wiejska
	; Kamienica Borucha Szepsa, obecnie siedziba Urzędu Gminy, ul. Mościckiego 4
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	tomaszowski
TERC	1016092
Wójt	Franciszek Szmigiel (2010)
Powierzchnia	151,3 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 10 877
• gęstość	72,6 os./km²
Nr kierunkowy	44
Tablice rejestracyjne	ETM
	Adres urzędu:ul. Mościckiego 4; 97-200 Tomaszów Mazowiecki
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	24
Liczba miejscowości	28
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Tomaszów Mazowiecki
	Położenie na mapie Polski Tomaszów Mazowiecki
	51°32′N 20°01′E/51,531389 20,008889
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Tomaszów Mazowiecki – gmina w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie piotrkowskim.

Siedziba gminy to Tomaszów Mazowiecki.

Według danych z 30 czerwca 2004^[2] gminę zamieszkiwały 9663 osoby.

Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]

Według danych z roku 2002^[3] gmina Tomaszów Mazowiecki ma obszar 151,3 km², w tym:

użytki rolne: 45%
użytki leśne: 44%

Gmina stanowi 14,75% powierzchni powiatu.

Rezerwaty przyrody[edytuj | edytuj kod]

Na terenie gminy znajdują się następujące rezerwaty przyrody^[4]:

rezerwat przyrody Sługocice – chroni stanowisko żywca dziewięciolistnego w grądzie wilgotnym,
rezerwat przyrody Jeleń – chroni lasy liściaste z jodłą,
rezerwat przyrody Twarda – chroni las jodłowy.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 30 czerwca 2004^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	9663	100	4903	50,7	4760	49,3
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	63,9		32,4		31,5

Piramida wieku mieszkańców gminy Tomaszów Mazowiecki w 2014 roku^[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1975 gmina Tomaszów Mazowiecki otrzymała obecny kształt. Na terenie gminy kultywuje się folklor regionu opoczyńskiego.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

zespół klasztorny franciszkanów z XVII wieku w Smardzewicach,
dwór z drugiej połowy XIX wieku w Świńsku
dwór z XX wieku w Zaborowie
zespół stanowisk archeologicznych z okresu wpływów rzymskich w Ciebłowicach.

Opis gminy[edytuj | edytuj kod]

Charakter gminy: rolniczo-turystyczny. Użytki rolne zajmują 45% ogółu terenu, pozostałą część terenu pokrywają prawie w całości lasy (46%), które są skupione w okolicy doliny Pilicy i Zalewu Sulejowskiego. Przez gminę, w jej południowej części, przepływa Pilica z fragmentem Zalewu Sulejowskiego. Cały Zalew wraz z otaczającymi go lasami tworzą Sulejowski Park Krajobrazowy. Aby spiętrzyć wodę w Zalewie zbudowano zaporę o długości 1200 m i szerokości 16 m. W zaporę wbudowane są turbogeneratory elektryczne o mocy 3,3 MW każdy. Okolice Zalewu zostały zagospodarowane dla potrzeb turystyki i rekreacji. Powstały ośrodki w Smardzewicach, Treście, Karolinowie, a także nowoczesny camping i pole namiotowe w Borkach. Gmina posiada również takie atrakcje turystyczne jak: jedyny w Polsce centralnej Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach, największą w Polsce i jedną z największych w Europie odkrywkową kopalnię piasków kwarcowych Biała Góra.

Sołectwa[edytuj | edytuj kod]

Cekanów, Chorzęcin, Ciebłowice Duże, Ciebłowice Małe, Dąbrowa, Godaszewice, Jadwigów, Karolinów, Kolonia Zawada, Komorów, Kwiatkówka, Łazisko, Niebrów, Sługocice, Smardzewice, Swolszewice Małe, Świńsko, Tresta, Twarda, Wąwał, Wiaderno, Zaborów Drugi, Zaborów Pierwszy, Zawada.

Miejscowości bez statusu sołectwa: Cekanów (kolonia), Jeleń

Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]

Inowłódz, Lubochnia, Mniszków, Sławno, Tomaszów Mazowiecki (miasto), Ujazd, Wolbórz

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Gmina Tomaszów Mazowiecki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ ^a ^b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Rejestr Form Ochrony Przyrody prowadzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi (stan na 02.02.2015 r.). [dostęp 2015-02-18].

[populacja2016-1] Gmina Tomaszów Mazowiecki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[autonazwa2-2] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[autonazwa1-3] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[4] Rejestr Form Ochrony Przyrody prowadzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi (stan na 02.02.2015 r.). [dostęp 2015-02-18].

[1]

[2]

[3]

[4]

Siedziba gminy	Tomaszów Mazowiecki
Sołectwa	Cekanów Chorzęcin Ciebłowice Duże Ciebłowice Małe Dąbrowa Godaszewice Jadwigów Karolinów Kolonia Zawada Komorów Kwiatkówka Łazisko Niebrów Sługocice Smardzewice Swolszewice Małe Świńsko Tresta Twarda Wąwał Wiaderno Zaborów Drugi Zaborów Pierwszy Zawada
Miejscowości niesołeckie	Cekanów Gajówka Smardzewice Jeleń Pudło
Integralne części wsi	Baranówka

Miasta	Inowłódz Tomaszów Mazowiecki Ujazd
Gminy miejskie	Tomaszów Mazowiecki
Gminy miejsko-wiejskie	Inowłódz Ujazd
Gminy wiejskie	Będków Budziszewice Czerniewice Lubochnia Rokiciny Rzeczyca Tomaszów Mazowiecki Żelechlinek

Przynależność wojewódzka	gubernia piotrkowska (1867–1915) woj. łódzkie (II RP) (1919–1939) woj. łódzkie (1945–1975)
Miasta	Bełchatów (do 1870 i 1925–55 →) Grocholice (do 1870) Kamieńsk (do 1870) Piotrków (Trybunalski) (do 1947 →) Rozprza (do 1870) Sulejów (do 1870 i od 1927) Wolbórz (do 1870)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–1975)	Bełchatówek (do 1954) Bogusławice (do 1953) Brzoza (do 1874) Bujny Szlacheckie (1868–1954) Bukowie (do 1868) Chabielice (do 1954) Drużbice (do 1868) Golesze (do 1954) Gomulin (do 1877) Gorzkowice Grabica Grocholice (1953–54) Kamieńsk Kleszczów (do 1954) Kluki (do 1954) Kociszew (do 1868) Krzyżanów (do 1953) Łęczno (do 1954) Łękawa (do 1953) Łęki Szlacheckie (1950–1954 i od 1973) Łobudzice (do 1868) Mąkolice (do 1868) Moszczenica (od 1973) Mzurki (1953–54) Parzniewice (do 1954) Piotrków Trybunalski (od 1973) Podolin (do 1953) Poniatów (1953–54) Ręczno (do 1950 i od 1973) Rozprza Siomki (1953–54) Srocko (1953–54) Sulejów (?–1927) Sulejów (od 1973) Szydłów (1877–1954) Tomaszów Mazowiecki (od 1973) Uszczyn (do 1953) Wadlew (do 1954) Wola Krzysztoporska (od 1973) Wolbórz (od 1953) Woźniki (1868–1953)
Gromady (1954–1972)	Adamów (1954–58) Baby Bełchatów (1954–1955 →) Bińków (1954–1955 →) Bogdanów (1954–1972) Boryszów (1954–1961) Bujny Szlacheckie (1954–1955 →) Chabielice (1954–1955 →) Dobrenice (1954–1957) Domiechowice (1954–1955 →) Gałkowice (1954–58) Gazomia Stara (1954–1968) Golesze (1954–1972) Gomulin (1954–1972) Gorzędów (1954–58) Gorzkowice (1954–1972) Grabica (1954–1972) Gręboszew (1954–1955 →) Grocholice (1954–1955 →) Janów (1954–1955 →) Jarosty (1954–1972) Kamień (1954–1955 →) Kamieńsk (1954–1972) Kaszewice (1954–1955 →) Kącik (1954–1955 →) Kleszczów (1954–1955 →) Kluki (1954–1955 →) Kociszew (1954–1955 →) Komorniki (1954–58) Kuznocin (1954–1968) Lubiec (1954–1955 →) Lubień (1954–1961) Łęczno (1954–1972) Łękawa (1954–1955 →) Łęki Szlacheckie (1954–1972) Łękińsko (1954–1955 →) Mierzyn (1954–1968) Milejów (1954–1972) Moszczenica (1954–1972) Niechcice (1954–1972) Parzniewice (1954–1972) Parzno (1954–1955 →) Plucice (1954–1957) Polichno (1954–1968) Poniatów (1954–1972) Przygłów (1954–1972) Raków (1954–1959) Ręczno Rękoraj (1954–1957) Rozprza (1954–1972) Ruszczyn (1954–1955 →) Siomki (1954–1968) Sobaków (1954–1959) Srocko (1954–1972) Sromutka (1954–1955 →) Stobnica (1954–1957) Straszów (1954–1959) Suchcice (1954–1955 →) Szydłów (1954–1972) Trzepnica (1954–1972) Wadlew (1954–1955 →) Wiaderno (1954–1968) Wola Krzysztoporska (1954–1972) Wolbórz (1954–1972) Woźniki (1954–1968) Żerechowa (1954–1961) Żeronie (1954–1959)