Gołąbek słodkawy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gołąbek słodkawy |
| Nazwa systematyczna | |
| Russula integra (L.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 360 (1838) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie | |
.JPG)
Gołąbek słodkawy (Russula integra (L.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1]
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji: Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].
Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1991, w polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był wcześniej pod nazwami: gołąbek różnobarwny, gołębiatka, syrojeszka ostra, syrojeszka gorzka, czartopłoch, serojeszka gorzka, serojeszka ostra[2]. Niektóre Synonimy łacińskie[3]:
- Agaricus integer L.
- Russula alutacea subsp. integra (L.) Singer
- Russula gilva var. lutea (P. Karst.) J.E. Lange
- Russula phlyctidospora (Romagn.) Bon
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnicy 3–12 cm, początkowo półkulisty, potem szeroko rozpostarty, na koniec wklęsły. Powierzchnia gładka, w stanie wilgotnym lepiąca się i błyszcząca. Barwa brązowa, brązowopurpurowa, czekoladowoczerwona, żółtobrązowa. Na środku zazwyczaj ma oliwkowe plamy lub jest ciemnopurpurowy, na starość odbarwiający się do jasnoochrowego. Brzeg często bywa karbowany i gruzełkowaty, skórka daje się ściągnąć do połowy średnicy kapelusza[4].
U młodych okazów gęste. Początkowo są białe, później żółtawe lub bladoochrowe. Brak międzyblaszek[5].
Wysokość 4–8 cm, grubość 2–3 cm, u młodych okazów dołem pałkowato rozszerzony, później walcowaty. Powierzchnia biaława, często zmarszczona i dołem z żółtymi plamami[5].
Jędrny, gruby, twardy. Jest biały i tylko pod skórka nieco czerwonawy. Ma słaby, owocowy zapach i łagodny smak[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników żółty. Zarodniki o kształcie od szeroko jajowatego do kulistego i pokryte różnej wielkości brodawkami; większość jest dużych i stożkowatych. Podstawki o rozmiarach 65 × 514,5 μm. Cystydy mają rozmiar do 120 (wyjątkowo 160) × 7–13 μm, wrzecionowaty kształt i tępy koniec. Pod wpływem fuksyny na strzępkach prymordialnych i ściankach włosków powstają czerwone kropelki[4].
- Gatunki podobne
- gołąbek brunatny (Russula badia). Jest bardzo podobny, ale niejadalny. Różni się bardzo piekącym i długotrwale utrzymującym się w ustach smakiem. Ma też bardziej czerwonawe odcienie kapelusza[4],
- gołąbek kunowy (Russula mustelina) ma również podobne ubarwienie. Jest jednak bardziej mięsisty, ma kremowe blaszki i biały wysyp zarodników. Smaczny grzyb jadalny[6]
- Russula romellii jest podobnej barwy, ale ma bardziej mięsisty i większy kapelusz, często z czerwonymi lub fioletowymi odcieniami, blaszki żółte lub pomarańczowe[6].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Europie, w północnej części Azji (Kaukaz, Rosja, Syberia, Daleki Wschód, Chiny, Korea i Japonia), w Ameryce Północnej, Afryce Północnej (Maroko, Algieria). W Europie występuje w większości krajów. Wschodnia granica zasięgu znajduje się na Białorusi[6]. W Polsce jest pospolity[2].
Rośnie na ziemi w lasach iglastych, szczególnie w górach i na terenach podgórskich, zwłaszcza w sąsiedztwie borówek. Owocniki wytwarza od lipca do października[5].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb mikoryzowy[2]. Jest jadalny, ale z powodu dużej zmienności kolorystycznej jest trudny do odróżnienia od podobnych gatunków (z których nie wszystkie są jadalne)[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2014-02-05]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ a b c d Alina Skirgiełło: Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota), tom 20. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), gołąbek (Russula). Warszawa=Kraków: PWN, 1998. ISBN 83-01-09137-1.
- ↑ a b c d Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c G. J. Krieglsteiner, A. Gminder, W. Winterhoff: Die Großpilze Baden-Württembergs. 2, Eugen Ulmer, Stuttgart 2000, isbn 3-8001-3531-0, s. 489.