Gołkowice Dolne

Gołkowice Dolne
	wieś
	; Zabudowa Gołkowic Dolnych z czasów kolonizacji józefińskiej
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	nowosądecki
Gmina	Stary Sącz
Liczba ludności (2022)	1259
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	33-388
Tablice rejestracyjne	KNS
SIMC	0465590
	Położenie na mapie gminy Stary Sącz Gołkowice Dolne
	Położenie na mapie Polski Gołkowice Dolne
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Gołkowice Dolne
	Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Gołkowice Dolne
	49°32′48″N 20°34′56″E/49,546667 20,582222
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gołkowice Dolne (do 29 maja 1953 Gołkowice Niemieckie^[4]) – wieś, sołectwo w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Stary Sącz w południowo-zachodniej krawędzi Kotliny Sądeckiej w dolinie Dunajca.

Graniczy z Mostkami, Moszczenicą Niżną, Gołkowicami Górnymi oraz Naszacowicami (gmina Podegrodzie).

Wieś duchowna Gołkowice położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sądeckim województwa krakowskiego^[5].

Nazwa wsi wywodzi się od jej założyciela Gołka. Według innej wersji od miejscowej odmiany pszenicy zwanej gołka.

Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Gołkowice Dolne^[6]^[7]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0465609	Dolina	część wsi
0465615	Pod Lasem	część wsi

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wieś wspomniana była w dokumentach już w 1276 r. i była własnością starosądeckiego klasztoru. Wtedy to ks. Kinga zezwoliła na przeniesienie wsi na prawo niemieckie. Wspominana też u Jana Długosza w Liber beneficjorum... jako Gołkowycze w których był folwark i karczma. W XVI w. doszedł browar i młyn.

Od XVI w. była tutaj siedziba klucza gołkowickiego włości Klarysek starosądeckich.

Wieś w latach 1579–1582 była dzierżawiona przez Prokopa Pieniążka a w 1606 r. przez Sebastiana Lubomirskiego. We wrześniu 1770 r. zajęta została przez wojska austriackie i włączona do Królestwa Węgierskiego, a w 1773 r. do Galicji.

Od 1782 r. stanowiła własność austriackiego skarbu państwa (tzw. Kamery). W latach 1784–1820 osadzono tutaj 37 rodzin niemieckich kolonistów. Zmieniono wówczas nazwę wsi na Gołkowice Niemieckie (Deutsch Golkowitz). Ewangeliccy mieszkańcy należeli do parafii ewangelickiej w Stadłach.

Do 1933 r. była to gmina jednowioskowa. W latach 1933–1954 należała do gminy zbiorowej Stary Sącz-Wieś. W czasie okupacji niemieckiej wieś ponownie zwała się Deutsche Golkowitz. W latach 1955–1972 była siedzibą GRN Gołkowice Dolne. Od 1973 r. jest sołectwem Miasta i Gminy Stary Sącz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Herb wsi przedstawia na tarczy w polu błękitnym złoty krzyż łaciński nad którym jest złota pięciopałkowa korona. Pod krzyżem skrzyżowane dwie gałązki (laurowe?). Według innej wersji zamiast gałązek są tam kłosy pszenicy „gołki”.

We wsi działa założony 12 lipca 2003 r., kontynuujący tradycje założonego w roku 1960 LZS Gołkowice, klub piłkarski Jaworzynka Gołkowice, występujący w B-klasie grupie nowosądeckiej (stan na sezon 2008/2009).

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Gołkowice

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 34753
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 323 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Zarządzenie nr 62 Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 1953 r. w sprawie zmiany i ustalenia nazw miejscowości. (M.P. z 1953 r. nr 51, poz. 572)
↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 1, Mapy, plany, Warszawa 2008, [b.n.s]
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Biblioteka Publiczna w Gołkowicach. bibgol.cba.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-08)].

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 34753

[2] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .

[3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 323 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[4] Zarządzenie nr 62 Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 1953 r. w sprawie zmiany i ustalenia nazw miejscowości. (M.P. z 1953 r. nr 51, poz. 572)

[5] Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 1, Mapy, plany, Warszawa 2008, [b.n.s]

[RMAiC-2013-6] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).

[teryt-7] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju).

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

Miasta	Stary Sącz
Części miasta	Cyganowice Kamieniec Lipie Na Kamieńcu Przewóz Piaski Podgórze Poczekaj Podmajerz Przewóz
Wsie	Barcice Barcice Dolne Gaboń Gołkowice Dolne Gołkowice Górne Łazy Biegonickie Mostki Moszczenica Niżna Moszczenica Wyżna Myślec Popowice Przysietnica Skrudzina Wola Krogulecka
Integralne części wsi	Bachnacie Bania Baranówka Cegielnia Cerchla Chmielówka Chmurówka Ćwierci Niżne Ćwiercie Wyżne Dolina Dominików Dwór Działa Dzielnica Facimiech Gaj Galiców Garby Glinczak Głucha Dolina Grabowce Groń Jachlówka Jurczaki Kamieniec Kębiałki Klin Kliny Krzyżówka Lejzówka Lipie Łaziska Łąki Łęgi Maliniki Mołdawówka Morawina Na Łąkach Na Michałówce Na Wierchu Niżny Koniec Opalana Osada Paryje Pasternia Pieniężne Pierzwia Poczekaj Pod Dzielnicą Pod Łąkami Pod Lasem Pod Lipą Pod Wierchami Poddolinki Podlesie Podoliska Podsapieniec Polanka Połom Potoki Potyle Praczka Przychód Sapieniec (Barcice) Sapieniec (Przysietnica) Skrajnia (Barcice) Skrajnia (Przysietnica) Strzębiałki (Barcice) Strzębiałki (Przysietnica) Śmierciaki Twarożka U Garwali U Górali U Sarnów U Stawiarskich Wąchałówka Wdżary Wilkówka Wójcikówka Wojsówka Wola Wydarta Wygony Wyżny Koniec Za Ugory Zabronie Zadki Zagórze Zagórze Korzeczkowskie Zagórze Żeleźnikowskie Zagroda Zapasiecze (Gaboń) Zapasiecze (Skrudzina)