Golteria rozesłana

Golteria rozesłana
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	wrzosowce
Rodzina	wrzosowate
Rodzaj	golteria
Gatunek	golteria rozesłana
	Nazwa systematyczna
	Gaultheria procumbens L.; Sp. Pl. 1: 395. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Golteria rozesłana, gaulteria rozesłana, starzęśla rozesłana (Gaultheria procumbens L.) – gatunek rośliny okrywowej^[3] z rodziny wrzosowatych.

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Występuje na wschodzie Ameryki Północnej.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Wiecznie zielona krzewinka o pokroju płożącym, do 15 cm wysokości.
Liść: Eliptyczny, ząbkowany, od strony wierzchniej błyszczący. Liście skupione są na końcach gałązek.
Kwiaty: Dzbankowate^[3], skupione pojedynczo lub w skąpokwiatowych gronach. Kwitnie w lipcu i sierpniu.
Owoce: Okrągła torebka o średnicy od 8 do 15 mm, koloru różowego.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Roślina lecznicza dostarczająca olejków eterycznych, w handlu znanych pod nazwą "wintergreen oil". Pozyskuje się go w procesie destylacji. Używany jako środek przeciwbólowy, przeciwzapalny, antyseptyczny i moczopędny^[4]. Wykorzystywane są również w przemyśle perfumeryjnym i spożywczym^[5].
Jest uprawiana jako roślina ozdobna.

Uprawa[edytuj | edytuj kod]

Optymalnym stanowiskiem dla golterii rozesłanej jest gleba umiarkowanie wilgotna, lekka, przepuszczalna i bogata w próchnicę o kwaśnym pH (3,5 - 4,2)^[6].

Stanowisko półcieniste. Jest odporna na mrozy.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-13] (ang.).
↑ ^a ^b JadwigaJ. Waźbińska JadwigaJ., BeataB. Płoszaj BeataB., Golteria Rozesłana (Gaultheria Procumbens L.) jako alternatywna krzewinka okrywowa, 2007 .
↑ AnnaA. Kwiatkowska AnnaA., AgnieszkaA. Mielczarek AgnieszkaA., TomaszT. Gajewski TomaszT., Wykorzystanie olejków eterycznych w środkach do higieny jamy ustnej, „Nowa Stomatologia” (3/2017), 2017, s. 148-155 .
↑ PliszkaP. B PliszkaP., WazbinskaW. J. WazbinskaW., Huszcza-CiolkowskaH.C. G. Huszcza-CiolkowskaH.C., Związki polifenolowe i biopierwiastki w owocach golterii rozesłanej [Gaultheria procumbens L.] zbieranej w różnych terminach dojrzałosci, „Biuletyn Magnezologiczny”, 2009 .
↑ AgnieszkaA. Lach AgnieszkaA., Golteria rozesłana - właściwości lecznicze i uprawa w ogrodzie [online], Poradnik Ogrodniczy [dostęp 2019-01-29] .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-13] (ang.).

[:0-3] JadwigaJ. Waźbińska JadwigaJ., BeataB. Płoszaj BeataB., Golteria Rozesłana (Gaultheria Procumbens L.) jako alternatywna krzewinka okrywowa, 2007 .

[4] AnnaA. Kwiatkowska AnnaA., AgnieszkaA. Mielczarek AgnieszkaA., TomaszT. Gajewski TomaszT., Wykorzystanie olejków eterycznych w środkach do higieny jamy ustnej, „Nowa Stomatologia” (3/2017), 2017, s. 148-155 .

[5] PliszkaP. B PliszkaP., WazbinskaW. J. WazbinskaW., Huszcza-CiolkowskaH.C. G. Huszcza-CiolkowskaH.C., Związki polifenolowe i biopierwiastki w owocach golterii rozesłanej [Gaultheria procumbens L.] zbieranej w różnych terminach dojrzałosci, „Biuletyn Magnezologiczny”, 2009 .

[6] AgnieszkaA. Lach AgnieszkaA., Golteria rozesłana - właściwości lecznicze i uprawa w ogrodzie [online], Poradnik Ogrodniczy [dostęp 2019-01-29] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]