Gospodarka Unii Europejskiej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje) o 09:14, 19 sty 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Gospodarka Unii Europejskiej
Ilustracja
Informacje ogólne
Waluta

Euro

Bank centralny

Europejski Bank Centralny

Dane statystyczne
PKB (nominalny)

15,84 bln $ (2013)[1]

PKB (ważony PSN)

15,39 bln $ (2011)[1]

PKB per capita

34 000 $ (2011)[1]

Wzrost PKB

1,6% (2011)[1]

Struktura PKB

rolnictwo 1,8%, przemysł 25,1%, usługi 73,1% (2011)[1]

Inflacja

2,9% (2011)[1]

Wymiana handlowa
Eksport

1,791 bln $ (2010)[1]

Główni partnerzy

Stany Zjednoczone 17,5%, Chiny 8,3%, Szwajcaria 7,7%, Rosja 6,3%, Turcja 4,5% (2010)

Import

2 bln $ (2010)[1]

Główni partnerzy

Chiny 18,7%, Stany Zjednoczone 11,0%, Rosja 9,7%, Szwajcaria 5,5%, Norwegia 4,4%

Zatrudnienie
Struktura zatrudnienia

rolnictwo 4,7%, przemysł 25,1%, usługi 73,1%

Stopa bezrobocia

9,6% (2011)[1]

Wskaźniki jakości życia
Współczynnik Giniego

30,4 (2010)[1]

Gospodarka Unii Europejskiej – gospodarka wszystkich państw tworzących Unię Europejską rozpatrywanych łącznie, jakby stanowiły jedno państwo. W 2010 roku PKB Unii Europejskiej wynosił 12,279 biliona € (16,282 biliona $)[2], co oznacza że gospodarka Unii Europejskiej była większa od największej gospodarki pojedynczego państwa, Stanów Zjednoczonych.

Gospodarka krajów członkowskich

Zobacz też: Gospodarka Austrii, Gospodarka Belgii, Gospodarka Bułgarii, Gospodarka Chorwacji, Gospodarka Cypru, Gospodarka Czech, Gospodarka Danii, Gospodarka Estonii, Gospodarka Francji, Gospodarka Grecji, Gospodarka Hiszpanii, Gospodarka Holandii, Gospodarka Irlandii, Gospodarka Litwy, Gospodarka Luksemburga, Gospodarka Łotwy, Gospodarka Malty, Gospodarka Niemiec, Gospodarka Polski, Gospodarka Portugalii, Gospodarka Rumunii, Gospodarka Słowacji, Gospodarka Słowenii, Gospodarka Szwecji, Gospodarka Wielkiej Brytanii, Gospodarka Węgier, Gospodarka Włoch.

W państwach panuje dosyć wysoki stopień redystrybucji dochodów, dochodzący do 60% PKB (w Szwecji). Główną gałąź gospodarki tych krajów stanowią usługi (telekomunikacje, bankowe, budowlane, transportowe – w tym samochodowe, morskie i lotnicze itd.), w dalszej kolejności przemysł oraz schemizowane i zautomatyzowane rolnictwo.

Większość PKB wytwarza sektor prywatny, jednak dosyć duży udział w nim ma sektor państwowy: w Szwecji – około 30% (w latach 80. ponad 40%), w Polsce obecnie około 25%, we Francji w rękach państwowych pozostaje kolej, elektrownie (EDF, który posiada kilka elektrowni w Polsce), dystrybucja gazu (GDF) i wiele innych przedsiębiorstw, które są dochodowe i zasilają budżet państwa.

Kraje Unii Europejskiej składającej się z 28 państw mają łącznie najwyższy na świecie produkt krajowy brutto. Pod względem dochodu na głowę mieszkańca kraje „starej” Unii są w światowej czołówce, niektóre regiony Europy, na przykład Bawaria czy Île-de-France, mają prawie dwukrotnie wyższy niż średni poziom z 28 państwami.

14 marca 2008 roku ekonomiści banku Goldman Sachs obliczyli, że gospodarka 15 państw strefy euro stała się największą gospodarką świata. Przyczyną jest osłabiający się dolar. W poprzedzającym roku PKB Stanów Zjednoczonych osiągnął ponad 13,84 bln dolarów, podczas gdy strefy euro prawie 8,85 bln euro. Przy kursie 1,5688 dol. za euro (według kursu z 14 marca 2008), daje to ponad 13,88 bln dol. Euroland pobił więc USA o blisko 40 mld dolarów.

Wzrost gospodarczy

Obecnie kraje starej Unii znajdują się w słabszej kondycji: ich wzrost gospodarczy waha się między 0% a 2%. Jednocześnie mają niski przyrost naturalny i większe ograniczenia imigracyjne niż w krajach zamożnych o mniejszym zaludnieniu. Niemcy są pierwsi na świecie pod względem wartości eksportu swoich produktów, nawet przed ludniejszą Japonią. W Szwecji, Finlandii i Danii wzrost wynosi ponad 3%. W słabiej rozwiniętych państwach nowej Unii wynosi on zwykle 4-7% (Polska), 5-8% (Słowacja) czy 8-12% (Estonia). Należy jednak zauważyć, że PKB tych państw tuż po wprowadzeniu gospodarki rynkowej notował gwałtowny spadek w związku z utratą rynku radzieckiego: w Polsce było to -17%, w przypadku Bułgarii nawet -40%, a poziom PKB z czasów socjalizmu odzyskała dopiero w 2003 r.

Statystyka

Gospodarka


     Wskaźnik równy średniej UE

     Wskaźnik lepszy od średniej UE

     Wskaźnik słabszy od średniej UE

Państwa
członkowskie[3] 		PKB (2016)[4] Wzrost
PKB
w %
(2016)
[5] 		PKB per capita (2016)[4] Dług
publiczny
PKB = 100 %
(2016)[6] 		Nadwyżka
/ Deficyt
PKB = 100 %
(2016)[7] 		Inflacja
HICP
w %
(2016)[8] 		Bezro-
bocie
w %
(2016)[9]
w mln
Euro 		w mln
PPS 		UE28 = 100 % w
Euro 		w
PPS 		UE28 = 100 %
Euro PPS Euro PPS
 Unia Europejska 14 824 756 14 824 756 100,00 100,00 1,9 28 998 29 000 100,0 100,0 83,5 -1,7 0,3 8,6
 Niemcy 3 134 070 2 946 546 21,14 19,88 1,9 37 997 35 700 131,0 123,1 68,3 0,8 0,4 4,1
 Francja 2 228 857 2 028 992 15,03 13,69 1,2 33 431 30 400 115,3 104,8 96,0 -3,4 0,3 10,1
 Wielka Brytania 2 366 912 2 045 670 15,97 13,80 1,8 36 096 31 200 124,5 107,6 89,3 -3,0 0,7 4,8
 Włochy 1 672 438 1 691 520 11,28 11,41 0,9 27 588 27 900 95,1 96,2 132,6 -2,4 -0,1 11,7
 Hiszpania 1 113 851 1 233 498 7,51 8,32 3,3 23 970 26 500 82,7 91,4 99,4 -4,5 -0,3 19,6
 Polska 424 269 771 939 2,86 5,21 2,7 11 041 20 100 38,1 69,3 54,4 -2,4 -0,2 6,2
 Rumunia 169 578 339 309 1,14 2,29 4,8 8 582 17 200 29,6 59,3 37,6 -3,0 -1,1 5,9
 Holandia 697 219 633 901 4,70 4,28 2,2 40 941 37 200 141,2 128,3 62,3 0,4 0,1 6,0
 Belgia 421 611 385 009 2,84 2,60 1,2 37 407 34 200 129,0 117,9 105,9 -2,6 1,8 7,8
 Grecja 175 888 210 533 1,19 1,42 0,0 16 310 19 500 56,2 67,2 179,0 0,7 0,0 23,6
 Czechy 174 412 268 155 1,18 1,81 2,6 16 510 25 400 56,9 87,6 37,2 0,6 0,6 4,0
 Portugalia 184 931 231 269 1,25 1,56 1,5 17 905 22 400 61,7 77,2 130,4 -2,0 0,6 11,2
 Szwecja 462 057 356 205 3,12 2,40 3,3 46 564 35 900 160,6 123,8 41,6 0,9 1,1 6,9
 Węgry 112 399 191 603 0,76 1,29 2,2 11 452 19 500 39,5 67,2 74,1 -1,8 0,4 5,1
 Austria 349 344 320 411 2,36 2,16 1,5 39 975 36 700 137,9 126,6 84,6 -1,6 1,0 6,0
 Bułgaria 47 364 99 736 0,32 0,67 3,9 6 620 13 900 22,8 47,9 29,5 0,0 -1,3 7,6
 Dania 276 805 208 327 1,87 1,41 1,7 48 316 36 400 166,6 125,5 37,8 -0,9 0,0 6,2
 Finlandia 214 062 173 046 1,44 1,17 1,9 38 959 31 500 134,4 108,6 63,6 -1,9 0,4 8,8
 Słowacja 80 958 121 634 0,55 0,82 3,3 14 907 22 400 51,4 77,2 51,9 -1,7 -0,5 9,7
 Irlandia 265 835 240 489 1,79 1,62 5,1 56 761 51 300 195,7 176,9 75,4 -0,6 -0,2 7,9
 Chorwacja 45 557 71 723 0,31 0,48 3,0 10 862 17 100 37,5 59,0 84,2 -0,8 -0,6 13,4
 Litwa 38 637 62 730 0,26 0,42 2,3 13 469 21 900 46,4 75,5 40,2 0,3 0,7 7,9
 Słowenia 39 769 49 667 0,27 0,34 3,1 19 262 24 100 66,4 83,1 79,7 -1,8 -0,2 8,0
 Łotwa 25 021 37 192 0,17 0,25 2,2 12 761 19 000 44,0 65,5 40,1 0,0 0,1 9,6
 Estonia 20 916 28 276 0,14 0,19 2,1 15 895 21 500 54,8 74,1 9,5 0,3 0,8 6,8
 Cypr 17 901 20 159 0,12 0,14 3,0 20 985 23 600 72,4 81,4 107,8 0,4 -1,2 13,0
 Luksemburg 54 195 45 149 0,37 0,30 3,1 92 863 77 400 320,2 266,9 20,0 1,6 0,0 6,3
 Malta 9 898 12 069 0,07 0,08 5,5 22 669 27 600 78,2 95,2 58,3 1,0 0,9 4,7
Poziom życia w Unii Europejskiej
Państwa
członkowskie[3] 		Rzeczywista konsumpcja indywidualna per capita[4][10]
2004 2016
w
Euro 		w
PPS 		UE28 = 100 % w
Euro 		w
PPS 		UE28 = 100 %

Euro 		PPS
Euro 		PPS
 Unia Europejska 15 690 15 700 100,0 100,0 20 000 20 000 100,0 100,0
 Niemcy 19 146 18 700 122,0 119,1 25 227 24 400 126,1 122,0
 Francja 18 914 17 500 120,5 111,5 23 646 22 200 118,2 111,0
 Wielka Brytania 24 780 20 200 157,9 128,7 27 893 22 900 139,5 114,5
 Włochy 17 548 16 900 111,8 107,6 19 794 19 400 99,0 97,0
 Hiszpania 13 631 15 300 86,9 97,5 16 429 17 800 82,1 89,0
 Polska 3 987 8 500 25,4 54,1 7 538 15 100 37,7 75,5
 Rumunia 2 204 6 100 14,0 38,9 5 878 12 500 29,4 62,5
 Holandia 20 335 19 400 129,6 123,6 25 049 22 200 125,2 111,0
 Belgia 18 458 17 400 117,6 110,8 24 962 22 500 124,8 112,5
 Grecja 12 958 15 400 82,6 98,1 12 940 15 400 64,7 77,0
 Czechy 5 610 11 100 35,8 70,7 9 454 15 500 47,3 77,5
 Portugalia 10 973 13 400 69,9 85,4 13 506 16 400 67,5 82,0
 Szwecja 21 868 17 500 139,4 111,5 29 601 22 200 148,0 111,0
 Węgry 5 512 9 600 35,1 61,1 6 951 12 600 34,8 63,0
 Austria 19 478 18 700 124,1 119,1 26 157 23 600 130,8 118,0
 Bułgaria 2 102 5 900 13,4 37,6 4 558 10 600 22,8 53,0
 Dania 24 349 17 100 155,2 108,9 31 761 22 800 158,8 114,0
 Finlandia 19 239 15 800 122,6 100,6 27 981 22 800 139,9 114,0
 Słowacja 4 139 8 800 26,4 56,1 9 775 15 400 48,9 77,0
 Irlandia 21 007 17 200 133,9 109,6 24 253 19 300 121,3 96,5
 Chorwacja 5 405 8 500 34,4 54,1 7 399 11 700 37,0 58,5
 Litwa 4 066 8 700 25,9 55,4 10 119 17 200 50,6 86,0
 Słowenia 9 073 12 400 57,8 79,0 12 146 15 000 60,7 75,0
 Łotwa 3 747 7 500 23,9 47,8 8 942 13 500 44,7 67,5
 Estonia 4 658 8 400 29,7 53,5 10 290 14 200 51,4 71,0
 Cypr 13 178 14 700 84,0 93,6 15 971 18 000 79,9 90,0
 Luksemburg 29 181 24 200 186,0 154,1 36 222 26 300 181,1 131,5
 Malta 8 774 12 700 55,9 80,9 13 298 16 200 66,5 81,0
Państwa
członkowskie[3] 		Wydatki gospodarstw domowych
na żywność i napoje bezalkoholowe
(wydatki ogółem = 100)[11][12]
1995 2000 2005 2010 2015
 Unia Europejska 14,2 12,6 12,3 12,3 12,3[13]
 Niemcy 12,0 11,0 10,8 10,2 10,5
 Francja 14,0 13,2 12,8 12,9 13,3
 Wielka Brytania 9,7 8,6 8,0 8,7 8,3
 Włochy 16,9 15,2 14,8 14,5 14,3
 Hiszpania 16,8 14,1 13,1 12,6 13,4
 Polska 29,2 22,7 21,0 19,1 16,9
 Rumunia 44,2 33,7 29,8 27,0 29,4
 Holandia 12,4 10,7 10,3 11,1 11,7
 Belgia 14,8 12,7 13,2 12,8 13,3
 Grecja 17,1 16,1 16,1 15,8 16,6
 Czechy 18,7 17,3 14,8 14,1 16,6
 Portugalia 18,5 16,6 15,9 15,8 17,0
 Węgry 23,3 19,0 16,5 16,9 18,2
 Szwecja 14,1 12,0 11,9 12,2 12,5
 Austria 11,4 10,3 10,1 9,9 9,9
 Bułgaria 26,4 28,8 20,2 18,1 18,7[13]
 Dania 13,0 12,0 11,0 11,3 11,3
 Finlandia 15,3 12,6 12,0 12,1 12,4
 Słowacja 27,5 23,4 18,1 17,2 17,8
 Irlandia 14,8 11,1 9,3 9,6 9,5
 Chorwacja b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.
 Litwa 39,3 27,6 25,3 24,0 23,4
 Słowenia 17,8 16,7 14,8 14,6 15,4
 Łotwa 35,2 25,6 21,6 20,6 18,8
 Estonia 30,0 20,7 18,9 20,0 20,7
 Cypr 14,9 13,8 13,1 12,1 14,7
 Luksemburg 10,1 8,9 8,8 9,6 9,4
 Malta 16,6 14,7 14,0 13,5 12,3

Polityka gospodarcza Unii Europejskiej

Cztery swobody i jednolity rynek

 Osobne artykuły: Jednolity rynek, Swobodny przepływ osób, Swobodny przepływ kapitału, Swobodny przepływ towarów i Swoboda świadczenia usług.

Handel

Handel zewnętrzny

 Osobny artykuł: Wspólna polityka handlowa Unii Europejskiej.

Rolnictwo

 Osobny artykuł: Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej.

Przemysł

Rozwinięty też jest przemysł produkujący sprzęt gospodarstwa domowego (Bosch, Electrolux, Zanussi), chemiczny, petrochemiczny (Shell, BP), elektroniczny (Philips), farmaceutyczny, stoczniowy i spożywczy. Ważną funkcję pełnią telekomunikacyjne satelity europejskie Eutelsat i Astra, należąca do luksemburskiego SES S.A.

We Francji swoją siedzibę ma jeden z dwóch największych koncernów lotniczych Airbus, w Szwecji produkuje się samoloty Saab. W Europie produkuje się superszybkie pociągi (TGV firmy Alstom).

Przemysł motoryzacyjny

Niemcy zajmują trzecie miejsce na świecie pod względem produkcji samochodów, cała Unia zaś pierwsze. Najważniejsze motoryzacyjne koncerny europejskie to DaimlerChrysler (Mercedes-Benz, Chrysler, Maybach, także udziały w Mitsubishi), BMW, Volkswagen (do tego koncernu należą także Audi, Skoda, Seat, Bentley, Lamborghini i Bugatti), Porsche, MAN AG, PSA (Citroën i Peugeot), Renault, Fiat (także Ferrari i Iveco), Volvo AB (nadal należy do Szwedów). Montownie swoich samochodów mają także amerykański Ford (także samochody osobowe Volvo, Jaguar i DAF) i GM (Opel, Scania i Saab) oraz przedsiębiorstwa azjatyckie.

Energetyka

Unia Europejska ujednoliciła przepisy dotyczące wytwarzania, przesyłu, dystrybucji i dostaw energii elektrycznej, wzbogacając je o przepisy dotyczące ochrony konsumentów. W celu ulepszenia i zintegrowania konkurencyjnych rynków energii w UE dyrektywą Parlamentu i Rady nr 2009/72/WE ustanowiono zasady dotyczące organizacji i funkcjonowania sektora elektroenergetycznego, otwartego dostępu do rynku, składania ofert, udzielania zezwoleń i eksploatacji systemów. W UE dużą wagę przywiązuje się do produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Narodowe cele dotyczące udziału energii pozyskiwanej z tych źródeł w ogólnej ilości energii wytwarzanej w państwach członkowskich określono w dyrektywie 2001/77/WE. Wysiłki państw członkowskich zmierzające do realizacji celów wyznaczonych w tej dyrektywie monitoruje Komisja Europejska.

Transport

Zbudowany dzięki dotacjom unijnym Airbus A380
 Osobny artykuł: Transeuropejska sieć transportowa.

Turystyka

Francja, Wielka Brytania i Włochy są najczęściej odwiedzanymi krajami na świecie, z czego czerpią ogromne korzyści drobni przedsiębiorcy oraz budżety tych państw, gdyż obcokrajowcy płacą podatek od towarów i usług przy wszelkich zakupach. W Austrii istnieją najdłuższe i najlepsze na świecie trasy narciarskie. Danię odwiedza co roku 5 mln turystów, czyli tyle, ile wynosi liczba mieszkańców.

Nowe technologie

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Media w Unii Europejskiej

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Finanse UE

Wydatki UE w 2004

Budżet

 Osobny artykuł: Budżet Unii Europejskiej.

Unia Europejska[14] posiada własną samodzielność finansową (od 1970 roku – od traktatu budżetowego). Źródła własne WE to:

  • cła
  • opłaty nakładane na import artykułów rolnych
  • część podatku pośredniego
  • wpłaty państw członkowskich.

Pierwsze dwa źródła stanowią ok. 14% budżetu WE, ok. 35% – wpływy z podatku pośredniego, a 51% – to wpłaty państw członkowskich. Głównym płatnikiem netto są Niemcy, a następnie Wielka Brytania. W latach osiemdziesiątych rządzący w Brytanii brytyjscy konserwatyści uzyskali rabat, ze względu na małą kwotę subwencji rolniczych. Ostatnio zrodził się pomysł stworzenia podatku europejskiego. Miałoby to być na przykład dwa punkty procentowe z podatku od towarów i usług. Wtedy najwięcej płaciłyby te kraje, w których najwięcej się konsumuje. Byłby to sposób na zmniejszenie brytyjskiego rabatu, a Niemcy, ponieważ są największą gospodarką Unii i najbardziej ludnym krajem, pozostałyby największym płatnikiem. Największym odbiorcą funduszów Unii była przez lata Hiszpania: w Madrycie wybudowano za te pieniądze na przykład metro. Francja zaś jest największym odbiorcą dotacji unijnych dla rolnictwa. Same dotacje stanowią zwrot 98% francuskiej kontrybucji brutto. Jeżeli liczyć również zyski francuskich rybaków i zyski mieszkańców Strasburga, Francja jest beneficjentem netto UE.

Państwa członkowskie Całościowa składka
w euro 		Całościowa składka
jako % całościowego budżetu UE 		Całościowe wydatki
rok 2006 w euro 		Całościowe wydatki
jako % całościowego budżetu UE
 Unia Europejska 105.259.468.772 100,00% 106.575.500.000 100,00%
 Niemcy 22.218.438.941 21,11% 12.242.400.000 11,49%
 Francja 17.303.107.859 16,44% 13.496.200.000 12,66%
 Włochy 14.359.479.157 13,64% 10.922.300.000 10,25%
 Wielka Brytania 13.739.900.046 13,05% 8.294.200.000 7,78%
 Hiszpania 8.957.286.488 8,51% 12.883.000.000 12,09%
 Holandia 5.552.933.781 5,28% 2.190.400.000 2,06%
 Belgia 4.035.286.807 3,83% 5.625.100.000 5,28%
 Szwecja 2.832.862.800 2,69% 1.573.400.000 1,48%
 Austria 2.308.432.030 2,19% 1.830.100.000 1,72%
 Dania 2.130.860.212 2,02% 1.501.900.000 1,41%
 Polska 2.099.087.114 1,99% 5.305.600.000 4,98%
 Grecja 1.882.611.879 1,79% 6.833.700.000 6,41%
 Finlandia 1.544.832.284 1,47% 1.280.400.000 1,20%
 Portugalia 1.443.049.602 1,37% 3.634.800.000 3,41%
 Irlandia 1.341.281.313 1,27% 2.461.800.000 2,31%
 Węgry 1.003.119.411 0,95% 1.842.200.000 1,73%
 Czechy 932.392.859 0,89% 1.330.000.000 1,25%
 Słowacja 393.148.777 0,37% 696.200.000 0,65%
 Słowenia 299.993.572 0,29% 406.000.000 0,38%
 Luksemburg 241.439.011 0,23% 1.194.800.000 1,12%
 Litwa 221.997.405 0,21% 799.800.000 0,75%
 Cypr 144.556.416 0,14% 239.600.000 0,22%
 Łotwa 115.205.431 0,11% 402.600.000 0,24%
 Estonia 100.756.308 0,10% 300.000.000 0,28%
 Malta 57.409.269 0,05% 157.000.000 0,14%
 Bułgaria Nie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet. Nie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet. 360.600.000 0,34%
 Rumunia Nie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet. Nie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet. 693.100.000 0,65%

Zobacz też

Życie w UE

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j European Union economy overview. The World Factbook. [dostęp 24 lutego 2012]. (ang.).
  2. ↑ Report for Selected Country Groups and Subjects. Międzynarodowy Fundusz Walutowy. [dostęp 24 lutego 2012]. (ang.).
  3. ↑ a b c Państwa uszeregowano według liczby ludności
  4. ↑ a b c Purchasing power parities (PPPs), price level indices and real expenditures for ESA2010 aggregates.
  5. ↑ Real GDP growth rate – volume.
  6. ↑ General government gross debt – annual data.
  7. ↑ General government deficit (-) and surplus (+) – annual data.
  8. ↑ HICP – inflation rate.
  9. ↑ Total unemployment rate.
  10. ↑ Rzeczywista konsumpcja indywidualna (ang. Actual individual consumption – AIC).
  11. ↑ Prawo Engla.
  12. ↑ Final consumption expenditure of households by consumption purpose (COICOP 3 digit).
  13. ↑ a b Dane za 2014 r.
  14. ↑ Poprawnie Wspólnota.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gospodarka_Unii_Europejskiej&oldid=51772360”