Gołąbek diamentowy

Gołąbek diamentowy
	Geopelia cuneata
	(Latham, 1801)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	gołębiowe
Rodzina	gołębiowate
Podrodzina	trerony
Rodzaj	Geopelia
Gatunek	gołąbek diamentowy
Synonimy
	Columba cuneata Latham, 1801; Turtur spilonota Mathews, 1924; Geopelia cuneata cuneata Latham, 1801; Geopelia cuneata mungi Mathews, 1912;
	Columba cuneata Latham, 1801; Turtur spilonota Mathews, 1924; Geopelia cuneata cuneata Latham, 1801; Geopelia cuneata mungi Mathews, 1912;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gołąbek diamentowy^[6] (Geopelia cuneata) – gatunek małego ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae), zamieszkujący endemicznie Australię. Nie jest zagrożony wyginięciem. Hodowany w celach ozdobnych.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1801 roku John Latham. Autor nadał mu nazwę Columba cuneata, a jako miejsce typowe wskazał Nową Holandię (dawna nazwa Australii)^[3]^[7]; Gregory Macalister Mathews uściślił miejsce typowe na Sydney w Nowej Południowej Walii^[2]^[3]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Geopelia^[6]^[8].

Jest to gatunek monotypowy^[2]^[8]. Opisany w 1912 roku przez Mathewsa podgatunek mungi^[4] nie jest uznawany^[2].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Cechy gatunku: Należy do małych gołębi, jest prawie dwa razy mniejszy niż gołąb miejski. Ubarwienie głowy, szyi i górnej części piersi srebrno-szafirowe. Dolna część piersi jest jaśniejsza, a brzuch i pióra pokrywowe podogonowe są prawie białe. Pióra pokrywowe skrzydeł są brunatno-szare, nakrapiane białymi kropkami. Sterówki są szare. Między płciami występują niewielkie różnice w ubarwieniu. Samica jest nieco bledsza i ma mniejszą pomarańczową obwódkę wokół oka, co jest szczególnie widoczne w okresie godowym, w którym obwódka u samca przybiera kolor czerwony.
Wymiary średnie: Długość ciała z ogonem 19–24 cm^[2].
Masa ciała: 28–43 g^[2].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Zamieszkuje prawie całą Australię poza jej południową częścią, nie występuje też na Tasmanii^[8].

Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego wymienia go na liście gatunków stwierdzonych w Polsce, lecz nie zaliczonych do awifauny krajowej (kategoria E w klasyfikacji AERC – pojaw nienaturalny)^[9].

Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Biotop: Zakrzewione miejsca w pobliżu rzek lub zbiorników wodnych.

Gniazdo: W gałęziach drzew lub gęstych zaroślach, wykonane niedbale.

Jaja: Samica składa 2 jaja.

Wysiadywanie, pisklęta: Lęg jest wysiadywany przez oboje rodziców przez 12 dni. Młode opuszczają gniazdo po około 14 dniach, ale przez następne dwa tygodnie są jeszcze dokarmiane przez rodziców, przy czym samiec robi to częściej.

Pożywienie: Znajdowane na ziemi nasiona, młode pędy roślin i larwy różnych owadów.

Status[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje gołąbka diamentowego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako prawdopodobnie stabilny^[5].

Gołąbek diamentowy w niewoli[edytuj | edytuj kod]

Jest gołębiem hodowanym w celach estetycznych, w podobnym charakterze jak kanarki i papużki faliste, a nie jak gołębie pocztowe. Hodowane od wielu pokoleń, uznane są za udomowione. Łatwo przyzwyczajają się do opiekunów. Lubią przebywać na dnie klatki, dlatego zalecane jest, aby dno wyłożyć grubą warstwą piasku. W niewoli żywione są nasionami prosa, maku, konopi i różnymi mieszankami dla kanarków. W okresie lęgów i wychowu piskląt zalecane jest podawanie karmy wzbogaconej w jajko. W niewoli znana jest srebrzysta odmiana barwna, będąca generalnie jaśniej ubarwiona.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

ptaki obserwowane w Polsce, lecz nie zaliczone do polskiej awifauny

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Geopelia cuneata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Baptista, L.F., Trail, P.W., Horblit, H.M. & Boesman, P.: Diamond Dove (Geopelia cuneata). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-10-08].
↑ ^a ^b ^c D. Lepage: Diamond Dove Geopelia cuneata. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-26]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c G.M. Mathews. A Reference-list to the birds of Australia. „Novitates Zoologicae”. 18 (3), s. 186–187, 1912. (ang.).
↑ ^a ^b Geopelia cuneata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Columbidae Leach, 1820 - gołębiowate - Pigeons (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-06].
↑ J.J. Latham J.J., Supplementum Indicis ornithologici, sive systematis ornithologiae, Londyn 1801, lxi (łac.).
↑ ^a ^b ^c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2023-01-26]. (ang.).
↑ Aneks. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce do 31.12.2021, lecz nie zaliczone do awifauny krajowej. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2023-01-26].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Pogodała P., 1991, Ptaki egzotyczne. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Geopelia cuneata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Baptista, L.F., Trail, P.W., Horblit, H.M. & Boesman, P.: Diamond Dove (Geopelia cuneata). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-10-08].

[avibase-3] D. Lepage: Diamond Dove Geopelia cuneata. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-26]. (ang.).

[mungi-4] G.M. Mathews. A Reference-list to the birds of Australia. „Novitates Zoologicae”. 18 (3), s. 186–187, 1912. (ang.).

[iucn-5] Geopelia cuneata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-6] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Columbidae Leach, 1820 - gołębiowate - Pigeons (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-06].

[oryg-7] J.J. Latham J.J., Supplementum Indicis ornithologici, sive systematis ornithologiae, Londyn 1801, lxi (łac.).

[ioc-8] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2023-01-26]. (ang.).

[kfaneks-9] Aneks. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce do 31.12.2021, lecz nie zaliczone do awifauny krajowej. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2023-01-26].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]