Grabowo (Szczecin)
| Część miasta Szczecina | |||
 Zabudowa ul. Plater | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Miasto | |||
| Dzielnica | |||
| Prawa miejskie |
1855–1900 | ||
| W granicach Szczecina |
1900 | ||
| Tablice rejestracyjne |
ZS | ||
Położenie na mapie Szczecina  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |||
| 53°26′25,76″N 14°34′33,98″E/53,440490 14,576106 | |||
Grabowo (do 1945 niem. Grabow) – część miasta[1] Szczecina na osiedlu Drzetowo-Grabowo, nad Odrą.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1278 na terenie Grabowa powstała jedna z najstarszych pomorskich winnic. Wieś rozwijała się jako osada wokół klasztoru Gottesgnade (dosł. łaska Boża) założonego 21 stycznia 1360 (według innych źródeł[jakich?] w 1342) roku przez kartuzów. Przy zabudowaniach klasztornych powstały tu wówczas piekarnia, stajnie, stodoły i browar. Po roku 1534, po wprowadzeniu luteranizmu na Pomorzu podczas sejmu trzebiatowskiego, klasztor został sekularyzowany 18 maja 1538 roku.
Po pożarze skrzydła wschodniego szczecińskiego zamku w 1551, z polecenia Barnima IX został przebudowany w stylu renesansowym przez mistrza budowlanego Caspara Teißa na siedzibę książęcą – zamek Oderburg. 2 listopada 1573 w swej rezydencji zmarł książę Barnim IX. Za rządów księcia Filipa II w 1612 r. zamek wzbogacił się o galerię obrazów. W Oderburgu w latach 1619/20 więziona była Sydonia von Borck. Podczas wojny trzydziestoletniej po zajęciu Szczecina przez wojska szwedzkie, zamek od 11 lipca 1630 był główną kwaterą ich głównodowodzącego – króla Szwecji Gustawa Adolfa. Podczas tej samej wojny Oderburg został zniszczony. Obecnie na dawnym wzgórzu zamkowym u zbiegu ulic Emilii Plater i Teofila Firlika znajduje się biurowiec Stoczni Szczecińskiej53°26′22″N 14°34′30″E/53,439444 14,575000.
W 1846 w Grabowie przy obecnej ul. Malczewskiego założono cmentarz komunalny (Grabower Friedhof). Obecnie jego obszar stanowi północną część objętego ochroną konserwatorską miejskiego parku im. Stefana Żeromskiego. Po północnej stronie cmentarza grabowskiego w latach 1888-90 powstał neogotycki Friedenskirche – kościół parafialny Grabowa. Współcześnie nosi on wezwanie św. Stanisława Kostki.
W 1855 Grabowo wraz z włączonym doń Drzetowem uzyskało prawa miejskie, stając się niezależnym organizmem miejskim[2][3]. Niezależność ta nie trwała długo, bowiem już w 1900 r. miasto Grabowo zostało przyłączone do Szczecina[4][3]. Wcześniej powstała tu jedna z ważniejszych stoczni w Prusach – przeniesiona z Łasztowni firma Nüscke & Co. AG (zob. Albert Emil Nüscke). Nieco później powstała na Grabowie inna stocznia – Stettiner Oderwerke. Podczas II wojny światowej dla zaspokojenia potrzeb przemysłu zbrojeniowego i okrętowego, na Grabowie funkcjonowało co najmniej 5 obozów pracy przymusowej. Wskutek dwóch gigantycznych alianckich nalotów dywanowych w 1944 roku (z 11 kwietnia i 30 sierpnia) przystoczniowa dzielnica została zmieciona z powierzchni ziemi – zniszczenia sięgnęły 95%. Po 1945 r. z ruin dawnych Oderwerke i drzetowskiego Vulcana powstała Stocznia Szczecińska.
Przy ulicy Firlika znajduje się Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej. Ulica nosi imię Teofila Firlika, na cześć pierwszego strażaka poległego w drodze do gaszenia pożaru w polskim Szczecinie w 1945 r. Innymi ważniejszymi ulicami osiedla są Łady, Dubois, Stalmacha i Emilii Plater. Trzy pierwsze stanowią nadodrzańskie połączenie centrum Szczecina z Policami. Komunikację z innymi osiedlami zapewniają linie autobusowe i tramwajowe. Do Stoczni Szczecińskiej prowadzi także bocznica kolejowa ze stacji Szczecin Niebuszewo, obsługiwana ze stacji Szczecin Grabowo.
Zdjęcia[edytuj | edytuj kod]
- Grabowo (Szczecin)
-
Zabudowa ul. Parkowej / ul. Dubois -
Zabudowa ul. Sławomira -
Zabudowa ul. Firlika -
ul. Stanisława Dubois - wieżowce -
ul. Stanisława Dubois - kamienice
.JPG)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Grabowo. [w:] Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2010-05-06]. (pol.).
- ↑ Tadeusz Białecki, Historia Szczecina : zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 r., Wrocław [etc.] : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, s. 208
- ↑ a b Pomorze Zachodnie w tysiącleciu : praca zbiorowa / pod red. Pawła Bartnika i Kazimierza Kozłowskiego ; Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Szczecinie, Kuratorium Oświaty w Szczecinie, Urząd Miejski w Szczecinie., Szczecin 2000, s. 158
- ↑ Tadeusz Białecki, Historia Szczecina : zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 r., Wrocław [etc.] : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, s.210
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Mapa osiedla na stronie Urzędu Miasta Szczecin. osiedla.szczecin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-23)].
- strona Rady Osiedla Drzetowo - Grabowo. drzetowo-grabowo.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-01)].
- Grabow 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 774.
