Gwiezdne wojny: część IV – Nowa nadzieja

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gwiezdne wojny: część IV – Nowa nadzieja
Star Wars: Episode IV – A New Hope
Ilustracja
Logo filmu
Gatunek

space opera, space fantasy

Data premiery

USA: 25 maja 1977[1]
PL: 30 marca 1979[1]
Edycja specjalna[1]:
USA: 31 stycznia 1997
PL: 21 marca 1997

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

121 min

Reżyseria

George Lucas

Scenariusz

George Lucas

Główne role

Mark Hamill
Harrison Ford
Carrie Fisher
Alec Guinness
Peter Cushing
David Prowse

Muzyka

John Williams

Zdjęcia

Gilbert Taylor

Scenografia

Roger Christian

Kostiumy

John Mollo

Montaż

Richard Chew
Paul Hirsch
Marcia Lucas
T.M. Christopher
George Lucas

Produkcja

Gary Kurtz
George Lucas

Wytwórnia

Lucasfilm
20th Century Fox

Dystrybucja

20th Century Fox

Budżet

11 000 000 USD[2]

Przychody brutto

775 398 007 USD[2]

Poprzednik

Gwiezdne wojny: część III – Zemsta Sithów

Kontynuacja

Gwiezdne wojny: część V – Imperium kontratakuje

Nagrody
6 Oscarów, Złoty Glob, 2 BAFTA, Grammy, LAFCA, Kryształowa Statuetka, 7 Top List, 11 Saturnów
Strona internetowa
Chronologia
Produkcja
Gwiezdne wojny: część IV – Nowa nadzieja
(1977)
Gwiezdne wojny: część V – Imperium kontratakuje
(1980)
Wydarzenia
Łotr 1. Gwiezdne wojny – historie
(2016)
Gwiezdne wojny: część IV – Nowa nadzieja
(1977)
Gwiezdne wojny: część V – Imperium kontratakuje
(1980)
Podziemny budynek w Matmata w Tunezji, służył do filmowania domu Luke'a.

Gwiezdne wojny, część IV: Nowa nadzieja (ang. Star Wars: Episode IV – A New Hope; pierwotnie pod nazwą Star Wars)[3][4] – amerykańska filmowa opera kosmiczna z 1977 roku w reżyserii i według scenariusza George’a Lucasa, chronologicznie czwarty (w kolejności powstawania – pierwszy) film z kinowego uniwersum Gwiezdne wojny. Film opowiada o młodym Luke’u Skywalkerze (Mark Hamill), który – podobnie jak ojciec – chce zostać rycerzem Jedi.

Nowa nadzieja została dobrze przyjęta przez krytyków (w serwisie Rotten Tomatoes film uzyskał 93% pozytywnych recenzji)[5]. W 1989 roku film został jednym z pierwszych 25 filmów wprowadzonych do Narodowego Rejestru Filmowego jako „film znaczący kulturowo, historycznie lub estetycznie” i od tego czasu jest przechowywany w Bibliotece Kongresu[6].

Fabuła[edytuj | edytuj kod]

Tło fabularne[edytuj | edytuj kod]

Akcja Nowej nadziei toczy się dziewiętnaście lat po upadku Republiki i powstaniu Imperium oraz walce między Anakinem (obecnie Lordem Vaderem), a Obi-Wanem (obecnie Benem Kenobim), czyli w roku 0 BBY / ABY. Po upadku Republiki (czas zwany Wielką Czystką – okres pomiędzy Zemstą Sithów a Nową nadzieją) Lord Vader zabił większość rycerzy Jedi w galaktyce. W wykonywaniu tego planu wspomagali go szturmowcy.

Imperium sprawuje najwyższą władzę w galaktyce. Organizacją usiłującą je obalić jest Sojusz Rebeliantów, dowodzony przez Mon Mothmę. Jak dotąd ponoszący porażki rebelianci, odnieśli pierwsze zwycięstwo i wykradli Imperium plany wielkiej bojowej stacji kosmicznejGwiazdy Śmierci, zdolnej do niszczenia całych planet. Darth Vader ruszył w pościg za statkiem rebeliantów.

Akcja filmu[edytuj | edytuj kod]

Darth Vader wraz ze szturmowcami wdziera się na pokład statku i porywa księżniczkę Leię, która wcześniej przekazuje plany dwóm droidomR2-D2 i C-3PO. Roboty uciekają za pomocą kapsuły na pustynną planetę Tatooine. Szturmowcy uważają, że była to awaria i nie strzelają do niej. Gdy roboty lądują na niej, okazuje się, że zostali porwani przez Jawów.

Na Tatooine, młody farmer – Luke Skywalker wybiera się wraz z wujem Owenem Larsem na wyprzedaż, gdzie dokonuje zakupu R2-D2 i C-3PO. Podczas jednej z napraw R2-D2, okazuje się, że robot zawiera w sobie wiadomość od księżniczki, w której prosi ona niejakiego Obi-Wana Kenobiego o pomoc. Skywalker postanawia go odnaleźć, lecz wuj mu nie pozwala ryzykować. W pewnym momencie okazuje się, że R2-D2 uciekł. Luke i C-3PO ruszają jego tropem, lecz gdy go znajdują, niespodziewanie zostają zaatakowani przez Ludzi Pustyni. Z sytuacji wybawia ich Ben Kenobi – w rzeczywistości Obi-Wan Kenobi, legendarny rycerz Jedi – zabiera chłopaka i droidy do swojego domu. Podczas rozmowy starzec mówi Luke’owi, że jego ojciec był wielkim Jedi, lecz został pokonany przez Lorda Vadera – byłego ucznia Obi-Wana. Przekazuje mu także miecz świetlny i wyjawia, że istnieje Moc – pole energii spajające cały wszechświat. Kenobi proponuje chłopakowi udział w wyprawie, jednak ten uznaje, że jest potrzebny do pracy w domu. Gdy wraca, zastaje zniszczoną farmę i dom oraz spalone ciała wujostwa, zabitych przez szturmowców. Chłopak uznaje, że nic go już nie trzyma na farmie.

Ben, Luke i droidy udają się do kantyny w Mos Eisley w poszukiwaniu pilota. Po krótkiej zaczepce, w wyniku której Kenobi odcina pewnemu kosmicie rękę mieczem świetlnym, odnajdują przemytników – Hana Solo oraz jego kompana, Wookieego imieniem Chewbacca. Proponują im wysokie wynagrodzenie za przewóz. Han jest w sporze z potężnym Huttyjskim gangsterem Jabbą, któremu jest winny sporą sumę kredytów galaktycznych, przez co ten jest gotów wiele zapłacić za jego życie. Tuż po wyjściu Luke’a i Bena zabija łowcę nagród – rodianina Greedo, który chce zdobyć nagrodę za pozbycie się Solo. Według planu Luke, Han, Ben i Chewbacca lecą na Alderaan. Podczas podróży Ben uczy Skywalkera posługiwania się Mocą oraz sztuki Jedi.

W międzyczasie na Gwieździe Śmierci księżniczka jest torturowana przez Dartha Vadera, który bezskutecznie usiłuje wyciągnąć z niej informacje na temat położenia tajnej bazy rebeliantów. Ponieważ tortury nie dają rezultatów, wielki moff Wilhuff Tarkin szantażuje Leię groźbą użycia mocy Gwiazdy Śmierci na jej rodzimej planecie, Alderaanie. Leia kłamie, że baza znajduje się na Dantooine, nie powstrzymuje to Tarkina przed zniszczeniem Alderaanu. W tym samym momencie Kenobi mówi, iż odczuł zaburzenie w Mocy, „coś, jakby ból miliardów istot”. Gdy docierają na miejsce, okazuje się, że planeta została zniszczona. Wkrótce Gwiazda Śmierci wciąga ich do swojego wnętrza za pomocą promieni ściągających i blokuje wyjście polem ochronnym.

Luke, Han i Chewbacca postanawiają uwolnić Leię, a droidy w obawie o swoje bezpieczeństwo przemieszczają się po stacji. Ben natomiast idzie wyłączyć pole ochronne, by ich statek – Sokół Millennium mógł odlecieć. Wyłącza pole i natrafia na Lorda Vadera, z którym wdaje się w pojedynek na miecze świetlne. Solo, Skywalker i Wookiee, podszywając się pod szturmowców, odnajdują księżniczkę. Razem trafiają do zsypu na śmieci, gdzie mają zostać zgnieceni. W samą porę ratuje ich R2-D2, który wyłącza zgniatacze śmieci. Następnie natykają się na walczących ze sobą Bena i Vadera. Kenobi również ich zauważa i z rozmysłem opuszcza miecz, a gdy Sith zadaje cios, ciało Jedi znika. Czwórka bohaterów odlatuje do bazy rebeliantów, lecz jest śledzona i Gwiazda Śmierci przylatuje, by ją zniszczyć.

Na szczęście dzięki planom rebelianci mogą się obronić – grupa pilotów (w tym Luke) w myśliwcach X-wing ma wykorzystać słaby punkt Gwiazdy Śmierci – niewielki szyb wentylacyjny. Przed odlotem Skywalker kłóci się z Hanem, który, dostawszy pieniądze, nie chce ryzykować życia.

Rozpoczyna się bitwa o Yavin, w której biorą udział trzy eskadry Rebelii i myśliwce Imperium, gdyż lasery Gwiazdy nie są w stanie trafić w małe maszyny rebelii. W pewnej chwili do walki przyłącza się Darth Vader, będący świetnym pilotem. Po długiej, zaciętej bitwie Luke zostaje jednym z trzech żywych pilotów (obok Biggsa Darklightera i Wedge Antillesa). Przed śmiercią ocala ich zreflektowany Han Solo, który niszczy myśliwce Imperium. Luke słyszy głos Bena, który każe mu użyć Mocy i oczyścić umysł przy oddawaniu strzału. Skywalker tak też robi i oddaje celny strzał niszcząc stację kosmiczną z Tarkinem na pokładzie. Lord Vader ucieka, a Luke i Han zostają bohaterami Rebelii.

Obsada[edytuj | edytuj kod]

Postać Aktor Polski dubbing
Luke Skywalker Mark Hamill Kacper Kuszewski
Han Solo Harrison Ford Piotr Polak
Leia Organa Carrie Fisher Monika Pikuła
Obi-Wan Kenobi Alec Guinness Miłogost Reczek
Wilhuff Tarkin Peter Cushing Stefan Knothe
Darth Vader David Prowse Grzegorz Pawlak
James Earl Jones (głos)
C-3PO Anthony Daniels Grzegorz Wons
R2-D2 Kenny Baker
Chewbacca Peter Mayhew
Owen Lars Phil Brown Mieczysław Morański
Generał Jan Dodonna Alex McCrindle Andrzej Chudy
Wedge Antilles Denis Lawson Paweł Iwanicki[brak potwierdzenia w źródle]
Biggs Darklighter Garrick Hagon Adam Krylik
Garven Dreis Drewe Henley Piotr Bąk
Jon Dutch Vander Angus Maclnnes Radosław Popłonikowski
Beru Lars Shelagh Fraser Agnieszka Kunikowska
Generał Conan Antonio Motti Richard LeParmentier Waldemar Barwiński
Generał Cassio Tagge Don Henderson Jarosław Boberek
Greedo Paul Blake
Maria de Aragon
Larry Ward (głos)
Jabba the Hutt Declan Mulholland (sceny usunięte)[a]
Scott Schumann (głos, Edycja specjalna)[8]

Edycja z 1997 roku[edytuj | edytuj kod]

W 1997 roku wydano edycję specjalną filmu, w której wprowadzono wiele zmian względem oryginału z 1977 roku – m.in.[7]:

  • dodano ujęcia szturmowców Imperium jeżdżących na dewbackach na Tatooine,
  • dodano scenę rozmowy Hana Solo z Jabbą przy Sokole Millenium w Mos Eisley,
  • zmieniono konfrontację Hana z Greedo w kantynie w Mos Eisley – w tej edycji Greedo strzelił w kierunku Hana, pudłując, zanim został przez niego zabity, co jednak spotkało się z dezaprobatą ze strony wielu fanów Gwiezdnych wojen,
  • do sceny zniszczenia Alderaanu przez Gwiazdę Śmierci dodano pierścień eksplozji,
  • dodano scenę rozmowy Luke’a z Biggsem Darklighterem na Yavinie IV,
  • dodano pierścień eksplozji w scenie zniszczenia Gwiazdy Śmierci,
  • część ujęć przerobiono z dodaniem CGI.

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Film zdobył sześć Oscarów w następujących kategoriach: najlepsza muzyka, najlepszy montaż, najlepsze kostiumy, najlepsza scenografia, najlepszy dźwięk i najlepsze efekty specjalne. Otrzymał również nagrodę specjalną za efekty dźwiękowe. Był ponadto nominowany w kategoriach najlepszy film, najlepsza reżyseria, najlepszy scenariusz oryginalny i najlepszy aktor drugoplanowy (Alec Guinness).

Film otrzymał też m.in. nagrodę Hugo w kategorii najlepsza prezentacja dramatyczna w 1978 roku[9].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Oryginalnie w filmie miała pojawić się scena konfrontacji Jabby z Hanem i aktor grający Jabbę zostać zastąpiony w postprodukcji. Ostatecznie scena nie została włączona i pojawiła się w 1997 roku na potrzeby Edycji Specjalnej, gdzie wykorzystano zamalowanie aktora, korzystając z komputerowej grafiki[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Star Wars: Episode IV – A New Hope (1977) – Release Info. IMDb. [dostęp 2016-07-05]. (ang.).
  2. a b Box Office Mojo. [dostęp 2016-01-24]. (ang.).
  3. Star Wars: Episode IV A New Hope | Lucasfilm [online], lucasfilm.com [dostęp 2017-11-23] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-15].
  4. BBC NEWS | Entertainment | 30 pieces of trivia about Star Wars [online], news.bbc.co.uk [dostęp 2017-11-23].
  5. Star Wars: Episode IV – A New Hope (1977) – Rotten Tomatoes [online], www.rottentomatoes.com [dostęp 2017-11-23] (ang.).
  6. REGISTRY LETS NEGLECTED `SUNRISE' SHINE IN SPOTLIGHT AT LAST, FAN SAYS. deseret.com, 1989-09-24. [dostęp 2020-12-13].
  7. a b Zmiany w Nowej nadziei. Star-wars.pl. [dostęp 2023-11-19]. (pol.).
  8. Patches Chance, Star Wars: Recasting the original and prequel trilogies for the 2020s [online], Dork Side of the Force, 7 maja 2021 [dostęp 2023-11-19] (ang.).
  9. 1978 Hugo Awards. World Science Fiction Society. [dostęp 2016-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-07)].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]