Główczyce (gmina)

Główczyce
	gmina wiejska
	; Budynek urzędu gminy w Główczycach
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	słupski
TERC	2212042
Wójt	Danuta Lilia May; (od 2018)
Powierzchnia	323,81 km²
Populacja (30.06.2023); • liczba ludności	; 8 282
• gęstość	26 os./km²
Nr kierunkowy	59
Tablice rejestracyjne	GSL
	Adres urzędu:ul. Kościuszki 8; 76-220 Główczyce
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	27
	Położenie na mapie województwa;
	54°37′09″N 17°22′14″E/54,619167 17,370556
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Główczyce – gmina wiejska w województwie pomorskim, w powiecie słupskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie słupskim.

Siedziba gminy to Główczyce.

Według danych z 31 grudnia 2010^[2] gminę zamieszkiwało 9432 osób. Według danych z 31 grudnia 2017 roku^[3] gminę zamieszkiwało 9148 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2023 roku gminę zamieszkiwało 8282 osób^[1].

Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]

Według danych z roku 2002 gmina Główczyce ma obszar 323,81 km², w tym:

użytki rolne: 58%
użytki leśne: 28%^[4].

Gmina stanowi 14,05% powierzchni powiatu^[4].

Pod względem powierzchni jest to największa gmina w powiecie słupskim i szósta co do wielkości w województwie pomorskim^[5].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 30 czerwca 2004^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	9359	100	4586	49	4773	51
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	28,9		14,2		14,7

Piramida wieku mieszkańców gminy Główczyce w 2014 roku^[6].

Gmina Główczyce[edytuj | edytuj kod]

Położona w północno–wschodniej części powiatu słupskiego, w zlewniach rzek Łupawy i Łeby, około 10 tys. mieszkańców (2000), powierzchnia 323,81 km², z czego lasy 91,14 km² (30%), użytki rolne 186,31 km² (57%).

Wytyczono turystyczne szlaki piesze, rowerowe i kajakowe, dogodne warunki do uprawiania wędkarstwa. W miejscowości Cecenowo bardzo duża kolonia bociana białego (ponad 28 gniazd bocianich).

Ślady przeszłości[edytuj | edytuj kod]

Liczne odkrycia archeologiczne, między innymi z III okresu epoki brązu około 1200 roku p.n.e. związane z kulturą łużycką, której ludność zajmowała się żarową uprawą roli i chowem zwierząt, zbieractwem, łowiectwem i rybołówstwem. Ludność tej kultury osiągnęła wysoki poziom metalurgii brązowej i garncarstwa, charakterystyczną formą pochówku były płaskie pola popielnicowe.

Tradycje kaszubskie[edytuj | edytuj kod]

Gmina o silnych tradycjach kaszubskich, w 1828 r. dwie trzecie mieszkańców Główczyc i Cecenowa posługiwało się mową kaszubską. Ostatnie nabożeństwo w miejscowym języku odbyło się tu w 1886 roku. Dokładny opis stroju Kaszubów zamieszkujących Cecenowo i okoliczne wsie oraz informacje o zwyczajach związanych z obrzędowością rodzinną i doroczną zawdzięczamy pastorowi Lorkowi z Cecenowa, który swój opis wzbogacony rysunkami letnich i zimowych strojów kaszubskich zamieścił w "Pommersche Provcinzialblatter" w 1821 roku.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Liczne pałace, parki podworskie i kościoły:

Cecenowo – kościół z 1867-1868 roku oraz klasycystyczno-eklektyczny pałac z XVII-XIX wieku, z parkiem o powierzchni około 6 ha z końca XVII wieku,
Izbica – kościół, założenie parkowe z XIX wieku o powierzchni 1,9 ha, zachowane zabytkowe budownictwo wiejskie,
Skórzyno – klasycystyczny pałac z XIX wieku wraz z parkiem leśnym o powierzchni 2 ha z XIX wieku,
Stowięcino – kościół z XV wieku, przebudowany w XVIII wieku z wieżą kościelną gotycko-renesansowo-barokową,
Szczypkowice – pałac z XIX wieku,
Wolinia – pałac z połowy XIX wieku z parkiem i ogrodem w miejscu dawnego grodziska,
Wykosowo – późnoklasycystyczny pałac z połowy XIX wieku,
Żelkowo – kościół i park podworski z drugiej połowy XIX w. o powierzchni około 12 ha ze stawem,
Żoruchowo – klasycystyczny pałac z 1833 roku z parkiem leśnym o powierzchni około 4 ha,

Ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]

Słowiński Park Narodowy
- Bagna Izbickie, rezerwat położony w okolicy Izbicy, wielkość: 281,18 ha, walory przyrodnicze: zespoły roślinne cechujące środowisko wilgotne; wrzosiec bagienny, woskownica europejska, rosiczka okrągłolistna, przygiełka biała, turzyca bagienna, modrzewnica, bażyna czarna, bagno zwyczajne
- Rezerwat przyrody Bielice
- Rezerwat przyrody Bory Torfowe
- Rezerwat przyrody Ciemińskie Błota
- Rezerwat przyrody Gackie i Żarnowskie Lęgi, rezerwat położony w obrębie Słowińskiego Parku Narodowego, obszar lęgowy kaczek, mew i ptaków drapieżnych.
- Rezerwat przyrody Olszyna
Rezerwat przyrody Torfowisko Pobłockie, wielkość: 112,31 ha, walory przyrodnicze: obszar retencji wodnej, występują tu: woskownica europejska, wrzosiec bagienny, modrzewnica, rosiczka okrągłolistna, bagno zwyczajne.

Sołectwa^[7][edytuj | edytuj kod]

Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2023-11-20] .
↑ ^a ^b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Gmina Główczyce w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-04-30] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ ^a ^b Gmina Główczyce. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. [dostęp 2022-06-23]. (pol.).
↑ Gmina w liczbach. Urząd Gminy w Główczycach. [dostęp 2022-06-23]. (pol.).
↑ Gmina Główczyce w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ BIP UG Główczyce. Organizacja działania samorządu. Organy pomocnicze. Sołectwa [dostęp 15-11-2017]

[populacja2023-1] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2023-11-20] .

[autonazwa2-2] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[3] Gmina Główczyce w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-04-30] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[autonazwa1-4] Gmina Główczyce. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. [dostęp 2022-06-23]. (pol.).

[5] Gmina w liczbach. Urząd Gminy w Główczycach. [dostęp 2022-06-23]. (pol.).

[populacja2016-6] Gmina Główczyce w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[7] BIP UG Główczyce. Organizacja działania samorządu. Organy pomocnicze. Sołectwa [dostęp 15-11-2017]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Wsie	Będziechowo Cecenowo Choćmirowo Choćmirówko Ciemino Dargoleza Drzeżewo Gać Główczyce Gorzyno Gorzysław Gostkowo Izbica Klęcino Lipno Michałowo Pobłocie Podole Wielkie Równo Rumsko Rzuszcze Siodłonie Skórzyno Stowięcino Szczypkowice Szelewo Warblino Wielka Wieś Wolinia Wykosowo Żelkowo Żoruchowo
Kolonie	Klęcinko Rzuski Las Zgierz
Osady	Będzimierz Czarny Młyn Dochowo Dochówko Kokoszki Następowo Olszewko Pękalin Przebędowo Słupskie Rówienko Święcino Zawada Zgojewko Zgojewo
Osada leśna	Murowaniec
Części wsi	Ameryka Borek Skórzyński Cecenówko Gatka Lisia Góra Szkocja
Inne miejscowości	Karolin Karpno Koleśnica Mokre Nowe Klęcino Przybrodzie

Miasta	Kępice Ustka
Gminy miejskie	Ustka
Gminy miejsko-wiejskie	Kępice
Gminy wiejskie	Damnica Dębnica Kaszubska Główczyce Kobylnica Potęgowo Redzikowo (do 2023 Słupsk) Smołdzino Ustka

Przynależność wojewódzka	woj. gdańskie (1945–46) woj. szczecińskie (1946–50) woj. koszalińskie (1950–75)
Miasta	Słupsk (do 1948 →) Ustka
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Bruskowo Wielkie (Brzostkowo) (1945–54 i 1973–75) Damnica (Dębno) (1945–54 i 1973–75) Dargoleza (Drogoradz) (1945–46) Dębnica Kaszubska (Dębnica) (1945–54 i 1973–75) Duninowo (1945–54 i 1973–75) Gardna Wielka (Gardno) (1945–54) Główczyce (1945–54 i 1973–75) Kobylnica (1947–54 i 1973–75) Lubuczewo (Lubaczewo) (1945–54) Łosino (1945–46) Łupawa (1945–54 i 1973–75) Mikorowo (Mikrowo) (1945–54) Motarzyno (1945–54) Nożyno (Duży Nosin) (1945–54) Objazda (od 1973) Pobłocie (1947–54 i 1973–75) Potęgowo (1945–54 i 1973–75) Rokity (1945–54) Ryczewo (1945–54) Słupsk (1973–75) Smołdzino (1973–75) Stara Dąbrowa (Karstnica) (1945–54) Wytowno (Wytrowno) (1945–54) Żelki (1945–54)
Gromady (1954–72)	Będzichowo (1954–59) Bruskowo Wielkie (1954–72) Budowo (1954–59 →) Bydlino (1954–59) Czarna Dąbrówka (1954–59 →) Damnica (1954–72) Damno (1954–59) Dębnica Kaszubska (1954–72) Duninowo (1954–72) Gardna Wielka (1954–71) Głobino (1954–61) Główczyce (1954–72) Kobylnica (1954–72) Kończewo (1954–59) Kruszyna (1954–71) Łupawa (1954–72) Mikorowo (1954–71 (→)) Motarzyno (1954–59 (→)) Nożyno (1954–59 (→)) Objazda (1954–72) Pobłocie (1954–72) Podole Małe (1954–59) Podwilczyn (1954–59) Potęgowo (1954–72) Rokity (1954–59 →) Ryczewo (1954–61) Siecie (1954–57) Skórowo (1954–57) Słupsk (1961–72) Smołdzino (1954–72) Stara Dąbrowa (1954–68) Stowięcino (1954–68) Strzelinko (1954–71) Swołowo (1954–57) Sycewice (1954–68) Wrząca (← 1956–71) Wrzeście (1954–71) Wytowno (1954–59) Zagórzyce (1954–59) Zaleskie (1954–59) Żelkowo (1954–59) Żychlin (1954–57)